Steeds minder resistentie tegen antibiotica

De daling blijkt uit de NethMap/Maran-rapportage van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Wageningen Food Safety Research, Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) en Universiteit Utrecht. De instituten monitoren in opdracht van de overheid de antibioticaresistentie bij zowel mens en dier als in voeding.

Voor het monitoren van de antibioticaresistentie bij landbouwhuisdieren neemt de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) steekproefsgewijs monsters van vleeskuikens, varkens en vleeskalveren. WBVR onderzoekt die op E. coli, salmonella en campylobacter.

'Deze bacteriën kunnen voedselinfecties veroorzaken en zijn daarom vanuit het oogpunt van volksgezondheid belangrijk om goed te monitoren', aldus Kees Veldman, Hoofd Nationaal Referentie Laboratorium Antibioticaresistentie.

Uit de monitoring blijkt dat de antibioticaresistentie van darmbacteriën bij alle landbouwhuisdieren de afgelopen tien jaar afneemt. 'Opvallend is dat de resistentie bij vleeskuikens in 2021 is gedaald tot het laagste niveau sinds 1998', vertelt Veldman. 'Een belangrijke verklaring hiervoor is een forse daling van het antibioticagebruik bij vleeskuikens met 31,7 procent in 2021 ten opzichte van 2020.'

Een punt van aandacht blijkt de resistentie tegen quinolonen, terwijl deze antibiotica nauwelijks meer worden ingezet. Die resistentie wordt zowel gevonden bij campylobacter als bij E. coli uit blindedarmmonsters van vleeskuikens. Deze aanhoudende resistentie is volgens Veldman lastig te verklaren. Dit fenomeen was aanleiding om bij WBVR een onderzoek te starten naar de oorzaak.'

Minder ESBL's

Het aandeel darmbacteriën dat ESBL's produceert – enzymen die veelgebruikte antibiotica kunnen afbreken – is verder gedaald, vooral voor kippen en kippenvlees. Het risico op de overdracht naar de mens is hierdoor nog kleiner geworden. Onderzoek heeft volgens Veldman aangetoond dat dieren en vlees maar een beperkte bijdrage leveren aan besmetting van ESBL's bij mensen. De mens zelf blijkt de grootste bron van besmetting te zijn.

Voedselinfecties komen niet alleen door het eten van onverhit vlees. Een campylobacterinfectie kan ook vanuit oppervlaktewater, gezelschapsdieren of van een ander mens komen.