Innovatiefonds Hagelunie als vliegwiel van vernieuwing

Mede door de klimaatverandering in de laatste decennia zit agrarisch Schouwen-Duiveland in een negatieve spiraal. Het niet kunnen beschikken over zoetwater betekent een hoog teeltrisico met vaak tegenvallende opbrengsten en kwaliteiten. Dit leidt tot lage inkomsten, waardoor er geen geld is voor innovatie en uitbreiding. Dit leidt weer tot problemen met de opvolging. Kortom, zonder zoetwater is er weinig toekomst voor de agrarische sector op Schouwen-Duiveland.

Om het gebied wel een duurzame toekomst te bieden, sloeg een aantal initiatiefnemers de handen ineen. Ze ontwikkelden met de agrariërs een plan om zoetwater via een pijpleiding aan te voeren en te verdelen op het eiland. Ze dienden dit plan in bij Innovatiefonds Hagelunie en verkregen financiële steun, waardoor er nu een haalbaarheidsstudie gedaan kan worden.

'Dit is een van de voorbeelden die laat zien hoe waardevol het Innovatiefonds Hagelunie kan zijn', stelt manager Interpolis Agro en directeur van het Innovatiefonds, Jaap Breugem. 'Willen we toekomst in onze sector houden, dan is het belangrijk blijvend te investeren en innoveren. Het fonds heeft de middelen, maar we merken ook dat het nog te onbekend is in de sector. Er is serieus geld beschikbaar. Het is zonde als dat blijft liggen.'

Vice-voorzitter van het bestuur en akkerbouwer Leon de Geus voegt eraan toe: 'Maatschappelijk en politiek ligt er een bijzondere druk op open en bedekte teelten. Dat vraagt veranderingen in bedrijfsprocessen. Denk alleen al aan het aantal toegestane gewasbeschermingsmiddelen dat alsmaar afneemt. Innovatie is daarom enorm belangrijk om dit soort uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.'

Die innovatie en vernieuwingen betreffen aanpassingen waar akkerbouwers zich in de breedste zin op het erf mee bezig houden, stelt hij. 'Denk aan teelt, grondbewerking, bewaring en opslag. Het fonds biedt daarin een helpende hand.'

Laagdrempelig

Van een enkele ondernemer tot collectieven, ketenpartners en studiegroepen; iedereen met een idee kan aankloppen bij het bestuur via www.innovatiefondshagelunie.nl. Op de website staan de voorwaarden en procedures uitgelegd. Een van de belangrijkste voorwaarden is dat alle opgedane kennis actief wordt gedeeld en openbaar wordt gemaakt.

'Het fonds dient als vliegwiel van de vernieuwing', stelt De Geus. 'De mooiste plannen beginnen bij de primaire ondernemer. Als je die kan toetsen en doorontwikkelen, dan zorg je voor een toekomstbestendige sector. Dat betekent dus dat kennis wordt gedeeld en iedereen er voordeel uit moet kunnen halen.'

Daarnaast is de ondernemersgedrevenheid van groot belang, voegt Breugem eraan toe. 'Dat aspect is de grootste drager van het plan. De ondernemer moet zijn nek willen uitsteken en dus ook serieus uren en/of euro's ervoor uittrekken. Dat kan een eigen financiële bijdrage zijn, maar het kan ook met de inzet van eigen arbeid ook wel 'in kind' genoemd. Denk aan een medewerker die een jaarlang op het project wordt gezet. Dat kost indirect ook geld.'

Laagdrempeligheid is het sleutelwoord. 'Een aanvraag hoeft geen centimeters dik projectvoorstel te zijn', benadrukt De Geus. 'Houd het bij een paar A4'tjes: helder, kort en krachtig.' Die laagdrempeligheid wordt ook nog eens vergroot door het bestuur zelf dat de plannen beoordeelt, stelt hij. 'We zijn allemaal actieve, praktiserende ondernemers.'

Preventie

Er liggen in de plantaardige sector veel uitdagingen op het gebied van klimaatadaptatie, ziekten en plagen, duurzaamheid en arbeid. De rol van een verzekeraar als Interpolis binnen dit fonds, is dan ook voor de hand liggend. 'Behalve dat we door innovatie de toekomst van het bedrijfsleven, onze klanten, willen ondersteunen, willen we met het fonds ook de efficiency verbeteren en de schade beperken. Zo kunnen we een bijdrage leveren aan de versterking van de weerbaarheid en de bedrijfscontinuïteit', zegt Breugem.

Een bijdrage vanuit het Innovatiefonds is vaak ook gewoon noodzaak om erger te voorkomen, stelt De Geus. 'We hebben bijvoorbeeld het project 'Toekomstbestendige en duurzame uienteelt' lopen. In Zeeland is de uienoogst al twee jaar mislukt vanwege droogte en het verbod op beregenen. Met financiële steun vanuit het Innovatiefonds wordt er hier onder andere onderzoek gedaan naar druppelirrigatie. Dat blijkt erg goed te werken.'

Onderdeel van de oplossing

Dat deze kennis actief wordt gedeeld, lijkt voor hem, als akkerbouwer in de Flevopolder, wellicht niet de moeite waard, maar De Geus ziet dat anders. 'Wij gebruiken nog gewoon de traditionele haspels, maar zulk soort onderzoeken zetten je wel aan het denken. Zij benutten het water nu heel efficiënt. Hoe efficiënt zijn wij eigenlijk met water bezig en kunnen we dat wellicht verbeteren?'

Dat vindt hij dan ook het mooie aan het fonds. 'Het is fantastisch om te zien dat er vanuit mooie ideeën praktische technieken en methodes ontstaan, waar anderen ook iets mee kunnen. Dat is echt iets om trots op te zijn.'

'Het is die energie, die ondernemersdrive die het mooi maakt', voegt Breugem eraan toe. 'Hoe krijgen we dingen wel mogelijk? Als je denkt aan thema's als klimaatverandering en duurzaamheid, dan is de agrarische sector geen onderdeel van het probleem, maar juist een onderdeel van de oplossing.'

Beiden zien dan ook nog genoeg uitdagingen voor de sector liggen en roepen ondernemers op hun plannen in te dienen. 'Ik daag ze uit', zegt De Geus. 'Pak het op. Schrijf een plan en klop bij ons aan.'

Dit artikel is gecreëerd door onze kennispartner Interpolis