Carbon credits als verdienmodel voor varkenshouders

Waar het opslaan van koolstof in de bodem of het reduceren van emissies uit veenweide een van de speerpunten is in de Green Deal van Eurocommissaris Frans Timmermans, ontbreekt een initiatief voor de varkenshouderij.

Naast klimaatwinst ziet Timmermans in de Green Deal een nieuw verdienmodel voor boeren. Maar hoe zit het dan met de emissies die de varkenshouderij reduceert, vragen de initiatiefnemers van het onderzoek zich af. De veehouderij moet de uitstoot van broeikasgassen voor 2030 halveren. Het gaat om koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O). De varkenshouderij staat aan de lat voor een emissiereductie van 0,4 megaton.

Daadwerkelijke emissies

Emissie wordt berekend aan de hand van modellen. 'De overstap naar realtime meten geeft meer inzicht in de echte emissies. En een link met carbon credits kan een varkenshouder stimuleren om meer te reduceren dan wettelijk wordt opgelegd', zegt Bronneberg.

Het idee van de carbon credits is dat het verschil (krediet) tussen de door de overheid vastgestelde emissielimiet en wat realtime wordt gemeten waarde heeft. Die waarde moet kunnen worden verhandeld als carbon credits, vinden Van Asten Group en Blue Engineering. Bijvoorbeeld door een groep bedrijven die dat gezamenlijk aanbieden.

'Innovatie is een van de kernwaarden van ons bedrijf. Wij streven naar nul emissie en zijn continu op zoek naar waar kansen liggen. Een businessmodel op basis van carbon credits kan ons, maar ook andere varkenshouders, helpen sneller en verder te verduurzamen', merkt Marko van Asten van de Van Asten Group op.

Beter imago

'En hoe mooi zou het zijn als met de stimulans van carbon credits om emissies te beperken, de negatieve spiraal rond het imago van de varkenshouderij wordt doorbroken?', vult Bronneberg aan. Hij spreekt over een 'intrinsieke motivatie' om te innoveren en een duurzame bedrijfsvoering te waarborgen.

Uit het onderzoek komt naar voren dat het vroeg toepassen van reductiesystemen aantrekkelijk is als emissiewinst wordt beloond. Als voorbeeld noemt de Masters of Science-student dagontmesting van de stallen, in het bijzonder bij kraamzeugen. Uit zijn onderzoek blijkt dat de impact van reductie daar het grootst is.

De winst in reductie, omgerekend naar CO2, kan enerzijds worden meegegeven met het vlees. Bronneberg: 'De verwachting is dat Nederland net als Scandinavische landen naar een systeem toegaat waarbij de CO2-voetafdruk op de verpakking komt. Voor vlees met een lage voetafdruk betalen slachterijen en dus de klanten meer.'

Anderzijds kunnen de carbon credits worden verkocht op de vrijwillige creditmarkt. Die wordt, naast de verplichte markt voor bedrijven als Tata Steel, steeds populairder. Als voorbeeld haalt Bronneberg Ryanair aan. Onder de slogan 'Koop een ticket, plant een boom' kunnen reizigers vrijwillig een bijdrage doen. Bronneberg: 'Met het verschil dat in de varkenshouderij de focus ligt op emissiereductie en het bij Ryanair gaat om compensatie.'

Op de vrijwillige markt wordt gerekend met een prijs van 2 euro per ton CO2-equivalenten. De verwachting is dat deze prijs stijgt door de toenemende vraag naar credits. Ook wanneer het aanbod stijgt, gaat Bronneberg niet uit van grote prijsdalingen.

'Omdat de voetafdruk ook aan het vlees kan worden meegegeven, ontstaat marktwerking tussen vraag en aanbod. En door het realtime meten is het mogelijk om de opgelegde emissielimiet periodiek te laten dalen', legt de Master of Science-student uit.

Haalbaar binnen een jaar

Van Asten rekent ermee dat het mogelijk moet zijn emissies binnen een jaar realtime te meten. Dan kan ook worden vastgesteld hoe groot de milieuwinst werkelijk is. De volgende en volgens Van Asten belangrijkste stap die dan kan worden gezet is het verwaarden van de credits. Daarover moeten onder andere gesprekken plaatsvinden met de Coalitie Vitalisering Varkenshouderij en de Rabo Carbon Bank.

'Wij proberen een zuigende werking op gang te brengen. Het is een complex traject, maar het belang van prikkels voor emissiereductie, bijvoorbeeld in de vorm van carbon credits, groeit bij een groter publiek', stelt Van Asten. Hij verwacht dat er met een jaar of twee een prijskaartje hangt aan carbon credits. 'Lukt dat op die termijn niet, dan wordt het een lastig verhaal.'

'Grootste uitdaging is hoe je omgaat met greenwashing'

Wat zijn carbon credits?

'Carbon credits zijn vergoedingen die uitstoters van broeikasgassen, zoals bedrijven, overheden en burgers, betalen aan lokale land- en tuinbouwers om een deel van hun uitstoot te compenseren.

'Maar carbon credits mogen niet dienen om de eigen uitstoot simpelweg af te kopen. Daarom willen wij dat de koper zo'n 90 procent van zijn klimaatopgave realiseert binnen zijn eigen onderneming.'

Koolstofopslag is voor de meeste varkens- en pluimveehouders niet mogelijk. Emissiereductie wel?

'Als emissiewinst betrouwbaar kan worden vastgelegd en geborgd, is ook daarvoor een systeem met carbon credits op te zetten. Maar het imago van de intensieve veehouderij is niet goed. Er zullen critici zijn die het belonen van emissiebeperking afdoen als greenwashing.
'‘De critici zullen zeggen dat varkens- en pluimveehouders worden beloond omdat ze het iets minder slecht doen. De uitdaging is: hoe ga je daarmee om? Ik zie kansen wanneer bovenwettelijke emissiereductie onderdeel is van een groter plan om het hele bedrijf te verduurzamen. Verduurzamen moet je niet doen enkel voor de credits.'

Wat bepaalt de waarde?

'Een koper van carbon credits maakt het de verkoper mogelijk te verduurzamen. De waarde die de credits hebben voor de koper is ook belangrijk. Uit ons onderzoek blijkt dat het voor een koper belangrijk is dat de koolstofclaim betrouwbaar is en dat er een sterk verhaal van verduurzaming aan vasthangt. Als veehouder moet je denken vanuit het perspectief van de koper.'

Hoe zijn de credits het best tot waarde te brengen?

'De meeste kansen zie ik wanneer de credits binnen de eigen keten kunnen worden afgezet. Bijvoorbeeld met het vlees. De lagere CO2-voetafdruk kan worden ingezet als marketinginstrument en reden zijn om het vlees te kopen. De voetafdruk verlagen kost geld en moet ergens worden betaald.'

Zijn er nog zaken om op te letten als je carbon credits wil verkopen?'

'Transparantie. Want dat is nodig om consument en maatschappij te tonen dat de credits dienen om een serieus klimaatengagement te financieren. Dus wil je als ondernemer hieraan meedoen, dan moet je durven transparant te zijn.'