Wunnekink: 'Mijn vertrek moet boeren en tuinders snel wakker schudden'

Naar eigen zeggen had Wunnekink een plan en energie, maar onder druk van een sterk verdeelde ledenraad zag hij na drie maanden in dat het beter was om op te stappen. Daarmee wil hij de focus weer brengen op het belang van saamhorigheid en de inhoudelijke, feitelijke discussie onderstrepen.

De genuanceerde boer spreekt zich niet uit, uit angst voor radicale collega's

Erwin Wunnekink, oud-voorzitter FrieslandCampina

Welk statement wilt u maken met uw vertrek?

'Met pijn in mijn hart heb ik besloten af te treden als voorzitter. Besturen hebben draagvlak nodig van hun leden. De emoties in de melkveehouderij zijn te groot geworden en hebben de overhand genomen. We praten niet meer inhoudelijk en feitelijk met elkaar.

'We moeten weer terug naar die basis en niet blijven vingerwijzen. Een bestuurder laten vallen kan, maar de vraag is: welk probleem is nu opgelost? De grote uitdagingen en keuzes waar we als bedrijf en sector voor staan, zijn er nog.'

Verlamt de onderlinge verdeeldheid van de leden de coöperatie?

'Als coöperatieve boeren zijn we de eigenaar van een wereldwijd bedrijf. En als boeren staan we voor enorme uitdagingen en grote keuzes. Als bestuur hebben we de steun van onze leden nodig om slagvaardig te kunnen optreden. We zijn het vertrouwen verloren in bestuurders, politici en agribusiness. Niemand kan het nog goed doen, zo lijkt het. We zijn bang geworden voor elkaar.

'Als ik als bestuurder mijn kop boven het maaiveld uitsteek en ik kijk niet uit, dan wordt-ie afgehakt door actievoerders. En als actievoerders een distributiecentrum blokkeren om aandacht voor hun situatie te vragen, worden ze weggezet als diegenen die het niet snappen. Je hebt de harde lijn en de zachte lijn nodig, uiteindelijk moet je het midden zoeken om ergens te komen.'

Wat maakt dat boeren zo boos zijn?

'Een groep boeren is boos en overschreeuwt de discussies die moeten worden gevoerd. De grote zwijgende meerderheid horen we helaas te weinig. De genuanceerde boer durft zich niet meer uit te spreken uit angst voor de radicalere. Hierdoor ontbreekt de weging van de belangen, want hoe groot is nou de groep die tegen of voor is?

'Dat sentiment en het ontbreken van een goede weging is ook doorgedrongen tot in de besturen. Het wordt een 'wij tegen zij', terwijl we hetzelfde doel hebben, namelijk melk verwaarden tot de hoogste kwaliteit.'

Voor een groep boeren gaan de veranderingen mogelijk te snel.

'Ja, en dat begrijp ik ook. Boeren missen perspectief. Er komt heel veel op melkveehouders af in een korte tijd. Ik merk dat zelf ook op mijn eigen bedrijf. Ik ben een van de duizenden PAS-melders die niet weet of en wanneer mijn vergunningen rond gaan komen.

'Ik heb ook trammelant gehad met fosfaatrechten en twee melkrobots onderbezet. En ik heb een zoon die graag verder wil. Ik snap die onzekerheid heel goed, maar toch ben ik ervan overtuigd dat we het hoofd koel moeten houden en elkaar altijd weer moeten zien te vinden.'

U stelt dat de polarisatie de afgelopen maanden is toegenomen. Waardoor komt dat?

'De laatste maanden is sprake van een toenemende polarisatie, gevoed door emoties en negatief sentiment in de sector. Dat wordt ook gevoed door de vele appgroepen.

'Geen sector in Nederland heeft zo'n dicht netwerk en zoveel appgroepen als de onze. Maar die worden niet altijd gebruikt om feitelijke informatie met elkaar te delen, in tegendeel. Boeren nemen dit alleen wel voor waar aan en willen vooral hun eigen gelijk bevestigd zien. Dan wordt zo'n appgroep een roddelclub. Mensen luisteren beter naar wat iemand doet dan naar wat iemand zegt.'

Staat die polarisatie in de ledencoöperatie op zichzelf?

'Nee, beslist niet. De sterke verdeeldheid binnen de ledencoöperatie van FrieslandCampina staat niet op zichzelf. Alle coöperatieve organisaties, maar ook de belangenbehartiging, hebben hiermee te maken en hebben last van die onderlinge verdeeldheid. Kijk maar wat er bijvoorbeeld binnen FloraHolland gebeurt. Maar het speelt bijvoorbeeld ook bij LTO en NMV.'

Werkt het coöperatieve model nu tegen de sector?

'Ik geloof hartstochtelijk in de samenwerking en kracht van de coöperatie, ondanks dat ook de boerenwereld steeds verder individualiseert. Ik ben ermee opgegroeid en ervaar de voordelen keer op keer. FrieslandCampina is niet alleen door successen groot geworden. Maar het klopt dat in tijden van transitie het coöperatieve model lastig kan functioneren. Als we als leden niet oppassen, remt de ontwikkeling van het bedrijf en wordt deze zelfs benadeeld.'

Hebt u ook een oplossing?

'We moeten stoppen met praten over of bepaalde doelen die we moeten halen als sector goed, eerlijk of juist zijn. Wetten van de overheid kunnen we niet zomaar veranderen. Je moet voldoen aan de eisen die de markt stelt, anders doe je geen zaken.

'We moeten met elkaar én met beleidsmakers gaan praten over hoe we aan doelstellingen kunnen gaan voldoen op zo'n manier dat het recht doet aan alle type bedrijven in de sector. Dan kunnen we elkaar weer zien te vinden op de inhoud.'