Waalkens verbouwt samen met zijn broer Hein 155 hectare wintertarwe op zware kleigrond. Ze kiezen voor rassen voer- en baktarwe die de hoogste opbrengst leveren. De broers zaaiden het gewas in september 2020 onder mooie omstandigheden. 'De opkomst en de stand waren goed', zegt Lenus Waalkens.

'De rest van het groeiseizoen is niet naar wens verlopen. Het voorjaar was lang koud en tijdens de bloei was het nat. Ook de bladvlekkenziekte septoria heeft door het vochtige weer een slechte invloed gehad op het gewas', stelt de Groninger. 'Het viel niet mee om dat onder controle te houden.'

20 procent minder

De opbrengst varieerde van 8 tot 10 ton per hectare. '20 procent minder dan gemiddeld. Het vochtpercentage lag tussen 13 en 22 procent, het hectolitergewicht tussen 69 en 78', zegt Waalkens.

De telers hadden dit groeiseizoen weinig problemen met onkruid. 'We hadden wel last van duist, maar dat is elk jaar. Duist is in deze regio het grootste probleem. Andere onkruiden hebben we bedwongen met bodemherbiciden.'

Agrifirm

Het tarwezaad slaat het bedrijf op. Een deel gaat weg via de pool van Agrifirm, de rest is vrij. 'De pool gaat waarschijnlijk eind december open. Het overige wordt bij een goede prijs verkocht.'

Door regelmatig te ventileren, kunnen de ondernemers het zaad lang bewaren. 'Wat betreft prijzen zijn we vooral afhankelijk van grote spelers op de markt als Rusland, China en de Verenigde Staten. Ook Europese landen hebben invloed. Met zulke lage opbrengsten heb je minimaal 250 euro per ton nodig.'

'Het was echt een boervriendelijk jaar'

Doe melkveehouder Esther Schepers uit het Gelderse Hengelo nog maar zo'n jaar. Het gras groeide als een tierelier en de kuilen zijn goed. 'Er zit kort bij 1.000 VEM in de kuil, het is pure brok.'

Het afgelopen groeiseizoen was voor Schepers een verademing vergeleken met vorig jaar. Beregenen was niet nodig. Dat scheelde niet alleen een hoop gezeul met slangen, maar ook veel geld. 'Het beregenen kostte vorig jaar 1.600 euro en dan hadden we ook nog een dieselpomp die 100 liter per dag verbruikte. Tel maar uit.'

Op het melkveebedrijf in de buurtschap Veldhoek verdwenen de eerste drie sneden stipt om de vier weken in de kuil. 'Begin mei, begin juni en begin juli', beaamt de melkveehouder. 'De vierde snede kwam half augustus. Dat gras en ook de vijfde snede gingen naar de jongveeopfokker.' De zesde snede is weer voor de eigen koeien.

Als het kan, doen

Schepers hamert erop om, als dat kan, altijd op tijd te oogsten. 'Als je de eerste snede in het voorjaar kan pakken, doe dat dan maar. Wij maaiden begin mei, maar daarna was het weken slecht. Boeren die te laat waren, probeerden soms wat en maaiden toch. Dat kan zelfs leiden tot een plofkuil.'

Als het even kan, rijdt de melkveehouder meteen op 15 februari de mest uit. Ze heeft de loonwerker al besteld voor het mais hakselen. 'Toen ik nog met mijn vader in maatschap zat, oogstten we altijd een week voor het buurtfeest. Dat houd ik nu ook aan', lacht ze.

Dun op de mest

Ondanks de goede graskuil loopt het melken niet helemaal lekker. 'Je zou denken dat de koeien wel een liter of 2 extra kunnen geven, maar dat is niet zo. Ze zijn ook wat dun op de mest. Dat hoor ik ook van andere boeren. Misschien zit er te weinig prik in het rantsoen. Dat proberen we bij te sturen.' Toch tekent Schepers voor meer van zulke jaren. 'Nou en of, het was echt een boervriendelijk jaar.'

'Water, de factor voor groei, was er genoeg'

Het groeiseizoen was goed, stelt melkveehouder Frank Post uit het Drentse Nieuweroord. Toch kan de late oogst wel logistieke en praktische problemen gaan opleveren. Hoewel de opbrengst goed is, gaat dat minder op voor de kwaliteit.

Op de melkveehouderij van Frank en Ilona Post krijgen de koeien al jaren voederbieten bijgevoerd. De 1,5 hectare wordt door een akkerbouwer geteeld op een groter perceel met ook suikerbieten. 'Daardoor zijn de kosten lager', legt Frank Post uit. 'De eerste bieten zijn we half september meteen gaan voeren. Het zorgt voor snelle energie en eiwitefficiëntie bij de koeien. In oktober gaat de rest van de bieten eruit, ook weer samen met de suikerbieten. De suikerfabriek bepaalt het moment van oogsten.'

Volgens de melkveehouder was het groeiseizoen goed voor de bieten. 'We zitten hier op zand. De factor voor groei, water, was er genoeg.' Ook de mais staat er goed voor, maar de plant en kolf zijn nog groen en bevatten veel vocht. 'Het is de vraag of het lukt om voor 1 oktober te hakselen. Er wordt goed weer voorspeld, dan kan de afrijping snel gaan.'

Kalenderdenken

Post hoopt dat de loonwerker niet loeidruk is en voor 1 oktober kan hakselen. Als het later wordt, geeft dat ook nog een 'papieren' probleem. 'Ik heb opgegeven dat ik voor 1 oktober een vanggewas zou zaaien. Dat lukte andere jaren makkelijk, maar nu misschien niet. Het groeiseizoen is later begonnen en gaat langer door. Dat matcht niet met het kalenderdenken van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.'

Wat betreft opbrengst wordt het een goed jaar, constateert de melkveehouder. 'De voervoorraad is groter dan voorgaande jaren. Maar de kwaliteit is wat minder. In de graskuil zit minder energie en eiwit. Dat komt door minder zonuren, veel neerslag en de lagere temperatuur.'