Koe kan bijdragen aan klimaatverbetering

De Verenigde Staten en de Europese Unie hebben onlangs een plan gepresenteerd waarin ze beloven in 2030 30 procent minder methaan uit te stoten dan in 2020. Dat zal voor een belangrijk deel methaan zijn dat vrijkomt vanuit de fossiele bronnen – olie en gas – en aan de andere kant ook methaan die runderen produceren.

De agrarische sector is verantwoordelijk voor 40 procent van de wereldwijde methaanuitstoot. Rundvee, en dan vooral vanuit de vertering in de pens, is hiervan de belangrijkste bron. Zo’n 70 procent van de methaanuitstoot van de agrarische sector komt voor rekening van gas uit de pens. Het verlagen van deze uitstoot door koeien levert dus een flinke bijdrage aan de totale methaanreductie.

Anders dan fossiele bronnen

De Universiteit van Californië onderzoekt de methaanuitstoot door runderen en hoe deze te verminderen. Allereerst moet daarbij volgens onderzoeker Frank Mitloehner duidelijk worden gemaakt dat de methaanuitstoot van runderen anders is dan de methaanuitstoot van fossiele bronnen, zei hij begin september op een bijeenkomst van Farmers Defence Force.

'Methaan uit fossiele bronnen draagt altijd bij aan de opwarming van de aarde. Voor methaan van herkauwers uit de biogene cyclus is dat een ander verhaal', stelt Mitloehner.

Global Warming Potential

Zijn statement is dat de huidige rekenregels in de Global Warming Potential (GWP) die de bijdrage van broeikasgassen in de komende honderd jaar berekenen, onjuist zijn voor methaan van koeien.

'Als de totale methaanuitstoot van koeien hetzelfde blijft als tien, twintig jaar geleden, dan draagt dit niet bij aan een verdere opwarming van de aarde. Dat komt omdat het methaan van koeien na ongeveer twaalf jaar grotendeels is afgebroken tot kooldioxide (CO2)', legt de onderzoeker uit.

Gerecyclede methaan

'Planten nemen dit weer op, koeien eten die planten en wij maken daar melk en vlees van. Daarbij komt weer methaan vrij, maar dat is geen nieuw methaan. Het is gerecyclede methaan.'

Door ervoor te zorgen dat de methaanuitstoot door runderen daalt, is het volgens Mitloehner mogelijk om een afkoelend effect te bereiken. Als dat lukt, dan overschat de huidige GWP-berekening de bijdrage van methaan met drie tot vier keer. Aan de andere kant: stijgt de methaanuitstoot, dan onderschat de huidige methode de bijdrage van methaan met vier tot vijf keer.

Melkproductie verhogen

Productieverhoging van de koeien is een van die opties om de methaanuitstoot te laten dalen. De uitstoot per koe daalt dan niet, maar per kilo melk die de koe produceert, daalt de uitstoot wel. Als er door een hogere productie minder koeien zijn, daalt de uitstoot verder.

Jan Dijkstra, onderzoeker aan Wageningen University & Research, kan deze stelling beamen, al spreekt hij niet van een afkoelend effect, maar van minder snelle opwarming van de aarde. Zolang er nog steeds CO2 afkomstig van fossiele brandstoffen bij komt in de atmosfeer, gaat de opwarming door. Die stelling onderschrijft Mitloehner.

Minder onderhoudsvoer

Als een koe meer melk produceert, is er per kilo melk minder onderhoudsvoer nodig. In Nederland is de methaanuitstoot van koeien tussen 1990 en 2018 gedaald van 17,6 gram naar 14,4 gram methaan per kilo meetmelk. Dat komt niet alleen door een hogere melkproductie, maar ook door meer snijmais in het rantsoen. Snijmais vermindert de methaanproductie in de pens.

Volgens Mitloehner is het dan ook van belang om te blijven streven naar een hoge melkproductie en te voorkomen dat de melkproductie vanuit Nederland of bijvoorbeeld Californië verplaatst naar andere regio's in de wereld waar de melkproductie veel lager is. Bij een gelijkblijvende wereldwijde melkproductie neemt de methaanuitstoot door de rundveestapel dan juist toe.

Mestopslag

Een andere belangrijke component die de methaanuitstoot van het rundvee direct verlaagt, is het voorkomen van methaanuitstoot vanuit de mestopslag. In Californië gebeurt dit door mestopslagen af te dekken en mest te vergisten. Volgens Mitloehner is hierdoor samen met andere maatregelen, zoals drogen van de mest, de methaanuitstoot met 25 procent verlaagd.

Dijkstra houdt het bij een verlaging van 20 procent. 'Dat is de methaan die vrijkomt uit de mest. De rest komt uit de pens. Dus als alle mest snel uit de stal gaat naar vergisters, dan daalt de methaanimpact van melkvee met 20 procent. De methaan uit de vergister kan worden ingezet als brandstof voor auto's of voor elektriciteitsopwekking waarvoor dan geen fossiele energie nodig is.'

Het aanpakken van de methaanuitstoot vanuit de pens van runderen is nog belangrijker. Volgens Mitloehner werkt de Universiteit van Californië aan diverse middelen om dit te bereiken en komen die de komende jaren ook op de markt.