LLTB-voorzitter Léon Faassen staat maandagavond ten overstaan van tientallen leden in het Noord-Limburgse Horst. Het sentiment is tweeledig: voorzichtig optimisme over de schaderegeling voor de door watersnood getroffen boeren en tuinders. Maar ook scepsis. 'Begrijpelijk. Veel over de regeling is nog onduidelijk', blikt de LLTB-voorzitter terug.

'Zo verwachten we dat er een schadedrempel komt. Dat houdt in dat een bepaald percentage van het perceel schade moet hebben, voordat je in aanmerking komt voor vergoeding. Of dat 20 procent, 30 procent of een ander percentage wordt, weten we nog niet.'

De lijst met onbeantwoorde vragen is nog langer, merkt Faassen op. 'Vallen taxatie- en advieskosten, bemonsteringskosten, saneringskosten bij vervuiling, certificeringskosten en zaaikosten allemaal onder de teeltplanschade? Kijken taxateurs, om de schade te bepalen, naar gemiddelde prijzen van afgelopen jaar, drie jaar of vijf jaar geleden? De signalen vanuit de overheid zijn op veel punten positief, maar het zijn allemaal zaken die nog moeten uitkristalliseren in de definitieve regelingen.'

Half juli is alleen al in Limburg zo'n 8.000 hectare land- en tuinbouwgrond overstroomd. De LLTB-voorzitter schat de totale directe schade voor de land- en tuinbouw daar op 80 miljoen euro; de vervolgschade ligt nog veel hoger. Faassen heeft op tal van plaatsen in Limburg gezien en gehoord dat de watersnood niet alleen grote impact heeft gehad op de bedrijfsvoering, maar ook 'een traumatische gebeurtenis' kan zijn.

Aparte uiterwaardenregeling

Onderweg naar een afspraak reageert Wim Bens vanuit de auto op de aparte schaderegeling voor boeren in de uiterwaarden waaraan het ministerie van LNV werkt. 'Het nieuws dat deze regeling ook voor bijvoorbeeld Brabantse en Gelderse boeren wordt gemaakt, kwam dinsdag als een opluchting', zegt de ZLTO-bestuursvoorzitter. 'We stellen het op prijs dat er in Den Haag hard en serieus wordt gewerkt om alle getroffen boeren te compenseren. Het gaat om een uitzonderlijke situatie met omvangrijke schades tot gevolg.'

Vorig weekend kreeg ZLTO nog veel reacties van Brabantse en Gelderse boeren die waterschade hebben geleden, maar waren uitgesloten van de Wts-regeling (Wet tegemoetkoming schade). 'Het was erg bitter dat de Wts niet van toepassing kon zijn voorbij de lijn Boxmeer-Mook. Boeren verder stroomafwaarts dreigden daarmee buiten de boot te vallen', zegt Bens. 'Dat voelde erg onrechtvaardig. Samen met de LTO-collega's hebben we extra druk gezet op het kabinet om ook deze getroffen boeren financieel te helpen.'

Aan de waterschaderegeling is een wekenlang traject voorafgegaan; van steun aan de getroffen boeren en tuinders, werkbezoeken met ministers en Tweede Kamerleden, gesprekken met de overheid en optredens in de media.

Faassen en Bens zijn te spreken over de samenwerking met het ministerie van LNV en de provincies Limburg en Brabant, de veiligheidsregio's en de waterschappen.

Veel onduidelijkheid

Maar met name in het Land van Maas en Waal in Brabant en in Zuid-Gelderland heerst er nog veel onduidelijkheid over de aparte regeling voor de uiterwaarden. De ZLTO-voorzitter is blij en dankbaar dat er is geluisterd naar de getroffen boeren en het signaal dat de LTO-organisaties hebben afgegeven.

Toch juicht Bens niet te hard. 'We weten nog niet van de hoed en de rand. Vanaf het begin hebben we gepleit voor eenzelfde schaderegeling voor álle getroffen boeren. Maar het is te vroeg om hierover een uitspraak te doen. We dringen erop aan dat het kabinet over een week of twee met meer duidelijkheid komt.'

LLTB-voorzitter Faassen haalt ook eerdere waterschades in herinnering en ondernemers die soms jarenlang hebben moeten wachten op compensatie. 'Daar is voor de zwaar getroffen boeren en tuinders geen financiële ruimte voor. De afhandeling door uitvoeringsinstanties en verzekeraars zal tijd kosten, maar we blijven ons achter de schermen inzetten vanaf het eerste schadeformulier tot de laatste uitkering van tegemoetkomingen.'

‘Alle compensatie is meegenomen’

‘We zijn blij met een schaderegeling, laat dat duidelijk zijn’, zegt Wendy Schillings. ‘Alles wat we aan compensatie krijgen, is meegenomen en dat ook boeren in Noord-Limburg en Noord-Brabant binnen de regeling vallen, vinden we positief.’ Toch blijft het even wachten of alle schade ook echt gedeeltelijk wordt vergoed.

Schillings heeft een melkveebedrijf in het Zuid-Limburgse Voerendaal. De waterschade is zo’n 20.000 euro. Van betonschade op het erf tot verloren brokken en zaagsel voor het vee, van de evacuatie van het jongvee tot schoonmaakkosten.

De golf aan water kwam vrij onverwacht als een rivier het erf op. ‘We hadden geen tijd om alle apparatuur droog te zetten. We hebben in allerijl een dam gebouwd en zelfs de evacuatie van alle melkkoeien voorbereid. Die angst dat het zo mis kan gaan, voelen we nog wel, maar samen zijn we veerkrachtig en kijken we vooruit’, zegt Schillings.

Bezoek minister

Wat beklijft, is de hulp van familie, vrienden, buren, de ondersteuning vanuit het LLTB-crisisteam en het bezoek van LNV-minister Carola Schouten. Daarnaast kreeg de familie een spontane gift van een collega-boer uit het oosten van het land.

‘We voelen ons gehoord, de overheid heeft haar nek uitgestoken en onze verzekeraar heeft al een deel van de schade vergoed uit coulance. Onze schade valt natuurlijk in het niet bij het leed in België en Duitsland. Dat beseffen we goed.’

‘We werden ineens gezien en gehoord’

Het water kwam niet als een verrassing. Toen het rivierwater in Frankrijk bleef stijgen en via Luik en Limburg richting Noord-Brabant raasde, wist Daan Janssen dat hun percelen in de uiterwaarden van de Maas, van Sambeek tot Megen, onder zouden lopen.

‘De snelheid en hoeveelheid hebben ons wel verrast’, zegt Janssen, die met zijn vader Toon en broer Thijs in Escharen een gemengd bedrijf runt met varkens en akkerbouw. 75 hectare grond in de uiterwaarden met aardappelen, graan, bieten en mais stond zeventig uur onder water. ‘Alle gewassen zijn volledig verloren gegaan.’

De ondernemer schat de schade rond de 3 ton, de gevolgschade buiten beschouwing gelaten. Het nieuws van vorige week dat hun gronden, op één perceel in Sambeek na, buiten de waterschaderegeling viel, sloeg in als een bom.

Media opzoeken

‘Door hetzelfde water als in Limburg zijn onze gewassen verloren gegaan. De schade is hier even groot als daar. En toch, geen compensatie. We konden het niet geloven’, memoreert Janssen. Met zijn verhaal zocht hij de media op en samen met de inzet van de belangenbehartigers van LTO had dat effect. ‘We werden ineens gezien en gehoord.’

Dat er toch een regeling komt voor getroffen boeren in de uiterwaarden, vindt de ondernemer terecht. ‘We beschouwen de overstromingen als een uitzonderlijke ramp waar wij niets tegen konden doen.’

‘We moeten nu ruwvoer aankopen’

De Maas overstroomde veertig jaar geleden voor het laatst in de zomer, zegt melkveehouder Miriam Peeters uit Afferden. ‘Destijds was het alleen grasland, waardoor we een snede misten, nu is het een drama.’

De schade is enorm, zegt Peeters die in maatschap een melkveebedrijf met akkerbouwtak heeft. ‘Al onze mais stond in de uiterwaarden en die ontwikkelt geen kolf, dus geen zetmeel. Dit compenseren in het rantsoen met andere voeders is veel te duur. Van onze voederbieten is nauwelijks iets over. De suikerbieten zijn deels verloren. Hoeveel grasland we opnieuw in moeten zaaien, bekijken we binnenkort.’

De schaderegeling komt als geroepen voor de familie. ‘Met uitzondering van het eigen risico komen we in aanmerking voor een flinke compensatie. Dat is positief, alleen we hebben nog wel veel vragen over de definitieve invulling ervan, alsmede de afhandeling en wanneer we het geld krijgen. Gelukkig is er een post gevolgschade opgenomen in de regeling.’

Gewassen verzekeren

Een geluk bij een ongeluk is dat de melkprijs redelijk is. ‘De details van de schaderegeling zijn nog niet duidelijk en de definitieve schade aan de gewassen wordt steeds duidelijker. Onze gewassen in de toekomst verzekeren, zoals de overheid wil, wordt een grote uitdaging. Is de premie straks ook redelijk?'

De discussie moet volgens Peeters dan ook worden gevoerd of de stuwen eerder en volledig moeten worden gestreken.