Veertig sprinklers op 1 hectare aardappelen

In echt droge jaren beregent Jos van Sambeeck uit het Brabantse Reusel zijn fritesaardappelen soms wel acht keer per seizoen. Per regenbeurt geeft hij dan 25 millimeter water. Voor zijn grote areaal en vele percelen beschikt de akkerbouwer op het bedrijf dat hij samen met zijn vrouw en zoon runt, over zeventien regenhaspels.

'Beregenen is intensief werk. Vaak moet je bij nacht en ontij de haspels verplaatsen en ik ben lang niet altijd tevreden over het eindresultaat', stelt Van Sambeeck.

Droogtegevoelige zandgronden

Zowel Van Sambeeck als zijn collega Peer van Beers uit Vessem teelt fritesaardappelen op droogtegevoelige zandgronden in de Brabantse Kempen. Ze zoeken al langer naar alternatieven voor de grote beregeningskanonnen.

Van Beers heeft ervaring opgedaan met peilgestuurde drainage. Van Sambeeck testte enkele jaren met wisselende successen de mogelijkheden van druppelirrigatie in fritesaardappelen. Hij ondervond vooral problemen met verstoppingen vanwege het hoge ijzergehalte van het gebruikte bronwater.

Project met Lamb Weston/Meijer

Vanaf vorig seizoen draaien Van Beers en Van Sambeeck mee in het project 'Precisie-irrigatie in fritesaardappelen'. Zij doen dat met hun afnemer Lamb Weston/Meijer. Het project krijgt financiële steun vanuit het Landbouw Innovatiefonds Brabant. Dit fonds stimuleert innovaties die bijdragen aan een duurzame landbouw in Noord-Brabant.

In het kader van het project testte Van Sambeeck vorig jaar het beregenen met sprinklers op 1,5 hectare aardappelen. Op het perceel heeft hij toen direct na het poten en aanaarden tussen de ruggen om de 16 meter pvc-buizen aangelegd en op de buizen om de 16 meter de sprinklers gemonteerd op standpijpen van 75 centimeter.

'Met die hoogte hebben we genoeg marge voor onze spuitboom', zegt Van Sambeeck. De pvc-buizen worden kort voor de oogst weer weggehaald.

Eerste resultaten

De resultaten van de eerste test na de droogte in 2020 zijn hoopgevend. Omgerekend oogstte Van Sambeeck 58 ton per hectare op het deel van het perceel met de sprinklers. Bij de haspelberegening was dit 50 ton. De meeropbrengst van 8 ton zat volgens de akkerbouwer vooral in de grovere knollen.

'Verder merkten we aan de opbrengstmeter op de rooier dat we ook aan de perceelranden meer tonnen rooiden dan normaal. Dat is de meerwaarde van de betere verdeling van de watergift met de kleinere sproeiers en ook de kantsproeiers.'

Van Sambeeck heeft dit jaar sprinklerberegening aangelegd op een perceel van 6 hectare met Ivory Russet. Van Beers voert zijn eerste test met sprinklers uit op een perceel van 4,2 hectare.

Metingen en analyses

Agronoom Geert-Jan van Roessel van Lamb Weston/Meijer begeleidt het project op beide bedrijven en monitort regelmatig de gewassen en voert metingen uit aan gewas en bodem. Na de oogst worden de opbrengsten en de kwaliteit van de aardappelen geanalyseerd. Bij een bezoek aan het bedrijf van Van Sambeeck bekijkt hij samen met hem de situatie op het testperceel.

Van Sambeeck noemt het perceel dicht bij een woongebied wat incourant wat betreft afmetingen met gerende hoeken en langwerpige stroken. Niet echt ideaal voor het beregenen met een kanon, ook vanwege de mogelijke geluidsoverlast en de kans op overwaaien van water op de openbare weg.

Zeven secties

Voor aansturing van de sprinklers is het perceel opgedeeld in zeven secties, die afzonderlijk kunnen worden aangezet. Dit kan op afstand via een app op de telefoon. Het beregenen gebeurt in principe op basis van bodemvochtsensoren. Het water komt uit een 30 meter diepe put en wordt met een elektrische pomp aangezogen.

Dit seizoen is de noodzaak om te beregenen minder dan de voorgaande jaren. Van Sambeeck heeft slechts enkele keren de sprinklers laten draaien tot dusver.

'Het voordeel is dat we in perioden van langdurige droogte elke dag water kunnen geven. In plaats van 25 millimeter in één keer geven we via de sprinklers 5 millimeter, afhankelijk van de verdamping en het beschikbare bodemvocht. Het gewas groeit daardoor gelijkmatiger en is minder gevoelig voor stress door de regelmatige verkoeling.'

Efficiëntievoordeel

Van Roessel wijst erop dat vorig jaar is aangetoond dat deze methode van precisieberegening ervoor zorgt dat per kilo eindproduct 10 procent minder water wordt gebruikt. 'Dat efficiëntievoordeel geldt ook voor mineralen. Verder is door de gelijkmatige groei de kans op doorwas veel kleiner.'

De komende jaren wil Van Sambeeck het areaal dat hij beregent met sprinklers uitbreiden. Hij denkt aan het aanleggen van vaste installaties op enkele percelen. Dan kan hij ook zijn uien en eventueel suikerbieten op deze manier irrigeren.

Van Beers heeft volgens Van Roessel vergelijkbare plannen. 'Volgend jaar sluiten we dit project af. Het is goed om te horen dat beide aardappeltelers zo enthousiast zijn en willen investeren in deze nieuwe ontwikkeling. Als fritesfabrikant streven we naar verregaande en duurzame teeltoptimalisatie en daarvoor zijn we afhankelijk van de inzet van innovatieve telers.'