Proef met dagontmesting in volle gang bij varkenshouder in Zijtaart

De Daltonhoeve van familie Van Zutphen produceert voor het 1 ster Beter Leven-keurmerk en is proefbedrijf voor Keten Duurzaam Varkensvlees. De drachtige zeugen in de groepshuisvesting houdt Eric van Zutphen op stro. Vanaf 1 januari 2024 moet hij volgens de richtlijnen van de provincie Noord-Brabant op zijn bedrijf een ammoniakreductie realiseren van 85 procent. En dat wordt nog een hele uitdaging, geeft de Brabantse varkenshouder aan.

Zeugen op stro in groepshuisvesting reduceren de ammoniakuitstoot met 45 procent. Extra reductie haalt de varkenshouder door de zeugen in het middenpad te laten urineren en mesten. Van Zutphen houdt dat dagelijks schoon. Wanneer hij een luchtwasser op de stal zou plaatsen, zou snel en eenvoudig de 85 procent reductie worden gehaald. 'Maar dan ben ik 50.000 euro lichter. Dan maak ik kosten waaraan ik niets heb.'

Afdelingen ombouwen

Om toch in aanmerking te komen voor de erkenning van 85 procent reductie, bouwt Van Zutphen de kraamhokken en biggenafdelingen om. Onder de kraamhokken komen mestpannen die dagelijks worden leeggezogen, waarna er een klein laagje water in komt te staan.

Bij de gespeende biggen stuurt de veehouder op gescheiden mesten: aan de ene kant van het hok ligt een rooster om te mesten en aan de andere kant een waar ze kunnen urineren. Het mestgedrag stuurt hij via voer en afleidingsmateriaal. 'Wij zetten ook houten blokjes in als afleidingsmateriaal, maar werken vooral met luzerne en jute zakken, omdat dat het gemakkelijkst is.'

Een deel van de aanpassingen in de kraamhokken en speenafdelingen is inmiddels klaar. Volgens Van Zutphen werkt nog niet alles perfect. 'We doen aanpassingen om het zo goed mogelijk werkend te krijgen.' Door alle aanpassingen verwacht hij wel de 85 procent reductie te halen bij de kraamzeugen en gespeende biggen.

Dragende zeugen zijn uitzondering

Uitzondering zijn de dragende zeugen. 'We zouden de groepshuisvesting voor de drachtige zeugen nog wel verder kunnen aanpassen, maar dat is duur. Het was handiger geweest als we dat gelijk hadden gedaan bij nieuwbouw in 2009. Dan waren de kosten nog wel te overzien.'

Bij de kraamzeugen doet Van Zutphen sinds een half jaar samen met Wageningen University & Research proeven met dagontmesting en bij de speenbiggen met het gescheiden mesten. De proeven vallen onder het Stal van de Toekomst-principe. Dit principe is bedacht door Hans Verhoeven van De Hoeve.

Minimale ammoniakreductie terugbrengen

Het zou de Brabantse varkenshouder – en veel collega-varkenshouders met hem – helpen als Noord-Brabant de minimale ammoniakreductie van 85 procent zou terugbrengen naar 75 procent. 'Dat is haalbaar en betaalbaar. Juist die laatste 10 procent zijn de bottleneck. Voor die laatste procenten moet er meer met water worden gespoeld. Dat zorgt voor veel meer mest en dus ook meer kosten.'

Naast de provinciale politiek hoopt Van Zutphen dat ook de landelijke politiek naar het maximale reductiepercentage wil kijken. En zeker ook naar de datum van invoering. Brabantse varkenshouders moeten daar namelijk al op 1 januari 2024 aan voldoen, terwijl hun Limburgse collega's dat pas uiterlijk op 1 januari 2030 hoeven. 'Waarom moeten wij er zes jaar eerder aan voldoen, dat vind ik niet terecht.'

Bedrijf uitbreiden

Van Zutphen wil zijn bedrijf graag uitbreiden met een stal die wordt gebouwd volgens de principes van de Stal van de Toekomst. Hij is daarover in gesprek met De Hoeve. 'Europese POP3-subsidies zijn al toegezegd, maar waarschijnlijk halen wij de termijnen niet waarbinnen we moeten starten met de bouw. Twee jaar geleden kregen wij de financiën niet rond.'

De strenge stikstofwetgeving dwarsboomt de bouw. Om aan de wetgeving te kunnen voldoen, is de Brabantse varkensboer nu aan het kijken of hij gedeeltelijk kan uitbreiden met de zeugen. 'Ik wil het sowieso een toekomstbestendig bedrijf maken, ook omdat onze zoon Cas zegt dat hij het graag wil overnemen.'

Opvolgers

En ook zoon Mees, werkzaam als zzp'er op een zeugenbedrijf, heeft interesse in het ouderlijk bedrijf. Volgens Van Zutphen bemoeit Cas zich al enigszins met de bedrijfsontwikkeling, nu vooral nog met de technische zaken. 'Hij ziet tijdens zijn stages bij varkensboeren natuurlijk heel veel. Hij leert daarvan', vertelt de varkenshouder.

Zijn zoon wil ook steeds meer inzicht krijgen in de technische en financiële cijfers van het bedrijf. Van Zutphen stimuleert dat. 'Als hij vragen heeft, leg ik het allemaal uit. En ik stuur hem soms ook de cijfers toe, zodat hij met eigen ogen kan zien hoe het gaat. Ik denk dat ik Cas adviseer om de cursussen te gaan volgen die de Producenten Organisatie Varkenshouderij hierover gaat geven.'