Duurzaamheid in voedselketen lastig te vermarkten

Om meer te betalen voor duurzaam geteelde producten, moeten consumenten vertrouwen hebben in productieprocessen en vertrouwen in hun leveranciers. Dit is de conclusie van vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, de politiek en de wetenschap die deze week deelnamen aan een talkshow over de duurzame voedselketen en over de sleutel tot het consumentenvertrouwen.

Deze online talkshow werd uitgezonden vanuit de oude suikerfabriek in het Noord-Hollandse Halfweg. Aanleiding was het afscheid van Albert Markusse als CEO van Cosun. Voorafgaand aan de discussie met zijn gasten stelde Markusse dat de Nederlandse agrifoodsector veel goede stappen heeft gezet om voedselketens te verduurzamen.

Herkomst voedsel

'Tegelijk zien we dat de consument maar weinig waardering heeft voor de herkomst van zijn voedsel. Dat is een gezamenlijke uitdaging. Want een duurzame voedselketen is alleen mogelijk als boeren nu en in de toekomst een goede boterham kunnen verdienen.'

Adema merkt ook bij de leden van de koepelorganisatie dat het verhaal over grote investeringen om de voedselketen te verduurzamen moeilijk over de bühne is te brengen. 'Duurzaamheid verkoopt slecht.'

Bij voedsel ligt de focus vaak op de directe bevrediging, zegt Rick van Baaren, hoogleraar gedragsverandering aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij bevestigt het beeld dat duurzaamheid lastig aan de man is te brengen. 'De verkoop van lekker en gezond en bovendien lokaal geteeld geeft meer beleving dan duurzaamheid.'

Ruimte in winkelschap

Vanuit het perspectief van de retailer verklaart Duncan Hoy, directeur retail bij supermarktketen Plus, dat er vaak te weinig ruimte is om het verhaal over de duurzaam geteelde producten in het winkelschap te vertellen.

'Een consument maakt verschillende overwegingen bij zijn keuzes. De prijs speelt daarbij nog steeds een belangrijke rol. Geleidelijk proberen we consumenten bewust te maken van duurzaamheid. Soms lukt dat goed en soms niet' zegt Hoy.

De verkoop van bananen noemt Hoy als mooi voorbeeld van een product waarvan de duurzame productiemethode optimaal wordt gewaardeerd door consumenten. 'Wij hebben enkele jaren geleden bewust gekozen om alleen nog de duurdere fair trade bananen te verkopen. Dat is uiteindelijk goed aangeslagen.'

Openheid en transparantie

CEO Ronald Lotgerink van vleesproducent Vion gaat vooral in op het vertrouwen van de consument. 'Wij streven naar openheid en transparantie op onze productielocaties. Daarom hebben we overal camera's hangen om continu te laten zien wat we doen. Wij hebben geen geheimen en merken dat consumenten deze openheid waarderen.'

Gespreksleider Glenn van den Burg herinnert Lotgerink aan een item in het tv-programma Zondag met Lubach in 2019 waarbij vermeende misstanden bij Vion werden getoond. 'Achteraf bleken de beelden gemanipuleerd en daarvoor hebben de makers van Lubach ook hun excuses gemaakt. Dat is vervelend. Wij laten ons er niet door afleiden en gaan door op de ingeslagen weg.'

Verdienvermogen producent

De discussie over consumentenvertrouwen en waardering voor duurzaamheid sluit aan bij de zorg over het verdienvermogen van de producent. Jan-Kees Goet, secretaris-generaal bij het ministerie van LNV, erkent dat de overheid meer zou kunnen doen om het duurzaam geteelde product in de voedselketen te promoten. Hij begrijpt dat boeren alleen kunnen investeren in duurzaamheid als er voor een langere periode perspectief is op een goed verdienmodel. 'De politiek moet daarvoor helderheid verschaffen.'

Markusse constateert dat het proces naar een duurzame voedselketen stapje voor stapje wordt gezet. 'De intenties zijn goed. De kern is samenwerking en vertrouwen. Boeren werken hard aan duurzaamheid, maar dat moet economisch ook haalbaar zijn. Een betere beloning is daarvoor een voorwaarde en dat moeten vooral de retail en de consument zich goed realiseren.'