Jos Droogh verandert landbouwgrond in landgoed Langeraar

Drie jaar geleden groeide hier nog mais en tarwe. Nu is het gebied een mix van nieuwe natuur, met waterlopen, schraal grasland en jonge bomen, en woningen in aanbouw. Landgoed Langeraar in gemeente Nieuwkoop krijgt steeds meer vorm, tot tevredenheid van Jos Droogh.

Hij stond tien jaar geleden aan de wieg van het initiatief. 'Hier heeft familie Droogh tweehonderd jaar geboerd', geeft Droogh aan. 'Het ouderlijk bedrijf is destijds overgenomen door mijn broer, maar die had uiteindelijk geen opvolger. En dan sta je op een gegeven moment voor de keuze: verkopen als agrarische grond of een nieuwe bestemming ontwikkelen.'

Niet iedere locatie is geschikt als landgoed

'Nee, maar in ons geval ging het om een perceel pal tegen de bebouwde kom van Langeraar aan. Bovendien: een eindje verder lag ook een oude sportaccommodatie die de gemeente graag naar een andere plek wilde verplaatsen. Al die plannen samen vormden één mooi geheel en dat hielp enorm bij de realisatie.'

Hoe begin je aan zo'n project?

'Ik heb meteen een landschapsarchitect in de arm genomen. Er moet namelijk ontzettend veel geregeld worden: plannen schrijven, procedures starten, vergunningen aanvragen. Goede externe adviseurs zijn in zo'n proces onmisbaar.'

Wat mag wel en wat mag niet op een landgoed?

'Van de oorspronkelijke kavel, in mijn geval 21 hectare, mag je 10 procent uitgeven als bouwkavel. De overige 90 procent moet je omvormen tot natuur. Uiteindelijk is dit gebied verdeeld in vier vlakken, met drie kavels per vlak. In totaal worden dus twaalf woningen gerealiseerd met een netto bouwoppervlak van maximaal 300 vierkante meter per woning.'

Springt de overheid nog bij met subsidies?

'Dat hang heel erg af van de situatie. Wanneer je locatie onderdeel uitmaakt van Natuurnetwerk Nederland kun je voor omzetting van landbouwgrond naar natuur subsidie ontvangen. Dat is hier niet aan de orde. Ik heb wel nog enkele duizenden euro's van het waterschap gekregen voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers in de waterlopen.'

Hoe richt je zo'n landgoed in?

'Dat doe je in samenwerking met de landschapsarchitect. Het ontwerp benadrukt het oorspronkelijke landschap met langgerekte percelen en brede waterlopen. Daartussen: bloemrijke graslanden, hoogstamfruit, een voedselbosje en struweel. Er zijn inmiddels honderden inheemse bomen geplant. 'De aanleg van bloemrijke graslanden viel overigens nog niet mee. Deze bodem, zandige klei, is de afgelopen decennia behoorlijk uitgeput. Er is bemesting nodig om de gewenste kruidensamenstelling te krijgen.'

Hoe reageerde de omgeving?

'Over het algemeen positief, maar je moet altijd rekening houden met bezwaren van omwonenden. Die zijn hier ook gekomen. De boeren in de buurt hadden geen bezwaar. Het waterpeil op het landgoed moest wel wat omhoog, maar dat was voor de omliggende agrarische bedrijven geen probleem.'

Hoe is de belangstelling voor de kavels?

'Die is groot: zes van de twaalf zijn definitief verkocht. Bij vijf andere kavels gaat het nog om een 'verkoop onder voorbehoud'. In principe is er nog één kavel te koop. De kopers zijn heel divers. Jonge gezinnen uit de regio die dichtbij de natuur willen wonen. Maar ook Amsterdammers die de grote stad ontvluchten. Landgoederen zullen het woningtekort niet oplossen, maar alle beetjes helpen.'

Mag je die woning naar eigen wens bouwen?

'Niet helemaal. De woningen moeten passen in het landschap en opgaan in de omgeving. Denk aan woningen in de vorm van een schuur of boerderij. Maar dus geen witte, kubistische optrekjes.'

Van wie is het landgoed straks?

'Dat blijft ons eigendom en we blijven ook verantwoordelijk voor het onderhoud. Daar betalen bewoners trouwens aan mee, via een jaarlijkse bijdrage. Het gebied is verder vrij toegankelijk voor wandelaars en recreanten.'

Heeft u nog tips voor boeren of tuinders met plannen in deze richting?

'Voor kleine boerenbedrijven zonder opvolger kan dit een interessante optie zijn. De locatie bepaalt in hoge mate de haalbaarheid. Realisatie van landgoederen op grote afstand van bestaande voorzieningen is sowieso lastig: aansluiten van elektriciteit en riool is dan heel kostbaar. En provincies zijn niet dol op versnippering.

'Hou rekening met een lange aanloop: je moet veel investeren in advies, leges, vergunningen, aanleg van het landgoed en bouwrijp maken van percelen. Je moet dus over tijd, middelen en grond beschikken. Grond aankopen om zo'n proces te starten is niet verstandig. Hier is het uiteindelijk allemaal de moeite waard geweest. In vergelijking met verkoop tegen agrarische waarde is deze route financieel veel aantrekkelijker gebleken.'