Spelen met licht geeft leghennen meer rust

Na de gloeilamp kwam er in pluimveestallen doorgaans tl-verlichting. Die is meestal hoogfrequent. Dat is belangrijk, want een kip ziet het flikkeren van een gewone tl-balk en dat geeft onrust.

Maar een kip verschilt nog meer van de mens. Een kip ziet ook uv-licht en vangt rood licht op. Die kleuren zijn daarom ook van belang, maar ze zitten nauwelijks in tl-licht. Met ledverlichting zijn ze wel te maken en ook nog te regelen. Ledverlichting is volgens de deskundigen Kim Hendrix van Hato Agricultural Lighting, André de Rij van ME International en Bertus Verbeek van Vekostar dan ook een betere keuze voor de leghen.

Rustig op- en afbouwen

Een belangrijk effect dat met ledverlichting goed kan, is het rustig op- en afbouwen van de hoeveelheid licht. Met led kan dat langzaam van 0 naar 20 lux. 'Dat is een van de belangrijkste voordelen', zegt Hendrix. 'Dat geeft veel meer rust in het koppel dan een tl-lamp die ineens aan- of uitgaat.' Verbeek: 'Liefst ook opbouwen met rood licht, zodat je morgenrood en avondrood nabootst.'

Voldoende rood licht is volgens De Rij daarbij nodig voor een goede vruchtbaarheid van de kippen. 'Rood licht komt bij kippen rechtstreeks binnen op de hypofyse in de hersenen. Dat stuurt vervolgens de aanmaak van gonadotropine, een hormoon dat invloed heeft op de seksuele gedragingen van hennen en hanen en de vruchtbaarheid. Met rood licht stuur je het legrijp worden van de hennen, net als met de daglichtlengte. Verder is rood licht ook nodig.'

Pikkerij

Rood licht is daarnaast bruikbaar als er sprake is van pikkerij. 'Met rood licht vallen wondjes niet meer op en stopt het pikgedrag', weet Verbeek.

Met ledverlichting is het hele spectrum dat voor een kip van belang is, te produceren. Naast rood licht uv-licht, liet Hendrix zien. 'Wil je meten hoeveel lux licht er in een stal is, dan moet je gebruikmaken van een speciale lichtmeter, een Gallilux-meter. Daarmee meet je alle lichtfrequenties die een kip ziet op ooghoogte. Dan moet er vooraan in de stal evenveel lux zijn dan achteraan.'

Betere eischaal en botstructuur

Uv-licht is belangrijk voor de aanmaak van vitamine D. Dat is belangrijk voor de eischaalkwaliteit en de botstructuur, dus zeker ook in de opfok is voldoende uv-licht nodig. Daarbij is het van belang om te bedenken dat daglicht dat via ramen binnenkomt, minder uv-licht bevat. Blauw licht maakt de hennen daarbij ook actiever. Dat kun je dan weer gebruiken om de voeropname te stimuleren.

Alles bij elkaar is met het sturen van lichtintensiteit en lichtkleur veel te bereiken. Volgens de sprekers tijdens het webinar kan de uitval omlaag en de productie omhoog. Hoeveel precies konden ze niet zeggen, maar het zijn meerdere procenten.

Praktijkervaring

Pluimveehouder Jacco Scherpenkate uit het Overijsselse Dalfsen is tevreden over de ledverlichting die hij sinds twee jaar in zijn stal heeft. 'Dat begint al bij de opzet van het koppel. De eerste dagen is het belangrijk dat alle hennen van de scharrelruimte de beun op gaan. Daar waren we vroeger altijd wel met vijf man een paar uur mee bezig', zegt hij.

'Nu gaat de verlichting boven de scharrelruimte eerst langzaam uit en daarna pas op de beun. Bijna alle hennen gaan dan al naar de beun toe. Ik kan de laatste hennen nu in mijn eentje de beun op krijgen. Voorheen met de tl-lampen ging het licht ineens uit en was het chaos.'

Buitennesteieren

Verder heeft Scherpenkate er geen last meer van dat de hennen te snel in productie komen. 'Dat zorgde voor wel 25 procent buitennesteieren bij de start. Met de nieuwe ledverlichting daalde dat al naar 15 procent en bouwt het ook veel sneller af. Dat scheelt veel werk. Met de nieuwe legnesten gaat het nog beter. In het begin zijn het er 10 procent en het daalt snel naar maar 0,2 procent.'

'De kippen zijn veel rustiger', merkt de pluimveehouder. 'Ze blijven gewoon om je heen lopen. Ze scharrelen actiever en zijn actiever met het nemen van een stofbad.' Pikkerij komt veel minder voor en als het er al is, hoeft hij geen rode hoezen om tl-lampen te plaatsen, maar kan hij via de ledverlichting voor rood licht zorgen.'