Beperken afspoeling met verruigde aardappelruggen

Aardappelruggen die verruigd zijn door een bewerking met gitterrollen zorgen ervoor dat op hellende percelen in Zuid-Limburg tot 27 procent minder water afspoelt van percelen. Bovendien resulteert de betere infiltratie van vocht in de aardappelruggen in een opbrengstverhoging variërend van 4 tot 7 procent.

Dit blijkt uit onderzoek dat Wageningen UR in 2019 en 2020 uitvoerde op Limburgse aardappelpercelen met een hellingshoek van ongeveer 8 procent. In het onderzoek is het verruigen van aardappelruggen onder meer vergeleken met de aanleg van drempels tussen de ruggen.

Onderzoeker Brigitte Kroonen gaf een toelichting op de resultaten van deze proef tijdens een webinar dat onderdeel is van de leercyclus ‘naar een emissieloze landbouw’. Daarin werden de alternatieven voor drempels in ruggenteelten behandeld. Kroonen vertelt dat het in Zuid-Limburg de doelstelling is om ongeveer 10 millimeter extra water te infiltreren op landbouwgrond.

Afspoelingsreductie van water en sediment

Voor de Limburgse situatie voldoet de aanleg van drempels heel goed op de hellende percelen. Daarmee wordt de afspoeling van water en sediment respectievelijk gereduceerd met 44 procent en 32 procent. ‘Na de bewerking met gitterrollen is afspoelingsreductie 27 procent voor water en 22 procent voor de afspoelende gronddeeltjes’, legt Kroonen uit.

Zij vertelt dat in de proef in 2020 de infiltratie veroorzaakt door de afspoelingsmaatregelen is gemeten via opvangbakken die in de helling geplaats waren. ‘Het effect van de drempels of verruiging was daarin goed waar te nemen. Zonder maatregelen waren de opvangbakken na een stevige regenbui snel gevuld. In berekeningen komen we voor deze maatregelen tot een infiltratie op jaarbasis van 6 millimeter.’

Belangrijke meerwaarde van het langer vasthouden van het vocht in de aardappelruggen is het positieve effect op de opbrengsten. Dat is zowel in 2019 als in 2020 vastgesteld. ‘Afhankelijk van de gebruikte machines voor de rugopbouw loopt de meeropbrengst van de objecten met verruigde ruggen en de drempels op van 3 tot maximaal 7 procent. Dit in vergelijking met gladde ruggen zonder drempels’, aldus Kroonen.

Een kanttekening die geplaats moet worden volgens haar is dat bij het toepassen van gitterrollen de grond iets droger moet zijn omdat anders de rollen te snel vollopen. 'In 2019 en 2020 leverde dit geen problemen op omdat de omstandigheden tijdens het poten in het voorjaar relatief gunstig waren.'

Geen wateroverlast veroorzaken in regio

De onderzoeker stelt dat Limburgse akkerbouwers vooral streven naar meer infiltratie van vocht in de bodem om hun percelen beter bestand te maken tegen zowel wateroverlast als tegen droogte. Bovendien willen ze hiermee onnodige erosie tegengaan en voorkomen dat ze in de regio wateroverlast veroorzaken door de afvloeiing van water van de steile hellingen.

‘De maatregelen die wij hebben getest, lonen de moeite’, concludeert Kroonen. ‘De kosten blijven beperkt van 25 tot 40 euro per hectare en worden gecompenseerd door de te verwachten meeropbrengsten. Bovendien dragen de maatregelen bij aan het maatschappelijke draagvlak voor de akkerbouw in de regio.’