Dijkgraaf Wetterskip: 'Wij moeten als waterschap ons gezicht laten zien'

Luzette Kroon, oud-burgemeester van de Noord-Hollandse gemeente Waterland en oud-bestuurder van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, is sinds ruim een jaar dijkgraaf bij Wetterskip Fryslân. 'Er komt ontzettend veel op boeren af. Ik kan me voorstellen dat ze zich af en toe de haren uit het hoofd trekken als ze zich afvragen hoe ze dingen nu weer moeten managen.'

Waarom zou een boer het oppervlaktewater willen vervuilen?

Luzette Kroon, dijkgraaf van Wetterskip Frysân

Perspectief bieden is enorm belangrijk, stelt Kroon. 'Zeker in het veenweidegebied dat voor grote opgaven staat. Er zijn nu bijvoorbeeld banken, zoals Rabobank, die het investeren in een transitie mede mogelijk maken.'

Veenweideboeren vinden dat in een te groot gebied het peil omhoog moet. Wat vindt u van hun bezwaren?

'Starten met een kleiner gebied waar het peil omhooggaat, zou een oplossingsrichting kunnen zijn. Het is aan het Bestuurlijk Overleg Veenweide om hier een antwoord op te geven.

'Laatst was ik met een delegatie van het waterschap bij een veenweideboer in Noord-Holland. Zelfs bij een hoger peil wist hij zijn productie te verhogen door zijn weidebeheer. Dat is geen blauwdruk, maar laat wel zien dat er mogelijkheden zijn. Je ziet hierin ook grote verschillen tussen de westelijke gebieden en Friesland. Diepontwatering is in Friesland met de beste bedoelingen gebeurd. Maar de vraag is of dat het meest wijze besluit was.'

Wat adviseert u boeren die met hun handen in het haar zitten?

'Een boer is ook ondernemer. Stilstaan is geen optie. Een ondernemer kan er zelf voor zorgen dat hij vooraan staat bij subsidieregelingen. Er ligt weliswaar veel geld op de plank, maar ik vermoed dat het niet voldoende is.'

Wat is voor u de belangrijkste uitdaging?

'Waterschappen zijn expert in klimaatadaptatie. De afgelopen eeuwen was het waterbeheer vooral gericht op het buiten houden van water. In de toekomst zullen we steeds vaker rekening moeten houden met droogte.

'De zoetwaterdiscussie is in volle gang, als duovoorzitter bestuurlijk platform IJsselmeergebied ben ik daarbij betrokken. Hoe zorgen we dat we bij minder aanvoer toch een buffer hebben? Hoe vanzelfsprekend is de voorraad in het IJsselmeer? De droge periodes vragen om actualisatie van de waterverdeling. Hierover zijn we in gesprek met de overheden en betrokken stakeholders.

'Niet alleen de waterschappen zijn aan zet. Ook boeren hebben hierin een belangrijke rol. Op het bedrijf van mijn vader werden de aardbeien eerst via buizen beregend. Het water kwam op plekken waar dat niet nodig was, met verspilling tot gevolg. Ik ben blij dat zaken als druppelbevloeiïng steeds gewoner worden.'

Hoe ver is het Wetterskip met de Kaderrichtlijn Water?

'Niet alle doelen worden in Nederland in 2027 gehaald. Maar dat ontslaat ons niet van de verplichting eraan te voldoen. Wij zijn op de goede weg. Eerst zijn de makkelijke stukjes grond verworven, het gaat nu om de moeilijkste processen.'

Bij de aanpak van erfemissie ging het Wetterskip coachen in plaats van handhaven. Smaakt dit naar meer?

'Ja. We zagen een enorme bereidheid onder boeren. 80 procent van de melkveebedrijven in Friesland deed mee aan het project. Het aandeel fosfaat in het oppervlaktewater is met 10 procent afgenomen, zonder productieverlies. Waarom zou een boer oppervlaktewater bij zijn percelen willen vervuilen? Ik ga altijd uit van het positieve in de mens.

'Het zou mooi zijn als we meer beleid kunnen ontwikkelen op de ervaringen van de aanpak van erfemissie. We moeten met een goede boodschap naar het boerenerf toe gaan.'