Aardappelteler Roubos: 'Kans op producentenorganisatie moeten we benutten'

Het feit dat de mededingingsautoriteiten in Brussel hebben ingestemd met het vormen van agrarische producentenorganisaties is heel bijzonder, verzekert Roubos. 'Daar hebben vooraanstaande landbouwvoormannen jarenlang keihard voor geknokt. Als aardappelsector moeten we dit unieke instrument nu optimaal gebruiken.'

Roubos is akkerbouwer in de Haarlemmermeer. Als aardappelteler stoort hij zich aan het idee dat hij, net als veel van zijn collega's, in het voorjaar eigenlijk maar wat doet. 'We gaan poten, zonder dat we goed op de hoogte zijn van de marktsituatie. Juist op dat moment kunnen we nog invloed uitoefenen.'

Ledenwerving in volle gang

Samen met acht collega-bestuurders, waaronder Keimpe van der Heide, houdt Roubos zich bezig met de ledenwerving. Ruim een jaar geleden is de organisatie opgericht en in juli 2020 officieel erkend door landbouwminister Carola Schouten. 'We hebben nu wettelijk toestemming om een groot deel van de aardappeltelers te organiseren. Tot 2019 was dat maar maximaal 5 procent', zegt Van der Heide.

Namens de Nederlandse Akkerbouwvakbond (NAV) is Van der Heide een van de initiatiefnemers voor de POC. Hij vertelt dat het werven van leden vertraging oploopt vanwege corona. Toch zien Roubos en Van der Heide de belangstelling voor de POC gestaag toenemen. Regelmatig probeert het bestuur in de picture te blijven door persberichten te versturen met informatie over stijgende kostprijzen of bijvoorbeeld advies over de verkoop van meeleveraardappelen.

Overtuigen van meerwaarde

'Hopelijk lukt het dit jaar beter om de drie- tot vierduizend professionele aardappeltelers in ons land te bereiken en ze te overtuigen van de meerwaarde van de POC. We streven ernaar om eind 2022 zo'n 25 procent van het aardappelareaal in Nederland te kunnen vertegenwoordigen', meldt Van der Heide.

Het primaire doel van de POC is het verbeteren van het rendement van de aardappelteelt. De kostprijs met een redelijk marge is volgens Van der Heide een reële richtlijn. Roubos voegt eraan toe dat de POC zich verder sterk zal maken voor een eerlijke verdeling van de kosten voor de verduurzaming van de aardappelproductie in de hele keten.

Ook ziet de akkerbouwer een mogelijkheid om via de POC de solidariteit in de sector te verbeteren. 'We zijn nu veel te individualistisch', vindt hij. 'Er moet iets gebeuren om de positie van de teler te verbeteren en dat moeten we samen doen. Slechter dan nu kan niet. De bodem van de markt moet structureel naar een veel hoger niveau.'

Roubos en Van der Heide leggen uit dat de POC in eerste instantie voor de leden de vraag en het aanbod op de markt goed in beeld wil brengen. Na het uitbreken van de coronacrisis was in het najaar al sprake van een voorstel om een deel van de onverkoopbare aardappelen uit de markt te nemen. Dit voorjaar bijvoorbeeld kan de POC zijn leden en alle aardappeltelers in de EU5-landen al het advies geven minder aardappelen te poten.

'Wij mogen dat doen als erkende producentenorganisatie', verklaart Roubos. 'Let wel: wij gaan onze leden niks opleggen. Het uitgangspunt is dat we elkaar optimaal informeren en overtuigen met cijfers.'

LTO is positief

LTO-bestuurder Hendrik Jan ten Cate staat positief tegenover de POC. 'Het is heel mooi dat dit is gelukt. Als LTO kunnen wij geen invloed uitoefenen op de prijsvorming of daarover onderhandelen, de POC kan dat wel. Overigens maakt elk LTO-lid voor zichzelf de afweging over deelname aan de POC.'

Ten Cate kan zich voorstellen dat de opstartfase voor de POC lastig is. 'Er zijn enthousiaste leden nodig om de markt op te schudden. Als je gestaag groeit en 5, 10 tot 15 procent van de aanvoer kunt bundelen, krijg je vanzelf meer invloed. Maar het is wel een kwestie van lange adem.'

Roubos is blij met de steun van LTO, maar voegt eraan toe dat de POC losstaat van de belangenorganisaties. Ook vertellen hij en Van der Heide dat er overleg is met fritesfabrikanten en de telersverenigingen die daaraan zijn verbonden. 'Uiteindelijk heeft iedereen belang bij een beter rendement. Het zou mooi zijn om samen met meerdere partijen te werken aan betere afspraken en betere prijzen voor de aardappelteler.'