Verkoop boerenkaas loopt als een tierelier

Handelaren melden al maanden dat ze te maken hebben met krimpende voorraden. Sinds de zomer loopt de verkoop van boerenkaas als een tierelier. Officieel zijn 'boerenkaas' en 'kaas van de boerderij' niet hetzelfde. Je mag de term boerenkaas alleen gebruiken voor kaas die van rauwe melk is gemaakt.

De markt voor kaas gemaakt op de boerderij staat voor een groot deel op zichzelf en ontwikkelt zich los van de markt voor reguliere zuivel uit de zuivelfabrieken. Een overeenkomst dit jaar was dat corona zorgde voor veel onzekerheid op de markt.

Bij boerenkaas speelde dat vooral in het voorjaar, toen Nederland voor het eerst in de ban raakte van het coronavirus. 'Dat zorgde voor een schrikreactie op de afzetmarkt voor boerenkaas. Veel afnemers maakten een pas op de plaats en de export viel tijdelijk vrijwel stil. De prijzen voor boerenkaas gingen flink omlaag', vertelt Ruud van Schie in Warmond. Naast boerenkaasproducent is hij lid van de noteringscommissie voor Boerenkaas.

Snel herstel na lockdown

Na de eerste coronalockdown herstelde de boerenkaasmarkt zich snel en gingen de prijzen omhoog. De afzet van boerenkaas staat al meer dan een halfjaar op een hoog niveau. Van Schie spreekt over een goede afzetmarkt met een gezonde vraag.

De kaasproducent concludeert dat er bij grote vraag naar boerenkaas sprake is van een corona-effect. 'Het lijkt er op dat corona zorgt voor meer vraag naar lokaal, gezond en eerlijk voedsel. Mensen gaan in toenemende mate zelf op zoek naar voedsel op het platteland. Dit zijn ontwikkelingen die de vraag naar boerenkaas enorm in de kaart spelen.'

Overigens zorgt corona er ook voor dat de boerenkaasmarkt niet in de volle breedte floreert. De afzet van boerenkaas naar horeca en de 'toeristenmarkt' ligt vrijwel stil.

Vraag vanuit supermarkt

Al enkele jaren is de afzet van boerenkaas aan het stijgen. Dat komt onder meer door een groeiende vraag vanuit supermarkten. Grootwinkelbedrijven willen de slag om de consument niet verliezen en beconcurreren elkaar met een uitgebreid kaasassortiment. Leveranciers van boerenkaas spinnen hier garen bij, omdat het bij de afzet richting supermarkten snel om verhoudingsgewijs veel kilo's gaat.

De groeiende vraag naar kaas van de boerderij gaat hand in hand met een groeiende productie. Exacte cijfers zijn er niet. Handelaren schatten dat de productie de afgelopen vijf jaar met tientallen procenten is toegenomen. Dat komt enerzijds door productiegroei bij bestaande producenten en anderzijds door de komst van nieuwe zelfkazende melkveehouders.

Tot nu toe lijkt de afzetmarkt sneller te groeien dan de productie van kaas op de boerderij. De notering van boerenkaas over het afgelopen decennium vertoont een opgaande lijn. In 2009 was de gemiddelde notering van eerste kwaliteit Boerenkaas van 16 kilo 3,81 euro per kilo, exclusief btw. Over 2020 komt die gemiddelde notering uit op 4,84 euro.

Vooralsnog zijn de vooruitzichten voor de boerenkaasmarkt goed. Consumenten zijn koopkrachtig en opzoek naar gezond, smakelijk en eerlijk voedsel. Boerenkaas past in dat plaatje.
Of vraag en aanbod de komende jaren in evenwicht blijven, is moeilijk te voorspellen. 'De ontwikkeling van de economie, en met name de koopkracht van de consument, hebben veel invloed. Als die afneemt, heeft dat direct gevolgen voor de verkoopcijfers van boerenkaas.'