Nederlandse export van fokvaarzen ingestort

Tot en met juli van dit jaar vertrokken 10.835 fokvaarzen uit Nederland voor export. In dezelfde periode kwamen 9.421 fokvaarzen uit het buitenland binnen. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Per saldo zijn er dus in de eerste zeven maanden van dit jaar 1.414 vaarzen vertrokken. Dit is een fractie van het exportniveau dat in Nederland jarenlang gewoon was.

Cijfers van de export na juli heeft het CBS nog niet. Maar exporteurs melden dat de export van fokvaarzen ook de afgelopen maanden op een zeer laag pitje stond.

Eieren voor hun geld

In heel 2019 bedroeg het exportsaldo 25.574 vaarzen. In 2015 betrof dat nog 43.245 dieren. De cijfers laten zien dat er niet veel meer over is van wat ooit een bloeiende bedrijfstak was. Bedrijven die zich bezighouden met de export van fokvee hebben eieren voor hun geld gekozen. De meeste hebben hun vee-exportactiviteiten verplaatst naar het buitenland, met name Duitsland en Frankrijk.

De hoofdoorzaak van het ineenstorten van de vaarzenexport is de introductie van fosfaatrechten. Een effect daarvan is dat de meeste melkveehouders hun best doen om zo min mogelijk jongvee op te fokken. De beschikbare fosfaatrechten benutten ze het liefst voor melkkoeien. Het gevolg is dat er niet veel melkveehouders meer zijn die regelmatig exportvaarzen te koop hebben. Anderzijds zijn er steeds meer melkveebedrijven die soms vaarzen aankopen omdat ze te weinig aanwas hebben.

Jongveeopfokkers gestopt

Nog een effect van de komst van fosfaatrechten is dat er maar weinig ondernemers zijn die jongvee opfokken voor de exportmarkt. 'De introductie van fosfaatrechten had tot gevolg dat jongveeopfokkers iets in de schoot geworpen kregen wat een flinke waarde vertegenwoordigt. Velen hebben die waarde begrijpelijkerwijs omgezet in klinkende munt door de rechten te verkopen', vertelt Dick Bensink van vee-exporteur Firma Dekker in Ommen.

Diverse jongveeopfokkers zijn volgens Bensink definitief gestopt, nadat ze in het verleden ook al hun melkquotum hadden verkocht.

Door het sterk teruglopen van het vaarzenaanbod is het voor exporteurs lastig geworden om grote orders in te vullen. Bensink: 'In het verleden gingen er flinke hoeveelheden vaarzen naar landen als Egypte, Marokko en Rusland. Maar om met afnemers in die landen contracten te kunnen sluiten, moet je grote aantallen vaarzen bij elkaar kunnen krijgen. Dat lukt in Nederland niet meer.'

BVD- en IBR-status

Nog een factor die de export van vaarzen belemmert, is de nationale gezondheidsstatus. Nederland is niet officieel BVD- en IBR-vrij. Nederland bungelt daarmee onderaan in de Europese Unie. Traditionele importlanden als Italië en Spanje eisen tegenwoordig dat importdieren vrij zijn van IBR en BVD.

'Je kunt er wel aan voldoen, maar dan krijg je te maken met kosten voor extra testen. Soms is een quarantaineperiode nodig. En ook dat gaat ten koste van de concurrentiepositie', zegt Bensink.

Corona

In het voorjaar zorgde corona voor het tijdelijk stilvallen van de vaarzenexport. Het aandeel van corona aan het grotendeels opdrogen van de vaarzenexport, is echter klein.

In vergelijking met een jaar geleden zijn de prijzen van exportvaarzen fors gedaald. De dieren brengen nu 1.150 euro tot 1.200 euro op.