Rusland verdubbelt varkensvleesproductie ondanks AVP

Afrikaanse varkenspest is al dertien jaar endemisch aanwezig in Rusland. In de Kaukasus, het gebied in het zuiden Rusland ingeklemd tussen de Zwarte Zee en de Kaspische Zee grenzend aan Georgië en Azerbeidzjan, was in december 2007 de eerste AVP-uitbraak bij wilde zwijnen.

De infectiedruk van de voor varkens fatale ziekte bouwde zich geleidelijk aan op. Het AVP-virus verspreidde zich in 2008 steeds noordelijker en diverse bedrijfjes met enkele varkens, de backyardbedrijven, werden besmet. Zo bereikte het Krasnodar, destijds een van de varkensrijkste streken van Rusland.

Krasnodar keihard getroffen

Volgens van directeur Jack Keane van PIC Rusland werd Krasnodar keihard getroffen door Afrikaanse varkenspest. Van de 450.000 zeugen bleven er rond de 50.000 over. 90 procent van de uitbraken betrof varkens bij backyardbedrijven.

Naast contact tussen met AVP geïnfecteerde wilde zwijnen en gehouden varkens was het vooral de mens die zorgde voor verspreiding van het virus. Bij veel uitbraken werd het voeren van voedselresten aangewezen aan smetbron. Restjes van worsten samengesteld met vlees van met Afrikaanse varkenspest besmette varkens werd menig Russisch varken fataal.

'Dat was een hard gelag voor de Russische varkenssector, maar er is wel lering uit getrokken', stelt Keane. 'Het heeft de professionaliteit en het bewustzijn op de varkensbedrijven flink opgeschroefd.'

Stijgende productiecijfers

De ontwikkeling van de Russische varkenshouderij heeft zich ondanks de constante dreiging van het AVP-virus door kunnen zetten. Dat uit zich in jaar op jaar stijgende productiecijfers sinds de introductie van Afrikaanse varkenspest. Dat blijkt uit cijfers van de Russische nationale vereniging van varkensvleesproducenten.

In 2007 werd 1,93 miljoen ton aan karkasgewicht van varkens geproduceerd. Het jaar erop was dat 2,05 miljoen ton oftewel een stijging van 6,5 procent, ondanks een oplopend aantal ruimingen van met AVP besmette zeugen, biggen en vleesvarkens. In 2009 steeg de Russische varkensvleesproductie met 6 procent.

Met groeicijfers van 4 tot 10 procent per jaar kwam de productie in 2019 uit op bijna 4 miljoen ton. Oftewel: in dertien jaar heeft Rusland de varkensvleesproductie meer dan verdubbeld.

Structuur sector veranderd

De structuur van de Russische varkenshouderij is in de afgelopen dertien jaar ook zichtbaar veranderd. Zo is het aandeel van backyardbedrijven dat zij bijdragen aan de nationale varkensvleesproductie, fors afgenomen. In 2007 was 58 procent van de in Rusland geproduceerde hoeveelheid varkensvlees afkomstig van kleine varkensbedrijven. In 2019 was dat aandeel geslonken naar 12 procent.

Werd vorig jaar 0,5 miljoen ton varkensvlees geproduceerd op backyardbedrijven, in 2007 was dat nog 1,15 miljoen ton. Dat is een afname van 56 procent. Desondanks is de productie van varkensvlees op kleine varkenshouderijen in Rusland nog steeds een serieuze factor. Voor Russen die wonen op het uitgestrekte platteland en in afgelegen streken, is het zelfvoorzienend zijn een groot goed, ook wat betreft het zelf varkens houden voor het vlees.

Beschermen

De toename van de varkensvleesproductie, ondanks het endemisch aanwezig zijn van Afrikaanse varkenspest, is geheel voor rekening genomen door professionele varkensbedrijven. 'Grootschalige bedrijven beschermen zich op alle mogelijke manieren om het risico op het binnenhalen van het pestvirus uit te sluiten', ervaart Keane. 'Alles draait daarbij om biosecurity en het bedrijfsterrein schoonhouden.'

Zo ziet de directeur van PIC Rusland dat sommige bedrijven drie hekken om hun locatie met varkens hebben gebouwd om wilde zwijnen te weren. Ook merkt hij dat professionele varkenshouders het telen van granen of mais in de nabijheid van varkensbedrijven achterwege laten. 'Binnen een kilometer van de stallen willen ze die gewassen niet omdat dat magneten zijn voor wilde zwijnen, muizen en ratten.'

Bij het afvoeren van varkens wordt er goed op toegezien dat vrachtwagens brandschoon arriveren op de laadplek. Personen, materieel of varkens van buiten het bedrijf komen de stal niet in.

Hele toer

Om bij de varkens te komen, is volgens Keane een hele toer. Uitkleden en alle spullen achterlaten in een droge ruimte. Gehuld in korte broek en T-shirt en met slippers aan loop je via een sluis naar het natte gedeelte. Na een douchebeurt krijg je schone bedrijfskledij aan en moet je je handen nog een keer wassen en ontsmetten.

'Zowel het personeel als een bezoeker mag geen pen, notitieblokje of smartphone meenemen en zeker geen etenswaren als worsen en blokjes varkensvet. Dat zijn risicobronnen.'