Meer varkens levend afgekeurd

Bij Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) kwamen deze zomer steeds meer signalen binnen dat varkens bij aankomst op de slachterij vaker werden afgekeurd. Op basis van de cijfers over het aantal levende afkeuringen, die de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) stuurde naar aanleiding van vragen van Nieuwe Oogst, lijkt dit signaal te kloppen.

Bij aankomst op de slachterij beoordeelt de NVWA de varkens. Dieren die bij aankomst worden afgekeurd, zijn voor rekening van de leverancier (de zogenaamde RL-varkens). De slachterij brengt daarvoor al gauw een boete van 70 euro in rekening. Daarnaast krijgt de ondernemer de waarde van het varken, dat doorgaans ook niet onder de verzekering valt, niet vergoed.

Verschillende oorzaken

Een varken levend voor de slacht afkeuren, heeft te maken met de volksgezondheid, geeft de NVWA aan. Als redenen om een dier niet toe te laten tot de slacht, noemt de NVWA bij dieren jonger dan zes maanden: te sterk vermagerd, meerdere ontstekingen, hersen- of huidafwijkingen, ontstoken oren of een aangetaste staart.

Vleesvarkens van een maand of zes worden om de dezelfde redenen levend afgekeurd, maar ook om een dikke buik, breuken met ontsteking of meerdere gewrichtsontstekingen. De NVWA legt pas sinds 2019 apart vast hoeveel dieren bij de levende keuring worden afgekeurd. Dit systeem is in gebruik bij tien slachterijen, die met elkaar 90 procent van de varkens slachten.

Transportwaardig

In Nederland worden jaarlijks zestien miljoen varkens geslacht. Een varken kan bij aankomst op de slachterij ook niet transportwaardig worden bevonden. De NVWA geeft aan dat dit niet automatisch betekent dat het dier niet slachtwaardig is. In 2019 werd 67 keer een rapport opgemaakt, tegen 31 keer in 2018 en 58 keer in 2017.

Belangrijkste redenen om een dier bij de slachterij als niet transportwaardig te kwalificeren, zijn: kreupel, open wonden, te ver gevorderde dracht, het feit dat het dier ziek is, hittestress, overbeladen of een combinatie van deze factoren. In het kader van de transportverordening leidt een rapport vaak tot een boete voor de vervoerder en in een aantal gevallen ook voor de varkenshouder.

Publieke opinie

Op de vraag hoe het kan dat het aantal levend afgekeurde varkens al vroeg in 2020 het aantal van 2019 overstijgt en of niet-gouvernementele organisaties, die steeds kritischer meekijken, daar een rol bij spelen, antwoordt een NVWA-woordvoerder dat dit te maken heeft met de varkens die worden aangeboden. 'Wij toetsen de varkens op basis van wettelijke criteria, niet op basis van de publieke opinie.'

Binnenkort vindt er een gesprek plaats tussen de POV, de slachterijen en de NVWA om te onderzoeken of het patroon van afkeuringen wijzigt en welke factoren daarbij een rol spelen. Dat gesprek past in het streven van de POV naar meer transparantie in de keten op het punt van marges en doorberekening van ketenkosten.

Transparantie

De prijsindex die de POV vanaf augustus iedere week uitgeeft, is een eerste stap om de transparantie te vergroten en daarmee de positie van de varkenshouder in de keten te versterken. De POV werkt ook aan algemene afleveringsvoorwaarden en handelsvoorwaarden.