Greenpeace: 'Retail zet toekomst PlanetProof op spel'

Greenpeace publiceerde vorige week het rapport: Supermarkten, zwakste schakel in duurzame teelt? De milieuorganisatie is daarbij kritisch op de rol van de retail bij de verduurzaming van de landbouw. Een belangrijke constatering is dat telers en supermarkten lijnrecht tegenover elkaar staan.

Vanwege het rapport voerde Greenpeace een enquête uit onder zowel telers als supermarkten over vergoedingen voor de meerkosten van PlanetProof. Hieruit blijkt dat vrijwel alle telers vinden dat ze geen of onvoldoende compensatie krijgen. Supermarkten daarentegen zeggen wel degelijk een meerprijs te betalen voor PlanetProof-producten. De meerkosten bedragen gemiddeld zo'n 11 procent, geven de telers aan, en de certificeringskosten wegen daarbij het zwaarst.

Greenpeace concludeert hieruit dat het draagvlak van PlanetProof onder telers zichtbaar afneemt. Dit sluit aan bij het onderzoek van Nieuwe Oogst afgelopen voorjaar. Daaruit kwam naar voren dat 65 procent van de PlanetProof-telers geen meerwaarde ziet in het keurmerk, vooral vanwege het ontbreken van een goede beloning.

Volgens Greenpeace kan het gebrek aan draagvlak funest zijn voor de toekomst van PlanetProof en daarmee ook voor de ontwikkeling van de duurzame teelt. De verantwoordelijkheid ligt bij de afnemers van de duurzame producten, stelt de ngo. Greenpeace vindt dat in de huidige situatie vooral supermarkten mooie sier maken met de inspanningen van duurzame telers.

Als richtlijn voor een reële meerprijs hanteert de organisatie globaal de indicatie van kennis- en adviesbureau CLM. Voor consumptieaardappelen berekende CLM dat PlanetProof bij een hectareopbrengst van 40 ton de kostprijs met 2,46 cent per kilo doet toenemen. Voor appels is een meerprijs nodig van 2,21 cent per kilo bij een opbrengst van 45 ton per hectare en voor tomaten is dat 0,69 cent bij 50 kilo per vierkante meter.

Tussenstap naar biologisch

Overigens is Greenpeace wel tevreden over het functioneren van PlanetProof. In het rapport meldt de organisatie dat onderzoek van het Planbureau van de Leefomgeving aantoont dat telers die werken volgens de richtlijnen van het keurmerk zonder opbrengstverlies hun middelengebruik kunnen halveren. Greenpeace meldt ook nadrukkelijk dat het PlanetProof ziet als tussenstap naar een volledige biologische teelt van gewassen.

Positief is Greenpeace ook over de groei van het areaal PlanetProof-geteelde gewassen. Dit was vorig jaar ongeveer 35.000 hectare. In het rapport noemt de milieuorganisatie het verder goed nieuws dat supermarkten als Jumbo, Lidl, Aldi en de ketens die vallen onder inkooporganisatie Superunie (zoals Plus en Dirk van den Broek) vrijwel alleen nog aardappelen, groenten en fruit uit Nederland verkopen die PlanetProof-gecertificeerd zijn.

Naast de kritische beoordeling van de supermarkten is Greenpeace relatief positief over de rol van verwerkers en tussenhandelaren. Enkele van deze schakels in de voedselketen geven het goede voorbeeld door wel een meerprijs te betalen. In het rapport wordt HAK genoemd als voorbeeld met de betaling van 10 procent extra voor rode kool en 30 procent extra voor spinazie. Ook telers van tafelaardappelen ontvangen voor PlanetProof vaak premies van zo'n 1.000 euro per hectare van handelsbedrijven als Agrico en Nedato.

Gelijk speelveld

In de aanbevelingen stelt Greenpeace dat supermarkten in overleg moeten met telers over een eerlijke beloning. Verder pleit Greenpeace ervoor dat de retail van Nederlandse telers alleen nog agf-producten afneemt die voldoen aan de eisen van PlanetProof. En om het speelveld voor duurzame telers eerlijk te houden moeten dezelfde eisen ook gelden voor import-agf. Tot slot wil Greenpeace het PlanetProof-aanbod uitbreiden van alleen verse producten naar ook verwerkte groenten en conserven.

Van de overheid verwacht Greenpeace een stimulerende rol om in de voedselketen goede afspraken te maken over een duurzaam aanbod en om te sturen op een eerlijke prijs voor duurzaam voedsel. Greenpeace is verder voorstander van een systematiek met een gestapelde beloning voor duurzame telers. Naast een meerprijs moeten de telers daarbij kunnen profiteren van belastingvoordelen, lagere rentes en lagere verzekeringspremies.