ZuivelNL gaat op de schop en wil duidelijker profiel

Dat is nodig volgens voorzitter Jorrit Jorritsma. 'Juist in tijden van behoefte aan een sterke ketenorganisatie die zich richt op de ontwikkeling van de sector', gaf hij aan tijdens de presentatie van de jaarcijfers over 2019.

'Het piept en kraakt in de melkveehouderij. Het al langer sluimerende ongenoegen binnen de Nederlandse boerenstand over de steeds verder toenemende eisen, plotselinge beleidsveranderingen en de vaak ongenuanceerde kritiek over de werkwijze in de agrarische sector is in 2019 naar buiten gekomen met de aanpak van de stikstofproblematiek', aldus de voorzitter van ZuivelNL.

Vertrouwen was zoek

'De weerstand van boeren keerde zich ook tegen de vertegenwoordiging en belangenbehartiging in eigen geledingen. Het vertrouwen in de overheid, maar ook het vertrouwen onderling, was zoek.'

Volgens Jorritsma hebben deze ontwikkelingen het werk van ZuivelNL flink doorkruist. Ook ZuivelNL-directeur Janine Luten, die per 17 juni naar de vereniging GroentenFruit Huis vertrekt en pas anderhalf jaar in dienst was, gaf aan dat ze haar missie om ZuivelNL te vernieuwen, daardoor niet heeft kunnen waarmaken. 'Ik was te druk met financiële zaken, de stikstofproblematiek en daarna de coronacrisis.'

Volgens Jorritsma en Luten heeft de ontwikkeling van de zuivelketen vorig jaar stilgelegen. Daar moet verandering in komen. Het bestuur gaat kijken of de organisatie van de vereniging nog up-to-date is. Nu bestaat ZuivelNL uit drie leden – NZO, LTO Nederland en NMV – en een aantal, soms betalende, partners. Dat zijn organisaties die in belangrijke mate actief zijn in of voor de Nederlandse zuivel en die een bijdrage kunnen en willen leveren aan de doelstellingen van ZuivelNL.

Prioriteiten stellen

Daarnaast wil ZuivelNL de thema's waarmee het zich bezighoudt, opnieuw tegen het licht houden en prioriteiten stellen. Het gaat daarbij onder andere om voedselveiligheid, duurzaamheid, onderzoek en innovatie, export, voedselveiligheid en arbeid. Er moet meer openheid van zaken komen. ZuivelNL gaat zich duidelijker profileren, onder andere door de introductie van een nieuwe website.

'De trein ZuivelNL reed, maar is door interne en externe factoren tot stilstand gekomen. We moeten die trein nu weer op gang brengen', zei Jorritsma die nog een jaar heeft bijgetekend als voorzitter van ZuivelNL.

21,4 miljoen euro

ZuivelNL heeft in 2019 in totaal 21,4 miljoen euro besteed. Hiervan is 19,7 miljoen euro (92 procent) geïnvesteerd in activiteiten op het gebied van diergezondheid (6,7 miljoen euro), voedselveiligheid (1 miljoen euro), onderzoek en innovatie (6,4 miljoen euro), duurzaamheid, inclusief de Kringloopwijzer (4,5 miljoen euro), opleiding en arbeid (0,2 miljoen euro) en marktinformatie, export en voorlichting (0,9 miljoen euro).

De ketenorganisatie van de zuivelsector financiert de activiteiten uit de contributie van de ledenorganisaties en partners. Die is gebaseerd op een inhouding van 0,05 euro per geproduceerde 100 kilo melk van melkveehouders en van 0,02 euro per verwerkte 100 kilo melk van zuivelondernemingen.

In 2019 is het restbedrag van het fosfaatreductieplan van 11,1 miljoen euro aan de melkveehouderij – 0,08 euro per 100 kilo melk – terugbetaald aan melkveehouders. In 2017 was er eenmalig een extra heffing van 25 miljoen euro – 0,18 euro per 100 kilo melk – om de uitvoeringskosten en opkoopregeling van het fosfaatreductieplan te bekostigen.

Eigen vermogen

Bij de start van ZuivelNL in 2014 is een van de voorwaarden geweest dat geleidelijk ingeteerd zou worden op de reserves van destijds 35,7 miljoen euro. Het eigen vermogen is in lijn met het gevoerde beleid in de afgelopen jaren afgenomen naar 1,2 miljoen euro in 2019.

Er is voor gekozen de contributie bij de start van ZuivelNL ten opzichte van de contributie van het Productschap Zuivel te verlagen van 0,08 euro naar 0,05 euro per 100 kilo melk voor melkveehouders en van 0,04 euro naar 0,02 euro per 100 kilo melk voor de zuivelindustrie. De contributie is in de loop van de jaren niet verhoogd.

Diergezondheidsfonds

Tevens heeft ZuivelNL zes jaar lang de bijdrage van ruim 5 miljoen euro aan het Diergezondheidsfonds betaald. Deze bijdrage moet vanaf 2020 door de melkveehouders zelf worden betaald. In 2019 is tevens 11,1 miljoen euro aan resterende fosfaatgelden aan melkveehouders terugbetaald.