Van Nieuwenhuizen peilt droogtestress in Groesbeek

Van Nieuwenhuizen liet zich bijpraten door Poelen en Mathieu Gremmen, heemraad en locodijkgraaf van waterschap Rivierenland. Door de grote hoogteverschillen op en rond de Nijmeegse stuwwal zijn er in een relatief klein gebied problemen met zowel het vasthouden van hemelwater als het tijdig afvoeren bij extreme neerslag. Ook wordt er net over de grens in Duitsland op grote schaal grondwater onttrokken voor grindwinning.

Al met al een complexe situatie waarvoor geen eenvoudige oplossing bestaat. Wel proberen boeren en tuinders op bedrijfsniveau het kostbare hemelwater zo goed en kwaad als het kan vast te houden en te benutten.

Biofolie

Zo ook pompoenkweker Chris Poelen, die met zijn bedrijf boven op de stuwwal zit, 80 meter boven NAP. 'Niet-kerende grondbewerking, groenbemesters en compostaanvoer voor een hoger organischestofgehalte en dus betere vochthuishouding in de bodem en een biofolie onder de pompoenen, zodat er minder vocht verdampt', somt Poelen, tevens portefeuillehouder Water bij ZLTO-afdeling Rijk van Nijmegen, enkele waterbesparende maatregelen op die hij op zijn bedrijf toepast.

Ook heeft de kweker een aangepaste plantmachine waarmee hij plaatsspecifiek water kan toedienen. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat Poelen minder last heeft van de toenemende droogte. 'Het is lastig om te zeggen wat het uiteindelijk in opbrengst scheelt, maar het heeft zeker een positief effect.'

Meer vasthouden

Toch moet er ook in zijn ogen wat gebeuren om de waterhuishouding voor de agrarische sector in de toekomst op orde te houden. 'Er moet op grootschalige wijze water worden geconserveerd, zodat het water dat er teveel valt, wordt vastgehouden in het gebied. Er is vanuit de overheid geld beschikbaar. Ik zou het op prijs stellen als er een klein beetje van die pot onze richting op komt', doelt Poelen op het landelijke Deltaprogramma Zoetwater waar in totaal 800 miljoen euro budget voor is vrijgemaakt.

Waterschap Rivierenland wil graag samen met de boeren en tuinders in het gebied om tafel om oplossingen te bedenken. Vorige week deed heemraad Mathieu Gremmen tijdens een bijeenkomst nog een verzoek aan de plaatselijke ondernemers. 'Ik heb de agrarische sector opgeroepen om in actie te komen en samen met ons ideeën te bedenken en uit te werken. We willen komende winter met boeren en tuinders bekijken hoe we op en rond de stuwwal en in de Ooijpolder het water beter kunnen vasthouden.'

Dat is volgens Gremmen hard nodig. 'De peilbuizen in het gebied gaven dit voorjaar aan dat het in de afgelopen elf jaar nog nooit zo droog is geweest. En er wordt veel water onttrokken door de landbouw. Als het zo doorgaat, is het onttrekken van grond- en oppervlaktewater straks geen optie meer. Dat willen we echt voorkomen.'

Waterbesparende maatregelen

Op kleinere schaal werkt het waterschap al samen met ZLTO via de regeling Waterbesparende maatregelen. Boeren kunnen langs deze weg subsidie krijgen voor maatregelen op bedrijfsniveau.

'Chris Poelen heeft daar ook gebruik van kunnen maken met zijn watergeefsysteem. Daarnaast kun je bijvoorbeeld graften aanleggen om het afstromen van water op hellende percelen tegen te gaan of contour bewerken. Dan ploeg je niet met de hellinglijn mee, maar juist loodrecht op de richting van de helling.'

Spanning

Is het boven op de stuwwal te droog, in het dal kampen agrarische ondernemers bij extreme neerslag vaak met natte voeten omdat het water niet snel genoeg kan worden afgevoerd. Al met al is er nog veel werk aan de winkel. Dat realiseert Adrie Bossers, portefeuillehouder Water in het ZLTO-bestuur, zich goed. 'Het is een uitdagend gebied en de grondwatersituatie is bijzonder. Samen met de verschillende en soms tegengestelde belangen levert dat soms wat spanning op. Maar de landbouw is met zijn grootschalige oppervlakten waar water voor moet worden onttrokken, de aangewezen partij om meer water te conserveren.'

Het signaal van het waterschap is volgens Bossers duidelijk en ook best confronterend. 'Er moet iets gebeuren, anders worden er straks permanent onttrekkingsverboden opgelegd. Maar de boeren en tuinders die dit betreft, beseffen dat als geen ander. Tijdens de bijeenkomst vorige week namen ze ook hun verantwoordelijkheid om deze handschoen op te pakken. Daar heb ik veel waardering voor.'