Bedrijfsadviseur wil calamiteitenpot varkenshouders

Als gevolg van de komst van een hoogspanningsleiding vallen de varkensstallen van Frank Steenbreker in het Gelderse Wehl in 2018 ten prooi aan de sloophamer. Tussen de resten vindt hij een complete krant van 7 augustus 1993 - stinkend, verkreukeld en verder ongeschonden. Een van de artikelen is met pen gemarkeerd: 'Varkenshouderij aan de afgrond'.

Varkensbedrijven worden weerbaarder door een calamiteitenpot te vullen via extra fiscale aftrek

Frank Steenbreker, bedrijfsadviseur bij ABAB Accountants en Adviseurs

Als Steenbreker navraag doet bij zijn vader, blijkt het een idee van de aannemer als de stal in 1993 wordt gebouwd: metsel iets in de muren, zodat diegene die de stal sloopt, herinneringen kan ophalen aan een andere tijd. 'Maar zo anders is deze tijd niet', concludeert Steenbreker. 'Als je van alle prijzen uit 1993 de guldens vervangt door euro's, dan kan hetzelfde artikel in 2022 zo weer in de krant.'

De bedrijfsadviseur bij ABAB Accountants en Adviseurs trekt daar lessen uit. 'Blijkbaar leren we te weinig van het verleden en leven we te veel in de waan van de dag. Als ondernemer wil je in goede tijden wat geld opzijzetten, zodat je de klap van slechte tijden zelf op kunt vangen.'

Voor de varkenshouderij rekent ABAB voor 2019 met voerwinsten van 1.000 euro per zeug en ruim 100 euro per vleesvarken. Waar is al dat geld gebleven?

'Dat vragen wij ons ook weleens af. Het geld is bij veel bedrijven via de plinten omhooggeklotst, zou je denken. Toch is dat lang niet overal het geval.

'Sommige ondernemers hebben extra aflossingen gedaan of investeringen voor het rendement in de toekomst gedaan en dat is prima. Maar we zien ook dat ondernemers, als je zou rekenen met normale voerwinsten, onvoldoende resultaten hebben geboekt.

'Heeft een zeugenhouder met bijvoorbeeld duizend zeugen in 2019 echt 400.000 tot 450.000 euro extra opzij weten te zetten?'

De grote vraag is: hoe komt dat?

'Het kan zijn dat een varkenshouder bedrijfstechnisch onvoldoende draait, te hoge kosten heeft of onzorgvuldige uitgaven doet, omdat het geld toch binnenstroomt. Ik zie de extra voerwinst uit 2019 meer als een lening uit de markt. Die moet je als ondernemer vroeg of laat weer aflossen.'

Akkerbouwers Willem Homan en Jaap Haanstra bepleitten in deze krant een calamiteitenpot op bedrijfsniveau. Zou u dit idee willen vertalen naar de varkenshouderij?

'Ja. Het is toch raar dat zoveel ondernemers uit allerlei branches en sectoren in de coronacrisis meteen aan de bel trekken dat ze het einde van de maand niet halen. Hoe is het mogelijk dat zij geen reserves hebben opgebouwd?

'In de varkenshouderij rekenen we doorgaans met een prijsdal van 250 euro en misschien wel 300 euro per zeug. Bedrijven zouden weerbaarder worden als een zeugenhouder met duizend zeugen een calamiteitenpot zou kunnen vullen met 250.000 of 300.000 euro, die fiscaal aftrekbaar is in 2019 of 2020.

'Die komt vervolgens beschikbaar bij een calamiteit: een prijsdal, maar ook een stalbrand, een dierziekte, arbeidsongeschiktheid of de gevolgen van de huidige coronacrisis. Fiscaal zou hier ook een tariefsvoordeel te behalen zijn.'

Bieden huidige verzekeringsproducten of een extra financiering van de bank geen soelaas?

'In 2015 hebben we gezien dat varkensbedrijven die in de kern gezond waren. toch failliet zijn gegaan. Bedrijven gaan vaak niet ten onder door verliezen of lage prijzen, maar puur door gebrek aan liquide middelen. De rekeningen kunnen niet worden betaald en banken en crediteuren zijn niet voldoende bereid om bij te springen, vaak ook door de waan van de dag.

'Daarom is het van belang om in goede tijden voldoende buffers op te bouwen om zelf een prijsdal op te vangen. En in slechte tijden word je gedwongen om de juiste keuzes te maken in beleid en strategie om in goede tijden ook goed te kunnen oogsten. Ik zeg weleens: tijdens pieken in de markt juichen we, maar tijdens dalen winnen we pas echt.'

Door de Afrikaanse varkenspest in China en de coronacrisis staat de varkensmarkt tot twee keer toe compleet op z'n kop. Gelooft u nog in een varkenscyclus?

'Jazeker. De varkenscyclus is van alle tijden. Door de wereldwijde coronamaatregelen zullen de prijzen dalen en die trend lijkt al ingezet. China komt vroeg of laat weer terug op de markt en ook Rusland investeert met overheidssteun volop in de varkenshouderij.

'Politieke argumenten spelen bij deze landen sterk mee. Het aanbod zal dan ook toenemen, terwijl de vraag nu stagneert, dus een nieuw dal lijkt in de maak.'

Komt het idee van een calamiteitenpot dan niet te laat?

'We zien in de eerste maanden van dit jaar nog aanzienlijke voerwinsten die waarschijnlijk tot extra winsten in het boekjaar 2020 zullen leiden. Als de politiek snel handelt – en dat doet ze in deze tijd – dan is zo'n fiscale regeling snel gemaakt. Hier ligt dan ook een taak voor de politiek in samenspraak met de belangenbehartiging.'

Met de huidige voerwinsten krabben de stoppers zich achter de oren: moeten zij nu de kip met de gouden eieren slachten?

'Dit dilemma voor ondernemers herken ik uit de praktijk. Vaak hebben we als adviseurs een half jaar of een jaar terug al samen met een stoppende varkenshouder piketpaaltjes geslagen: waar wil je over vijf jaar staan?

'Als je nu dat gesprek opnieuw voor de geest haalt, dan is het toekomstplaatje niet opeens veranderd. De struikelblokken van toen zijn er nog steeds; of het de huidige locatie, de extra investeringen in dierenwelzijn, de leeftijd of de andere ambities zijn.'