Zo werkt het trekkerkenteken in de praktijk

Door de uit 2017 stammende Europese plicht voor een trekker-apk komt er nu ook in Nederland een trekkerkentekening en -registratie. De apk wordt daaraan gekoppeld. Als de Eerste Kamer ook akkoord gaat, mag je na de zomer legaal 40 kilometer per uur rijden, in plaats van 25. Belangrijkste argument is veiligheid, omdat rondwegen dan opengaan voor trekkers en boeren dorpskernen kunnen mijden.

Alle trekkers en zelfrijders op de weg moeten vanaf 2025 een kentekenplaat hebben. Tot die tijd mag je zonder plaat en registratie nog wel 'half gas' op de weg rijden tot 25 kilometer per uur. Wil je met dezelfde trekker toch harder rijden, dan is bij het ingaan van de wet al een plaat nodig.

De boete voor rijden zonder plaat is 140 euro. Geen registratie betekent 380 euro boete. Het gaat in totaal om zo'n 270.000 trekkers en 130.000 motorrijtuigen met beperkte snelheid. Dat zijn alle zelfrijders, zoals hakselaars, rooiers, kranen en verreikers. De 200.000 tot 300.000 heftrucks vallen erbuiten.

Vrijstelling

Vrijstelling is er voor voertuigen die niet harder kunnen dan 6 kilometer per uur, zoals trekkers voor fruitpluktreintjes of voertuigen smaller dan 1,30 meter en waar geen T-rijbewijs voor nodig is. Let op: een minishovel smaller dan 1,30 meter moet wel een plaat hebben. De uitzondering geldt alleen voor smalle voertuigen zonder trekhaak en bedoeld voor één taak. Een minishovel kan veel meer. Oldtimertrekkers krijgen een blauwe plaat.

Na instemming van de Eerste Kamer, heeft de RDW heeft een half jaar tijd nodig om het registratiesysteem op te starten. Dan begint de conversieperiode van zo'n negen maanden waarin een bestaande trekker in het systeem is te melden.

Trekkers die in die tijd worden gemeld hoeven technisch niet geschouwd te worden. Na die periode moet dat wel bij een van de RDW-keuringsstations in Nederland. Dit kan niet bij de plaatselijke dealer. Zo'n keuring is dus vaak ver weg en kost ook nog eens 200 euro.

Inloggen bij RDW

Inloggen in het RDW-systeem kan met eHerkenning. Daarop moeten zo'n tien eenvoudige kenmerken ingevoerd worden, zoals merk en type, handelsbenaming, chassis of voertuigidentificatienummer, bouwjaar, brandstof en constructiesnelheid. Een kentekencard wordt als bewijs thuisgestuurd. De kentekenplaat is vervolgens bij een erkende automaterialenzaak te bestellen.

'Er wordt bij bestaande trekkers niet naar aslasten en eigengewicht gevraagd, zodat alles redelijk eenvoudig is te registreren', zegt beleidsadviseur Hero Dijkema van Cumela, de branchevereniging voor loonwerkers. 'Bij nieuwe trekkers ligt dit anders, daar wordt wel om vierhonderd details gevraagd. Maar deze zullen door de fabrikant worden aangeleverd.'

Voor een bestaande trekker kost aanvraag, registratie en tenaamstelling straks 18 euro. De plaat zelf zal zo'n 12 euro kosten. Bij nieuwe trekkers is het een fractie duurder. Registratie 39 euro, tenaamstelling 10,10 euro en de plaat 12 euro. Opgeteld zo'n 60 euro.

Aanhanger of niet

Er is een plaat nodig per trekker en die moet achterop zitten. Het kan voorkomen dat deze niet zichtbaar is, door gedragen werktuigen. Net als bij een fietsendrager moet het werktuig dan voorzien zijn van een witte plaat met het kenteken van de trekker. Dit geldt ook voor een aanhanger. Kan het getrokken werktuig een snelheid aan boven de 25 kilometer per uur, dan is zelfs een eigen plaat nodig, net als bij caravans.

Weegt het getrokken voer- of werktuig meer dan 3,5 ton, zoals een rooier, maar zijn er geen eigen remmen, dan is registratie niet eens mogelijk. Belangrijk is hier de definiëring van een aanhanger. Deze stuurt om een as en zwenkt niet uit. Een halfgedragen werktuig, zoals een getrokken hark of schudder, is dus óók een aanhanger en moet een plaat hebben.

Ontheffingen voor bijvoorbeeld een te brede combinatie lopen voortaan ook via het kenteken. Een grensboer die zijn trekker registreert en opnieuw te naam stelt bij de RDW mag zijn eigen GV-platen blijven gebruiken.

LTO is tevreden

Portefeuillehouder Alfred Jansen van LTO is tevreden over de uitzondering op de apk-plicht voor boeren. 'Die uitzondering wordt ook gebruikt in enkele omringende landen en LTO heeft er speciaal om gevraagd.' De uitzondering is best bijzonder, omdat de apk-plicht Europa's juridische hoofdreden is om met een kenteken te komen. 'Trekkers die maar af en toe op de weg komen, worden zo niet met enorme kosten belast', stelt Jansen.

• Bekijk ook het interview met beleidsadviseur Hero Dijkema van brancheorganisatie Cumela: 'Geen trekker-apk bij eigen gebruik'

Hamvraag is hoe dit in de praktijk werkt. Wie is boer en wie niet? Hoe wordt dit gecontroleerd? Mocht een boer vanaf een perceel met 40 kilometer per uur onderweg zijn naar zijn eigen bedrijf, dan heeft zijn trekker geen apk nodig. Doet hij eenzelfde ritje met een vracht voor zijn buurman, dan moet er op zijn trekker wel een apk zitten.

Geen strenge handhaving

Strenge handhaving komt er niet. Er is een koppeling geopperd met de Kamer van Koophandel, waar bijvoorbeeld de activiteitencode is te checken. Maar dit is afgeschoten. 'Alleen bij een staandehouding zal de chauffeur duidelijk moeten maken aan de agent dat hij als agrariër werkt voor zijn eigen bedrijf', stelt Dijkema.

'Het is ook niet zo dat vanuit het kentekenregister automatisch gehandhaafd gaat worden op de apk-plicht. Bij auto's krijg je bijvoorbeeld automatisch een boete als je de auto te laat hebt laten keuren. Bij trekkers blijkt apk-plicht alleen bij staandehouding.'