Muizenplaag zorgt weer voor rampjaar

Dat laat Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) desgevraagd weten. 'Problemen met veldmuizen komen dit jaar in het hele land voor', vertelt directeur Bastiaan Meerburg. 'Op alle grondsoorten, behalve op zandgrond. Dat is anders dan in 2014/2015. Toen was er een grote muizenplaag in Friesland.'

Nu zijn er ook problemen in bijvoorbeeld de Noordoostpolder en de Gelderse streek Liemers. 'In de Liemers is het probleem veel lastiger aan te pakken, omdat ze daar percelen niet onder water kunnen zetten. Die liggen te hoog. De schade valt daardoor nog veel hoger uit, tot wel 40.000 à 50.000 euro per bedrijf. Ik ken een melkveebedrijf waar vrijwel al het grasland dit jaar wordt omgezet in maisland.'

Veel geleerd van 2014/2015

Volgens Niek Bosma van Wetterskip Fryslân hebben veel boeren in Friesland geleerd van de muizenplaag in 2014/2015. Ook rond 2008 was er een muizenplaag. Muizen hebben een cyclus van vijf à zes jaar. 'Maar ze kunnen ook twee jaar achter elkaar voor problemen zorgen.'

Dit jaar is de schade daardoor vaak minder dan bij de vorige plaag. 'Maar op sommige plekken is het toch net zo erg als toen. Friese boeren hebben fors geïnvesteerd in pompen, bevloeiingssystemen en haspels. Daar zie je nu de resultaten van. Wat dat betreft kunnen ze in Nedersaksen en in andere delen van Nederland best wat leren van de Friese aanpak.'

Muizenpopulatie

Volgens Meerburg is het de kunst om maatregelen te treffen voordat er een piek komt in de muizenpopulatie. 'Kenmerkend is dat die ineens explosief kan toenemen. Er is nog relatief weinig bekend waarom er nu meer veldmuizen voorkomen. Decennia lang is er geen muizenplaag geweest en nu opeens wel. Ligt dat aan het ecosysteem, door het veranderend klimaat, de manier van mest toedienen of zijn er andere oorzaken? Om daar meer duidelijkheid over te krijgen, is er meer monitoring en wetenschappelijk onderzoek nodig.'

De muizenpopulatie neemt vooral toe tussen september en november. In het voorjaar neemt het aantal veldmuizen weer af. In Friesland wordt gewerkt aan een 'early warning system', waarbij boeren op tijd een waarschuwing krijgen als er een piek komt. Daaraan wordt gewerkt door LTO Noord, provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân.

Boerenvindingen

'Samenwerking is ook een deel van het succes', verzekert Bosma. 'Als waterschap zorgen wij er bijvoorbeeld voor dat het waterpeil hoger wordt gezet, zodat er voldoende water beschikbaar is voor inundatie, het bevloeien van land. Het is opvallend dat heel veel vindingen door boeren zelf zijn bedacht. 80 procent is een boerenvinding.'

Ook in Friesland hebben niet alle boeren de mogelijkheid om hun land onder water te zetten. 'Bij ongeveer 20 procent van het land is dat niet mogelijk. Er is namelijk heel veel water voor nodig. Is sommige gebieden is er minder water in de directe nabijheid, dan zijn er alleen kleine sloten. Dat is niet voldoende.'

Droogte en muizen aanpakken

Bovendien zijn boeren en alle andere betrokken partijen afhankelijk van de omstandigheden, erkent Bosma. 'Bij droog weer heb je het voordeel dat je en de droogte aanpakt en de muizen. Als het nat is, ondermijn je de draagkracht van de bodem. Dan is het soms niet meer mogelijk om de laatste snede van het land te halen.'