Samenwerking telers Prominent stuwt innovatie

Coöperatieve telersvereniging Prominent uit De Lier won op 8 januari de Tuinbouw Ondernemersprijs. De jury prees de wijze waarop het collectief van tomatentelers zich in 25 jaar heeft ontwikkeld, door samenwerking in combinatie met innovatie en ondernemerschap.

Volgens algemeen directeur Jan Opschoor is juist die samenwerking de aanleiding geweest om ook gezamenlijk te gaan innoveren. 'Wanneer je gaat investeren in nieuwe technieken, heeft het voordelen om dat samen te doen. Mocht het fout lopen, dan kun je de pijn delen. En bij succes heb je daar allemaal wat aan.'

Bij Prominent zijn 29 Nederlandse teeltbedrijven aangesloten. 'We zijn heel open naar elkaar toe, want samenwerking zit in ons DNA', zegt de directeur. 'We hebben werkgroepen die zich bezighouden met zaken als inkoop, arbeid en ziektes en plagen.'

Jaarrekeningen delen

Ook delen de leden hun jaarrekeningen met elkaar. 'We zijn echt een vereniging van en voor telers en de basis daarvoor is vertrouwen in elkaar', aldus Opschoor. Dat blijkt onder andere uit de opkomst bij de maandelijkse ledenvergadering, waarbij leden alleen bij hoge uitzondering afwezig zijn.

Vanuit de gezamenlijke teeltbedrijven en verpakkingscentra heeft de coöperatie zoveel vermogen opgebouwd, dat drie jaar geleden is besloten om de telersvereniging om te vormen tot een onderneming waarvan de leden aandeelhouders zijn. Hierdoor hebben ze direct profijt van het opgebouwde vermogen en is hun betrokkenheid verder toegenomen.

'Voor de continuïteit van de teeltbedrijven hebben we een programma gemaakt waarin we op hoofdlijnen drie vormen onderscheiden', zegt Opschoor. 'In de eerste plaats de bedrijven die voldoende schaalgrootte en managementkwaliteiten hebben om voort te blijven bestaan. Als tweede: fusies tussen bedrijven die nu onvoldoende schaalgrootte hebben, waarbij de eigenaren de taken verdelen. En tenslotte telers die hun bedrijf willen verkopen en mogelijk in willen brengen in de coöperatie.'

Innovatiecentrum

Een lid dat zijn bedrijf vorig jaar heeft verkocht is aandeelhouder gebleven en actief geworden in de rassencommissie, zodat zijn kennis binnenboord is gebleven. Een ander teeltbedrijf heeft Prominent aangekocht als onderdeel van het eigen teeltbedrijf van 30 hectare. De gezamenlijke bedrijven dienen ook als innovatiecentrum om nieuwe rassen te testen, alternatieve teeltmethodes uit te proberen en tomaten te telen die niet goed in te passen zijn in de teeltschema's van de leden.

Prominent zet in op duurzaamheid met zes hoofdonderwerpen: water, gewasbeschermingsmiddelen, circulair werken, energie, verpakkingsmaterialen en sociale aspecten. 'Voor al deze punten hebben we doelen vastgesteld die we bij al onze leden monitoren', legt de directeur uit.

'Als je naar energie kijkt, werken we bij een deel van onze vestigingen met aardwarmte en bij andere met restwarmte. En in Sirjansland hebben twee van onze leden samen met een auberginekweker vorig jaar een biomassacentrale in gebruik genomen.'

Verhaal vertellen

Prominent heeft vorig jaar in kaart laten brengen welke reststromen de vereniging niet hergebruikt op weg naar 100 procent circulariteit. 'De leukste uitkomst was dat we vooral ons verhaal moesten gaan vertellen, omdat we het al zo goed doen', zegt Opschoor. 'We recirculeren ons water, ons steenwolsubstraat wordt gerecycled tot bakstenen en onze plantresten gaan naar de biomassacentrale.'

Omdat de beschikbaarheid van arbeidskrachten een steeds nijpender probleem is, heeft Prominent samen met verkoop- en marketingorganisatie DOOR een Young Potential Program gestart. 'We hebben alle kinderen van onze ondernemers uitgenodigd, of ze nu een tuinbouwopleiding deden of bijvoorbeeld verpleegkunde', zegt de directeur.

Andere kijk op sector

'We wilden ze laten zien dat het werk in de bedrijven niet alleen bestaat uit teeltgerelateerde activiteiten, maar dat we ook talenten nodig hebben op het gebied van energie, trade marketing, communicatie, IT, financiën en logistiek. Je merkt dat die jonge gasten bij innovatieprojecten heel anders tegen dingen aankijken en dat kunnen we goed gebruiken', vervolgt Opschoor.

Om minder afhankelijk te zijn van arbeidskrachten heeft Prominent op grote schaal geautomatiseerd in het verpakkings- en distributiecentrum, maar ook in de teelt. Een kar die is voorzien van sensoren en camera's rijdt zelfstandig door de kas en verzamelt data over zaken als klimaat, groei van de planten en vorm van de vruchten. 'Met die data kunnen we veel nauwkeuriger oogstvoorspellingen doen dan voorheen', stelt Opschoor.