Spanning rond Spoedwet aanpak stikstof stijgt

Het is een simpele rekensom. Om een meerderheid voor de Spoedwet aanpak stikstof (zie pdf onderaan dit artikel) te behalen, zijn in de Eerste Kamer 38 van de 75 zetels nodig. De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie komen tot 32 zetels. Met de toegezegde steun van de SGP (twee zetels) en 50Plus (twee zetels) zijn er nog twee zetels te weinig.

Op steun van de PVV en FvD hoeft het kabinet niet te rekenen. Zij steunen de stikstofaanpak van het kabinet niet. Of de FvD-afsplitsing Henk Otten (drie zetels) in de Eerste Kamer de wet steunt, is onduidelijk.

De coalitie moet dus steun zoeken aan de linkerzijde, bij de PvdA, SP of GroenLinks. Deze oppositiepartijen hebben twijfels bij de haalbaarheid van de stikstofmaatregelen in de spoedwet. Dat bleek deze week bij de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer.

Woningbouw op gang brengen

In het wetsvoorstel staan onder meer regels voor stikstofarm veevoer, de mogelijkheid om een drempelwaarde voor emissie in te voeren en de invoering van een stikstofregistratiesysteem. Deze maatregelen moeten ruimte geven om de woning- en wegenbouw op gang te brengen.

De spoedwet aanpak stikstof werd gesteund door de coalitie, inclusief SGP en 50Plus. GroenLinks en PvdA stemden niet voor de wet, maar de kans bestaat dat zij dit in de Eerste Kamer wel doen. Dat kan bijvoorbeeld als zij vinden dat de wet toch genoeg maatregelen bevat om de natuur te verbeteren. PvdA-Kamerlid William Moorlag diende hiertoe vier moties in, in aanvulling op het wetsvoorstel.

Twee moties kregen steun van de coalitiepartijen en de linkse oppositie. In de eerste emotie stelde Moorlag voor om structureel meer geld voor natuurherstel uit te trekken. Dat bedrag komt dan bovenop de eenmalige 250 miljoen euro die het kabinet al heeft toegezegd.

Leegstandsregeling

De PvdA'er vroeg ook om een leegstandsregeling voor boeren. Varkens- of pluimveehouders die hun stal tijdelijk leeg laten staan, moeten financiële compensatie krijgen. Dat kan snel bijdragen aan de reductie van stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden.

Landbouwminister Carola Schouten reageerde positief op beide ideeën. Zij zal op zoek moeten naar extra budget. Of dit genoeg is voor de PvdA om de wet te steunen, wordt komende week duidelijk tijdens de behandeling ervan.

Provincies

Er is ook duidelijkheid over de beleidsregels die Rijk en provincies hanteren voor de vergunningverlening en de stikstofaanpak. De twaalf provincies nemen komende week een definitief besluit.

Provincies en Rijk benadrukken dat ondernemers die hun bedrijfsvoering voortzetten – zonder wijziging of vernieuwing van hun bedrijf, waarvoor een nieuwe natuurvergunning nodig is – de mogelijkheid behouden om de volledig vergunde activiteit uit te voeren.

Bedrijven die wel een vergunning nodig hebben, bijvoorbeeld om uit te breiden, hebben twee opties om te zorgen dat de neerslag van stikstof niet toeneemt: intern salderen en extern salderen. Bij intern salderen maakt een bedrijf stikstofruimte vrij binnen het eigen project of op de eigen locatie. Bij extern salderen neemt een bedrijf stikstofruimte over van een ander bedrijf dat geheel of gedeeltelijk stopt.

'Feitelijk gerealiseerde capaciteit'

Provincies en Rijk nemen de 'feitelijk gerealiseerde capaciteit' als uitgangspunt voor intern salderen. Dat betekent dat initiatiefnemers de vergunde stikstofruimte van stallen die zijn gebouwd en in gebruik zijn genomen, kunnen inzetten voor nieuwe ontwikkelingen.

Als een ondernemer minder heeft gerealiseerd dan in de vergunning staat, wordt het verschil in ruimte tussen vergunning en realisatie ingenomen bij een wijziging van de bedrijfsvoering. Maar wanneer een bedrijf aantoonbare stappen heeft gezet of investeringen heeft gedaan om deze ruimte te vullen, zijn er mogelijkheden om daarvan af te wijken. Dat geldt ook voor bedrijven die innovatieve stikstofemissiereducerende technieken toepassen.

Een lijn trekken bij extern salderen

Kabinet en provincies hebben afgesproken een lijn te trekken bij extern salderen vanuit de 'feitelijke gerealiseerde capaciteit'. Die ruimte mag een bedrijf dat stopt met de activiteiten (saldogever) overdragen aan een bedrijf dat stikstofruimte nodig heeft (saldonemer). De saldonemer mag 70 procent van de overgedragen stikstofruimte benutten. De overige 30 procent komt ter beschikking van de natuur, samen met de niet-gerealiseerde capaciteit in de vergunning.

Bij intern en extern salderen is in de nieuwe provinciale beleidsregels de koppeling met dier- en/of fosfaatrechten losgelaten. Het kabinet neemt nog een besluit over het innemen van dier- en/of fosfaatrechten bij extern salderen en streeft ernaar dit op 1 februari afgerond te hebben. Tot die tijd is extern salderen met veehouderijen niet mogelijk.