Eigen deltaplan recirculeert spoelwater

'Kijk, daar kunnen we straks de veldspuit aankoppelen. Die tankt dan met ozon ontsmet en fijnmazig doek tot 99 procent gezuiverd spoelwater.' Trots wijst bollenteler Gerard Slootman (66) uit Espel op een grote blauwe buffertank achter de schuur, een van de vele onderdelen van het recirculatiesysteem dat hij zelf heeft uitgedokterd. De installatie is de jongste aanwinst van het bollenbedrijf dat naast Slootman zelf bestaat uit zijn vrouw Marie-Carien en zoon Rence.

In de afgelopen maanden is het erf achter en naast het bedrijf ingrijpend gewijzigd. Losse Stelcon-betonplaten zijn deels vervangen door een solide betonnen vloer met opvangputten en -goten aan de drie uiterste zijden en een ingenieus systeem van pijpleidingen om het water daar te krijgen waar Slootman het hebben wil.

Bezinken en beluchten

De installatie vangt het spoel- en hemelwater op dat eerder nog wegvloeide naar de sloten achter het bedrijf. Het leidt het naar vier opvangbassins waar het kan bezinken en beluchten of naar de hightech filter- en ontsmettingsinstallatie binnen.

Het geheel doet denken aan een systeem dat ook op glastuinbouwbedrijven is te vinden. Het moet voorkomen dat schadelijke reststoffen vanuit de bollenspoelinstallatie, de kistenontsmettingslijn of met het reinigen van machines nog het oppervlaktewater bereiken.

Testperiode

Mag het voor veel glastuinders gesneden koek zijn, voor bollentelers is het recirculeren van spoelwater nieuw. Samen met een andere teler in de Noordoostpolder is Slootman voorlopig de eerste die recirculerend kan spoelen en ontsmetten. Als de testperiode positief uitpakt, mag hij het gezuiverde water zo nodig ook op het oppervlaktewater lozen. 'We pompen hier 1.500 kuub water rond in een gesloten systeem. Je moet er dan wel nog wat mee doen om het goed te laten functioneren', zegt de bollenteler.

Zo wordt het water eerst in diverse bassins opgevangen of overgepompt, zodat gronddeeltjes kunnen bezinken en het zuurstofgehalte weer omhooggaat. Dat voorkomt rotting door 'dood' water, legt Slootman uit.

Organisch proceswater

'Schimmels en chemische reststoffen worden zo grotendeels afgebroken en je houdt organisch proceswater over. Verdere ontsmetting met ozon moet voorkomen dat bacteriën en virussen als fusarium, TVX of PlAMV via het spoelwater een kans krijgen in tulpen, gladiolen en lelies. Nadat het water door filterdoek is geleid, is het weer 'zo goed als nieuw', verzekert de bollenteler.

Doordat het in de tuinbouw bewezen goed werkt, is de zuiverings- en ontsmettingstechniek door de overheid erkend als milieuvriendelijk. Het systeem is dan wel voor 99,9 procent effectief, maar niet goedkoop, erkent Slootman. Dat komt overigens voor een groot deel door de hoge betonprijzen van dit moment. Dat kan in de toekomst dus weer veranderen.

Subsidie

Het bedrijf had het voordeel dat het gebruik kon maken van een Europese POP-subsidie voor niet productieve investeringen in het kader van het Flevolandse Actieplan Bodem en Water. 'Anders had ik het misschien beperkt tot een opvangput aan de rand van mijn erf. Het is immers een bovenwettelijke maatregel, die ons geen extra opbrengsten oplevert. Integendeel: al dat rond pompen van water kost ons extra elektriciteit.'

Zelf een gesloten erf creëren is niet zo ingewikkeld als het eruitziet, verzekert Slootman. 'Dit kan iedereen. Je moet gewoon je boerenverstand gebruiken en voor de meesten zal een bezinkput in de hoek van het erf vaak al genoeg zijn.' Dat het bedrijf het experiment volledig krijgt gesubsidieerd, vindt hij terecht. 'Wij moeten maar bewijzen dat het kan. Het risico ligt dus bij ons als bedrijf.'

Hemelwater

Een van de boerenslimmigheidjes die Slootman toepaste, is het gebruik van zoveel mogelijk hemelwater. 'Dat is veel zachter en dus beter voor de veldspuit.' Bij een gemiddelde jaarlijkse neerslagsom van 750 millimeter denkt hij meer dan genoeg water van zijn daken te halen om het recirculatiesysteem draaiend te kunnen houden. 'Bij elke bui van 5 millimeter kan ik 10 kuub water opvangen. 450 kuub per jaar haal ik dan makkelijk. Voorheen ging dat allemaal de sloot in.'

De bollenteler heeft er vertrouwen in dat zijn zelfbedachte deltaplan voor het erf goed uitpakt. 'Ik ben in mijn denken verdergegaan dan de eerste put en dat ging leuk. Ik verwacht dat zo 90 procent minder chemische stoffen in de sloten terechtkomt. De techniek moet het doen. We lopen nu voor het peloton uit, maar de bedoeling is dat ook anderen ervan leren. We moeten immers toe naar emissiearme bollenbedrijven met zo min mogelijk afspoeling.'