Geef Veluwe kans als 'wateraccu'

Het Rijk wil dat we ons voorbereiden op een stijging van 30 procent in de vraag naar drinkwater. Dus zoeken we 'aanvullende strategische voorraden'. Het vinden van nieuwe bronnen en winlocaties is in ons drukke land niet zo makkelijk.

Bovendien is onbedoeld ons waterbeheer droogtegevoelig gemaakt. Als regen uitblijft, vallen watergangen en sloten snel droog. Agrariërs kunnen of mogen niet beregenen. Als regen met bakken uit de lucht valt, weten we dat water niet vast te houden en glipt het onbenut door onze vingers.

Verdriedubbelen

Begin jaren zeventig was de verwachting dat het waterverbruik van de bevolking en de industrie in de drie decennia tot 2000 zou verdriedubbelen. Projecten van fors formaat leken nodig, bijvoorbeeld ondergrondse wateropslag op de Veluwe, een ideale plek want de grondwaterstand is er diep en de ondergrond doorlatend.

Toenmalig minister Louis Stuyt van Volksgezondheid en Milieuhygiëne stelde in 1972 de Commissie Infiltratie Veluwe in. Die concludeerde in 1976 - hoe verrassend - dat wateropslag op de Veluwe mogelijk is. Toch kwam er destijds geen positief advies. En met de toen verwachte toename van het waterverbruik viel het overigens erg mee.

Open infiltratie

Begin jaren negentig ontwikkelde ik met medewerkers van waterbedrijf PWN een aanpak voor 'open' infiltratie, met plassen. De essentie: het realiseren van groene natuurdoelen binnen blauwe randvoorwaarden van drinkwaterproductie.

Dat idee is daarna succesvol doorgevoerd in veel duingebieden in Nederland: Castricum, Kieftenvlak, Groot Berkheide, Oostduinen, Solleveld. De nieuwe benadering bezorgde duinwaterbedrijven een positiever imago. De natuur vaart er immers wel bij.

Kampioen wateropslag

Onlangs, tijdens een bezoek aan de Achterhoek, zei minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat: 'We zijn al kampioen dijken maken, we moeten ook kampioen wateropslag worden.' Het zal haar zijn ontgaan dat we dat al zijn. In de duinen al ruim zestig jaar.

Wat nu als we water ook buiten het duin ondergronds gaan opslaan? Op grotere schaal dan wat waterbedrijven Vitens en WML al doen. Belangrijk is dat we de kans grijpen en ook groene natuur- en landschapsdoelen realiseren.

Kampina

Afgelopen voorjaar bezocht ik de Kampina. Natuurmonumenten pakt in dit Brabantse natuurgebied de dennenbossen aan ten faveure van vennen, natte heide en loofbossen. Naar mijn mening kan zo'n landschap model staan voor een gevarieerd vennengebied voor wateropslag op de Veluwe. Dat brengt biodiversiteit, een fraai leefgebied voor dieren en planten en een aantrekkelijk wandelgebied.

Aanvoer van rivierwater uit de IJssel of Nederrijn of bemalingswater uit Flevoland, ver voorgezuiverd, kan de wateraccu van de Veluwe opnieuw opladen, de watervoerendheid verhogen van beken en sprengen en het historische landschap met watermolens helpen herstellen.

100 miljard liter

Het hoeft niet zo stoer als in plannen van destijds die repten over aanvulling met 500 miljard liter per jaar. Laten we beginnen met 100 miljard liter. Dat kost nog geen kwart cent per emmer. Het zou aanvulling van grondwater op de Veluwe met een kwart verhogen en extra voorraden zoetwater opleveren.

Eerder geplaatst in de Volkskrant

Jos Peters adviseur drinkwater bij Royal HaskoningDHV