Groeiseizoen opnieuw uitdagend voor akkerbouwers

'Het wordt nog best een knappe oogst als je kijkt naar de aardappelen en de uien', zegt Bert Timmermans. 'Maar dit jaar komt dat vooral door de uitbreiding van de teeltarealen en minder door de hectareopbrengsten. Normaal is dat juist andersom. Dan is een grote oogst veelal het gevolg van de productie van veel tonnen van een hectare.

Timmermans is bestuurslid van Verenigde Telers Akkerbouw (VTA) en North-western European Potato Growers (NEPG) en akkerbouwer in Zeeuws-Vlaanderen. Hij vertelt dat VTA juist bezig is met de laatste proefrooiing voor de aardappelen. 'We zijn benieuwd hoe dat uitpakt. Onze indruk is dat voor aardappelen de nagroei van het gewas na de derde hittegolf in augustus erg tegenvalt.'

Wisselende omstandigheden

Het was opnieuw een uitdagend groeiseizoen voor akkerbouwers, stelt Timmermans. 'De omstandigheden waren sterk wisselend per regio. Zeker in het oosten en het zuiden van het land op droogtegevoelige gronden is de schade soms weer erg groot. Op percelen met de mogelijkheden om te beregenen, zijn de teeltresultaten vaak een stuk beter.'

De groeiomstandigheden waren afgelopen jaar wel minder extreem dan in 2018, benadrukt Timmermans. 'Het groeiseizoen begon met voldoende vocht en overwegend een goede bodemstructuur. Pas in de loop van de zomer werd het erg warm en aanhoudend droog.'

Voorbereid

De VTA-bestuurder heeft de indruk dat meer telers beter voorbereid waren op een tekort aan vocht. Hij constateert dat er flink geïnvesteerd is in de mogelijkheid om te beregenen. 'Als het goed is, gaat zich dat ook dit jaar weer uitbetalen.'

Ten opzichte van omliggende landen heeft Timmermans de indruk dat de impact van de droogte en de hitte van teeltseizoen 2019 in Nederland relatief meevalt. 'In delen van Duitsland, België en Frankrijk zijn de opbrengstprognoses duidelijk lager dan bij ons. Bij ons langs de kust is het toch iets koeler. Verder hebben we het geluk van de beschikbaarheid van meer oppervlaktewater en de opdrachtige gronden.'

Uientelers

Jaap Jonker, verkoopmanager bij zaadfirma De Groot en Slot, bevestigt ook voor uientelers het uitdagende groeiseizoen. Hij herinnert eraan dat het rond de inzaai in maart en april al erg droog was. 'Toen zijn diverse uienpercelen al beregend om de kieming te stimuleren en om tweewassigheid te voorkomen. Door de kou was de beginontwikkeling van de uien vervolgens wat vertraagd. Wij zien wat dat betreft dit jaar veel voordelen van het primen van zaaizaad.'

Na de droogte in 2018 vindt Jonker wel dat uientelers dit jaar alerter waren op de droogte. 'Elke teler die kon beregenen, heeft zonder twijfel de haspels laten draaien. De percelen die tegenvallen met de productie, hadden veelal rond de langste dag al te weinig loof en dat is niet meer hersteld door de droogte in juli en augustus.'

Voorspellingen

Jonker is zuinig met zijn voorspellingen over de uienoogst. 'Het wordt een gemiddelde oogst en waarschijnlijk nog iets lager. Wij gaan op basis van een groot aantal proefmonsters vanuit het hele land uit van hooguit 50 ton gemiddeld per hectare. Zeeland is een stuk beter dan vorig jaar. Ook in Drenthe, Oost-Brabant en het Rivierengebied is de opbrengst redelijk. De Flevopolders zijn gemiddeld en in de Noordoostpolder en het Oldambt vallen de kilo's tegen.'

Over de kwaliteit is Jonker positief. Hij vertelt dat koprot nauwelijks speelt dit seizoen. 'Er is wel zorg over fusarium, zeker als er sprake is van late aantastingen. Dan moeten telers in de box de uien goed in de gaten houden. Toch verwacht ik geen grote kwaliteitsproblemen door fusarium.'

Suikerbieten

In augustus bepaalde Suiker Unie de oogstprognose voor suikerbieten in Nederland op gemiddeld 14 ton suiker per hectare. Dat is iets minder dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. 'De droogte speelt ook de suikerbietentelers dit seizoen weer parten', weet Rik Gengler, manager agrarische zaken van Suiker Unie. 'Zeker in de zomerperiode is in de oostelijke teeltgebieden van ons land schade ontstaan op bietenpercelen door een serieus tekort aan water.'

Nadelig ook voor de opbrengsten is volgens Gengler dit jaar de schade door vergelingsziekte. Dat speelt vooral in het zuidwesten van het land. Over het algemeen zijn verder de opbrengstverschillen in suikerbieten minder extreem dan vorig jaar, meldt de teeltspecialist. 'We zien dat meer bietentelers, voor zover mogelijk, ervoor kiezen om hun gewas te beregenen op het moment dat er sprake is van droogtestress.'

Hergroei

Na de droogte en de hitte in de zomer en de neerslag eind augustus is op veel bietenpercelen nu hergroei te vinden. Wat de invloed daarvan is op de suikeropbrengst, is nog niet helemaal duidelijk. 'Na bijna twee weken bietencampagne is het gemiddelde suikergehalte zo'n 16 procent, dat valt niet tegen. De wortelopbrengsten zien er ook goed uit. Maar daarbij hoort wel de aantekening dat we tot dusver vooral suikerbieten van de zwaardere gronden hebben verwerkt.'

De aanhoudende droogte nu in het najaar in relatie tot de oogstomstandigheden ziet Gengler voorlopig nog niet als een probleem. 'Het grote voordeel van rooien met dit weer is dat de bieten mooi schoon de grond uitkomen en dat er geen belemmeringen zijn voor de aanvoer richting de fabrieken. Het gemiddelde tarracijfer is nu ongeveer 8 procent en dat is uitstekend.'