Mesdag Zuivelfonds daagt RIVM voor rechter

Vandaag gaat er een brief uit vanuit het Mesdag Zuivelfonds naar het RIVM met het verzoek om alsnog binnen 24 uur inzicht te geven in de rekenregels. Als daar niet aan wordt voldaan, zal vrijdag de dagvaarding uitgaan. Volgens het Mesdag Zuivelfonds is de schade voor de landbouw, de bouwsector en andere projecten enorm nu de vergunningverlening stil ligt. 'Dat komt mede doordat het stikstofmodel fouten lijkt te bevatten', stelt voorzitter Jan Cees Vogelaar.

Wetenschappers die het model willen controleren, wordt inzage geweigerd, constateert Vogelaar. 'Het RIVM stelt ‘het niet nodig te vinden’ en ‘de toegevoegde waarde er niet van te zien’ dat externe wetenschappers onder de motorkap van het model kijken.'

De voorzitter vindt dat onbegrijpelijk. 'In januari 2018 hebben we voor het eerst om inzage gevraagd. Verschillende keren werd een afspraak afgezegd, zelfs toen wetenschappers vanuit de Verenigde Staten en Singapore op het punt stonden met het vliegtuig naar Nederland te komen. Vogelaar wil dat het RIVM de wetenschappers met spoed toelaat, voordat er onomkeerbare regelgeving wordt opgebouwd. 'Van de overheid mag je deze transparantie verwachten. Als dat niet met vriendelijk vragen kan, dan maar via de rechter. We zijn het nu zat.'

Mysterieus

Vogelaar heeft sterke aanwijzingen dat het RIVM wat te verbergen heeft. 'Het RIVM had namelijk wel een aantal datasets beschikbaar gesteld. Die brachten aan het licht dat de meetdata in natuurgebieden een andere trend laten zien dan de uitkomsten van het rekenmodel. Het model past een mysterieuze statistische bewerking toe, die de stikstofhoeveelheid laat toenemen. Er gebeurt iets vreemds met de cijfers, wij willen weten wat er aan de hand is.'

Onderzoekers die de onderbouwing van het stikstofmodel voor natuurgebieden willen toetsen, worden volgens het Mesdag Zuivelfonds wel gastvrij uitgenodigd door het RIVM voor een gesprek. 'De openbaarheid van bestuur kent echter een grens, onder de motorkap van het stikstofmodel mag niet worden gekeken.'

Software

In een reactie laat het RIVM weten dat het Mesdag Zuivelfonds nog steeds van harte welkom is om inzicht te krijgen in het stikstofmodel. De bewering dat onderzoekers niet 'onder de motorkap' mogen kijken is volgens het instituut dan ook onjuist.

Woordvoerder Coen Berends legt uit dat om verschillende redenen de afspraak nog niet tot stand is gekomen en dat van beide kanten afspraken wel eens zijn afgezegd. 'De uitnodiging staat nog steeds. Maar het is wel een beetje ingewikkeld. Het gaat om software die op onze computers draait. Die kunnen we niet zomaar toesturen, dat heeft ook met licenties te maken. De wetenschappers moeten daarvoor dus echt naar ons toe komen.'

Het RIVM met dat in oktober 2018 zogenoemde MAN-data ter beschikking zijn gesteld aan onderzoeker Jaap Hanekamp. 'Hierop volgde een verzoek om de Amerikaanse onderzoeker Briggs toegang te geven tot de data en de programmatuur waarmee de data verwerkt worden. Hierop is door het RIVM positief gereageerd. Hiervoor is een afspraak gemaakt in januari 2019, maar die is van de kant van de onderzoekers afgezegd.'

Het RIVM heeft de onderzoekers verzocht om een nadere toelichting op het onderzoek zodat de inzage in het model en de data voorbereid kan worden. 'Sinds begin juni is niet ingegaan op de uitnodiging van het RIVM. Vanaf vorige week zijn er weer contacten en is het Mesdag Zuivelfonds uitgenodigd bij het RIVM.'

Veldproeven

Het Mesdag Zuivelfonds beschikt wel over de meetdata van zo’n 200 veldproeven van Wageningen University & Research die ten grondslag liggen aan het stikstofbeleid voor de landbouw. Die gegevens worden wetenschappelijk onderzocht in de Verenigde Staten. De uitkomsten daarvan worden binnenkort verwacht.