Kabinet ontziet landbouw en natuur bij aanleg zonneparken

Het kabinet is met de provincies (IPO), de gemeente (VNG) en maatschappelijke organisaties een voorkeursvolgorde overeengekomen, die voorziet in het ontzien van landbouw- en natuurgronden. In die voorkeursvolgorde staat bijvoorbeeld dat daken de voorkeur krijgen boven landbouwgrond.

Deze voorkeursvolgorde zal in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) worden opgenomen. Provincies en gemeenten kunnen deze visie benutten om af te wegen waar zon-PV het beste kan worden ingepast.

Wiebes geeft met die uitspraak invulling aan een motie die Kamerlid Carla Dik-Faber (ChristenUnie) had ingediend. Hierin sprak zij haar zorg uit over zonneparken omdat deze ertoe kunnen leiden dat landbouwgrond verdwijnt. Ook kunnen zonneparken negatieve gevolgen kunnen hebben voor kwetsbare natuur en bodemleven. De motie kreeg ruime steun in de Tweede Kamer. Faber heeft het kabinet gevraagd om een zonneladder op te stellen voor de inpassing van zonne-energie.

Ruimtelijk beleid

Vrijwel alle provincies hebben ruimtelijk beleid voor zon-PV, dit beleid is (recent) vastgesteld of wordt op korte termijn vastgesteld. Hierbij is wel sprake van onderlinge verschillen. Vrijwel alle provincies sluiten natuurgebieden en andere waardevolle gebieden uit. Daar waar dat niet het geval is, moeten zonnevelden voldoen aan de geldende beschermings- en instandhoudingsdoelen. De meeste provincies een voorkeur voor zonneparken op restgronden.

Uit de analyse die in opdracht van het ministerie is gemaakt, blijkt dat met het huidige beleid weinig ruimtelijke beperkingen worden opgeworpen voor zon-PV op daken en onbenutte terreinen. Voor het plaatsen van zon-PV op landbouwgronden blijken meer ruimtelijke beperkingen te gelden. Deze volgen met name uit landschappelijke inpassingsvereisten omdat de landbouwgronden zich bevinden in het buitengebied.

Voedselzekerheid

Het kabinet heeft een dubbel gevoel bij zonne-energie. Wiebes schrijft dat het kabinet vindt dat er zorgvuldig moet worden omgegaan met landbouwgrond en natuur, vanuit het oogpunt van voedselzekerheid, biodiversiteit, landschap en cultuurhistorie. Tegelijk staat het kabinet voor de opgave om op kosteneffectieve wijze een CO2-reductie te realiseren van tenminste 49 procent in 2030.

Voor de agrarische sector is de benadering eveneens tweeslachtig. Projecten voor zon-PV kunnen onderdeel uitmaken van het verdienmodel van boeren. Tegelijkertijd kunnen deze ook de ontwikkeling van de landbouw in een gebied in de weg staan, bijvoorbeeld als door de keuze voor zonneweiden de omslag naar kringlooplandbouw in het gebied belemmerd wordt.