Gerberatelers Mans en Mans delen WKK's

De gerberakwekerijen van Frans en Andrea Mans, Kwekerij Antonia, en van Frans' broer Jan, zijn zoon Rino en diens vrouw Willy, Topline Gerbera, zaten twaalf jaar geleden naast elkaar in Brakel. Vanwege herstructureringsplannen verhuisde Kwekerij Antonia in 2012 naar Tuil. Daar hadden Frans en Andrea Mans een rozenkwekerij overgenomen die ze ombouwden voor de teelt van gerbera's.

De kwekers plaatsten een nieuwe WKK in Tuil, die voor de 3,3 hectare van Kwekerij Antonia wel wat ruim gedimensioneerd was. Omdat de discussie over fossiele brandstoffen toen nog niet zo speelde, was dat op dat moment geen probleem.

Naast elkaar

Topline Gerbera verhuisde na de wijziging in de bestemmingsplannen in Brakel naar Hedel, maar ook daar kreeg de kwekerij te maken met herstructureringsmaatregelen. In 2018 streek Topline Gerbera in Tuil neer, naast Kwekerij Antonia, op een perceel van 3,9 hectare.

Voor de handel werkten de twee bedrijven al langer samen in het uit tien sierteeltbedrijven bestaande samenwerkingsverband de Quality Flower Group. Ze besloten ook de aanvoer van warmte, elektriciteit en CO2 gezamenlijk op te pakken.

CO2-tank

Topline Gerbera nam een WKK mee uit Hedel, maar die was wat aan de krappe kant. Door deels gebruik te maken van de WKK van Kwekerij Antonia bleef een forse investering voor Topline Gerbera uit. 'We hebben nu net niet genoeg aanvoer van energie, maar kopen een deel van onze stroom in en hebben een gezamenlijke vloeibare CO2-tank. Deze situatie daagt ons uit om zuinig te doen met energie', zegt Frans Mans.

In de zomer is het gebruik van de WKK's niet echt nodig en gebruiken de bedrijven de kleine WKK. 'De energiemarkt is af en toe de wereld op zijn kop', zegt Rino Mans. 'De gasprijzen zijn zo laag dat we de WKK laten draaien voor de CO2 en de elektriciteit terugleveren aan het net. In de winter is dat natuurlijk een ander verhaal.'

Ventilatoren

Om energie te besparen, passen beide bedrijven een vorm van Het Nieuwe Telen toe. Kwekerij Antonia maakt voor een gelijkmatig kasklimaat gebruik van de Nivolator van klimaatbeheersingsbedrijf Nivola in Lisse. Dit systeem werkt met ventilatoren die de lucht verticaal laten circuleren in de kas. Doordat de warme lucht van boven daardoor naar beneden stroomt, kan de gerberakwekerij energie besparen.

Om schommelingen in temperatuur- en vochtwaardes nog verder terug te brengen, heeft Nivola de Nivolution ontwikkeld. Dat is een ventilator die droge lucht van boven het dichte scherm naar beneden haalt en via een uitstroomplaat horizontaal verspreidt. Deze aanvulling op de Nivolatoren zorgt ervoor dat de koude, droge luchtstroom zich gelijkmatiger vermengt met de warme lucht uit de kas.

Grote koelcapaciteit

Bij Kwekerij Antonia is 1 hectare uitgerust met de combinatie van Nivolution en Nivolatoren. In de zomer heeft dit systeem volgens Frans Mans grote voordelen. 'Tijdens het verduisteren beschik je over een grote koelcapaciteit. Je haalt de droge en koele lucht van boven het scherm naar beneden en dat heeft tot gevolg dat je de plant beter kunt koelen. Het verschil tussen de kas met en zonder Nivolution lag afgelopen zomer op 2 tot 4 graden.'

Volgens Merijn Hesmerg, commercieel technisch adviseur bij Nivola, is de kwekerij van Frans en Andrea Mans een proeftuin geweest voor de Nivolution. 'In theorie is 50 procent energiebesparing mogelijk met het nieuwe systeem. Andere aspecten, zoals de belichting, de schermen en andere klimaatcondities, moeten wel goed op elkaar zijn afgestemd om een optimaal resultaat te krijgen.'

Slurven

Topline Gerbera's heeft gekozen voor een ander klimaatbeheersingssysteem, dat werkt met luchtbehandelingskasten in de gevels en slurven onder de goten.

Martijn Lamers, eigenaar van K&M Installaties: 'Veel gerberakwekerijen hebben een hogetemperatuurbuis onder de planten om het vocht te verdrijven. Vaak loopt bij gebruik daarvan de temperatuur in de kas op en moeten ze de ramen openzetten. Met dit systeem verwarmen we de slurven met de warmte uit de kas, waardoor je veel energie kunt besparen.'

Kijkje nemen

Om een idee te krijgen van de werking heeft Rino Mans een kijkje genomen bij Mans Flowers in Brakel, de gerberakwekerij van een andere broer van zijn vader, die al langer met het slurvensysteem werkt.

Volgens Kevin de Kok van technologiebedrijf Priva in De Lier, die voor beide bedrijven de procescomputers heeft geleverd waarop de software van de klimaatbeheersingsinstallaties draait, werken beide systemen, maar is het slurvensysteem lastiger in te passen in een bestaande kas, zoals bij Kwekerij Antonia.

Natuurproduct

'Een vergelijking tussen de systemen is lastig te maken, want je hebt te maken met een natuurproduct waarbij de teler uiteindelijk bepaalt hoe goed een systeem werkt.'