'Bodemdaling is niet alleen maar landbouwprobleem'

Naast het gebruiken van de aanwezige 'energie', pleit Cees Veerman in zijn rapport voor een reset in de aanpak. Dat is hard nodig, na de onrust die ontstond rondom de door de provincie geopperde maatregelen en het tempo waarin die zouden moeten worden doorgevoerd, stelt de adviseur.

Een rapport inspireert niet tot ander gedrag, een goed praktijkvoorbeeld wel

Aad Straathof, portefeuillehouder Veen van LTO Noord regio West

Hoe interpreteert u die 'reset'?

'Ik denk dat het een voor de hand liggende keuze is. De partijen zaten redelijk geharnast in hun standpunten. Veerman is echt het gesprek aangegaan, heeft serieus aandacht besteed aan de zorgen in het gebied.

'Ik denk ook dat het van de provincie strategisch een goede zet was om een onafhankelijke bestuurder van zijn kaliber op dit dossier te zetten. Dat getuigt van respect richting de betrokken partijen die hierin een belang hebben. Het laat zien dat de wil er is om te repareren wat er tussentijds is stukgemaakt.'

Veerman kwalificeert het vraagstuk bodemdaling als 'urgent, niet acuut'. Deelt u die mening?

'Zeker. En het is ook goed om dat expliciet te benoemen. Sommige politici doen of er morgen brand uitbreekt of zelfs al is uitgebroken. Dat heeft deels te maken met het dienen van het klimaatakkoord. Qua tempo met een hoge ambitie, die in mijn ogen onrealistisch is. Het idee om in korte tijd een proces te repareren dat al duizend jaar loopt, is echt irreëel.

'Andere politici hebben een verborgen agenda en willen op dit dossier andere doelen dienen, zoals het terugdringen van de veestapel. Ik hoor mensen dat geregeld tussen de regels door zeggen en zal dat altijd hardop signaleren. Als ze die krimp zo belangrijk vinden, geef het dan ook eerlijk die naam en speel het niet onder de noemer van bodemdaling.

'Ik ben ervan overtuigd dat er nog tijd is. We moeten wel aan de slag en het is van belang dat we daarbij de goede dingen doen.'

Wat voegt de aanstelling van een veencommissaris toe?

'Zo'n commissaris kan het proces versoepelen. Helaas is het voorstel voor een landelijke veencommissaris gesneuveld. In de Tweede Kamer was er onvoldoende steun voor de motie van Laura Bromet van GroenLinks.

'Een meerderheid vindt het onwenselijk, aangezien ze het beoordelen als een extra bestuurslaag. Ik zie dat anders. Zo'n coördinator kan voor continuïteit zorgen, ook over de bestuursperioden van vier jaar heen. Want ook als er een nieuwe politieke wind waait, wordt de ingezette lijn doorgetrokken.

'Zo'n vaste regisseur gaat zijn vruchten afwerpen. Ik voorzie dan ook dat Noord-Holland hiermee andere provincies kan inspireren. Daar help ik graag aan mee.'

Noord-Hollands gedeputeerde Esther Rommel (VVD) heeft bodemdaling in haar portefeuille. Is die specifieke aanduiding goed of overtrokken?

'Het laat de urgentie van dit vraagstuk zien. Hoewel het ook nu nog een samenspel blijft met andere bestuurders, zoals de gedeputeerden voor ruimtelijke ordening en water. Zo werkt dat sowieso in een goed functionerend college. Wel kan het zijn dat mevrouw Rommel straks vanuit haar portefeuille iets meer het voortouw neemt in dit dossier.'

Ziet u heil in de gebiedsgerichte aanpak?

'Als waterschapsbestuurder weet ik dat er grote verschillen zijn tussen polders. Dat vraagt om maatwerk. Een bijkomend voordeel – dat misschien nog wel zwaarder weegt – is dat bij een aanpak per polder de energie, kennis en ervaring kan worden benut van de ondernemers die er werken. Het is goed om daar als sector de lead in te nemen, zoals Water, Land en Dijken al heeft aangeboden.

'Punt is wel dat er nog beperkte middelen voorhanden zijn. Het besef dat dit een maatschappelijk vraagstuk is, moet nog veel breder in de samenleving doordringen. Ook andere partijen hebben hierin een verantwoordelijkheid. En dan niet om extra gelden te genereren, maar ook vanuit de bewustwording dat dit niet zuiver een landbouwprobleem is.'

Wat bedoelt u daarmee?

'Er is straks ruwweg een miljard euro beschikbaar om de veenweideproblematiek aan te pakken. De burger vindt dat een enorm bedrag en heeft het idee dat daarmee de zaak weleens zou kunnen zijn afgekocht. Maar dat bedrag is zo op, zeker ook als het geld in de verkeerde activiteiten wordt gestoken. Daarom pleiten we voor een praktische aanpak, ga aan de slag met die activiteiten die kansrijk zijn.

'Ik ben het eens met Veerman, dat we ons huiswerk wel moeten maken. Maar het betekent ook: vertrouw op een aanpak, en blijf die lijn dan volgen. En blijf vooral niet stelselmatig geld steken in allerlei externe adviezen. Zulke bureaus zien dit onderwerp ook als een mooie bron van inkomsten.

'We zien vaker bij subsidieregelingen dat amper de helft van het geld bij de primaire doelen terechtkomt. Daar moeten we van af. Desnoods zijn we straks wat langer bezig in het gebiedsproces, maar dat is altijd nog beter dan alles herhaaldelijk op papier zetten. Een stapel rapporten inspireert niet tot ander gedrag, een goed praktijkvoorbeeld wel.'

Wat zou er dan moet gebeuren?

'Er is meer onderzoek nodig, maar dat kan ook middels praktische proeven van technieken die zich al enigszins hebben bewezen. We moeten niet schuwen die ook op een redelijke schaal toe te passen, om de effecten daadwerkelijk te kunnen meten. We kunnen onmogelijk alles eerst tot in detail uitrekenen.

'De oplossing van dit vraagstuk duurt een generatie, als we er actief mee aan de slag gaan en de tijd efficiënt gebruiken. Dit rapport geeft daartoe een mooie aanzet.'