ACM neemt prijsvorming voedselketen onder de loep

De ACM-De monitor laat straks per schakel in de voedselketen zien welke prijs ondernemingen betalen voor inkoop van een product en wat de verkoopprijs is. De monitor gaat ook de verschillen in prijsopbouw beschrijven tussen een aantal reguliere producten en de duurzamere variant daarvan.

Het gaat in eerste instantie om zes producten: uien, witte kool/zuurkool, tomaten, peren, melk en varkensvlees. Dit is een dwarsdoorsnede van agrarische producten die in Nederland worden geproduceerd en geconsumeerd. De monitor bekijkt behalve de prijsvorming ook de ontwikkelingen op de agrarische markten.

Twee jaar

Wageningen Economic Research gaat de data voor de ACM verzamelen. Elk jaar publiceert de ACM de resultaten. De monitor wordt tenminste twee jaar uitgevoerd. Halverwege 2020 zal de eerste rapportage gepubliceerd worden. Marktpartijen worden benaderd om mee te werken aan het onderzoek. De monitor kijkt naar zowel de in- als de verkoopprijs in iedere schakel van de voedselketen.

Concreet gaat het bijvoorbeeld om vragen als: hoeveel betaalt een verpakker van uien voor een kilo uien van de boer? Is er een verschil met een duurzaam geteelde ui? Hoeveel rekent hij voor het verpakken en voor hoeveel verkoopt hij bijvoorbeeld de verpakte uien verder aan een tussenhandelaar? Zo wordt duidelijk hoe de euro die de consument uitgeeft aan voedsel wordt verdeeld over de verschillende schakels, stelt de ACM.

Volgens de marktbewaker vinden veel boeren en tuinders dat ze weinig invloed hebben op de prijs die ze kunnen vragen voor hun producten. Eisen op het gebied van dierenwelzijn en duurzaamheid worden verhoogd zonder dat daar passende vergoedingen tegenover staan.

Discussie over feiten

Schouten wil de positie van de boer in de voedselketen versterken en ervoor zorgen dat boeren en tuinders niets in de weg staat om te verduurzamen. De ACM-monitor moet er toe leiden dat de maatschappelijke discussie over de verschillen tussen reguliere en duurzame producten gevoerd kan worden op basis van feiten. Ook wordt gekeken naar mechanismen achter de prijsvorming, zodat de verschillen tussen bijvoorbeeld ondernemingen, productvarianten en seizoenen beter kunnen worden verklaard.

Naast dit initiatief van de minister zijn er ook wetgevingsinitiatieven die bijdragen aan een sterkere positie van boeren. Zo heeft het Europees Parlement ingestemd met maatregelen die oneerlijke handelspraktijken in de agrarische sector moeten verhinderen. Het ministerie van LNV gaat deze verordening omzetten in Nederlandse wetgeving. In het wetsvoorstel staat dat de ACM toeziet op het verbod op oneerlijke handelspraktijken.