Witwaspraktijken aardappel- en uienhandel onderzocht

Ondergrondse bankiers en geldkoeriers leveren tientallen miljoenen euro's af bij Nederlandse handelaren van agrarische producten, die boodschappentassen vol contant geld aannemen. Daarmee werken zij vermoedelijk mee aan het witwassen van crimineel geld, stelt het OM woensdag in een bericht op de eigen website.

Een gezamenlijk team van de Fiscale Inlichtingen en OpsporingsDienst (FIOD) en Dienst Landelijke Recherche heeft deze en vorige week doorzoekingen gedaan bij drie handelsbedrijven in Zeeland en Noord-Holland. Het doel daarvan was misstanden aan het licht brengen. Het onderzoek staat onder leiding van het Landelijk Parket van het OM.

Ondergrondse bankiers

Uit het strafrechtelijk onderzoek komt een beeld naar voren van export van aardappelen en uien naar West-Afrika, die niet via de bank maar met contant geld wordt afgerekend. Het geld wordt vermoedelijk afgeleverd door tussenkomst van ondergrondse bankiers, geeft het OM aan. In de periode 2014 tot begin 2019 is bijna 150 miljoen euro contant door Nederlandse aardappel- en uienhandelaren aangenomen.

Volgens de onderzochte handelaren accepteren zij contante geldbedragen, omdat er geen goedwerkend bancair systeem is met landen als Mauritanië. De handelaren overtreden vermoedelijk de anti-witwaswet, waarin een meldplicht is opgenomen voor contante betalingen vanaf 10.000 euro.

Verdachte transacties

Ook bij de accountants van de handelsbedrijven heeft het rechercheteam informatie opgevraagd. Een aantal banken en accountants heeft verdachte transacties gemeld bij het centrale meldpunt Financial Intelligence Unit-Nederland. Bij de onderzochte bedrijven is beslag gelegd op de administratie voor verder onderzoek.

Het onderzoek geeft volgens het OM zicht op geldlopers en ondergrondse bankiers die vermoedelijk criminele gelden naar de Nederlandse aardappel- en uiensector laten stromen. De betreffende bedrijven lenen zich met deze constructies voor het witwassen van misdaadgelden.

Nederland kent buiten de meldplicht nog geen beperkingen in betalingen met contant geld. Een aantal EU-landen, zoals België, Frankrijk en Spanje, heeft de hoogte van bedragen cashgeld die geaccepteerd mogen worden aanzienlijk naar beneden gebracht. Daarmee is het in die landen lastig voor criminelen om grote sommen cash uit te geven, stelt het OM.

Verleidingen en intimidatie

Doordat de regels voor contante betalingen in Nederland soepeler zijn, is het voor criminelen aantrekkelijk om hier contant geld wit te wassen. Criminelen liften door deze werkwijze mee op legale bedrijfsactiviteiten. Naast een strafrechtelijke aanpak willen het OM, FIOD en de politie legale bedrijven te beschermen tegen de verleidingen en intimidatie van misdaadorganisaties.

In een gezamenlijk plan van aanpak witwassen hebben de ministers van Financiën en Justitie en Veiligheid begin deze maand voorstellen gedaan om witwassen krachtiger te bestrijden. Een verbod op betalingen met contant geld vanaf 3.000 euro, inzet op afschaffing van het 500 euro biljet, het weren van ongebruikelijke klanten door banken en een Europese toezichthouder zijn onder meer nodig om het criminelen moeilijker te maken ons financiële stelsel te gebruiken voor witwassen.

Belangrijke exportbestemming

West-Afrika is met name voor Nederlandse uien een belangrijke exportbestemming. Dit seizoen is zo’n 40 procent van de totale uienoogst in landen als Senegal, Ivoorkust en Guinee verkocht. De export naar Mauritanië komt dit jaar uit op 31.000 ton uien.

Ook voor consumptieaardappelen is er vanuit deze landen de laatste jaren steeds meer belangstelling. Vorig jaar werd ruim 100.000 ton aardappelen naar West-Afrika verscheept.