Waterschap Brabantse Delta zet in op weersextremen

Achtergrond Noord-Brabant Peter van Houweling 08 jul 2019 om 09:36uur

De uitzonderlijke droogte in 2018 heeft nog steeds grote gevolgen voor dit jaar. Als gevolg van de klimaatverandering zullen zulke weersextremen steeds vaker voorkomen. Waterschap Brabantse Delta bereidt zich daar met betrokken partijen zorgvuldig op voor.

Waterschap+Brabantse+Delta+zet+in+op+weersextremen

Schipper Han Hopmans stuurt de waterschapsvlet in een rietkraag van de Mark. Aan boord van de vlet zijn journalisten en medewerkers van waterschap Brabantse Delta. Hier is de inlaat De Hille waar water uit de Mark in de achterliggende kleipolder wordt gepompt.

• Lees ook: Van vollegrondsteelt naar teelt op stellingen

Dat gaat 24 uur per dag door. Het water komt eerst in een afgezette sloot en stroomt dan over twee stuwtjes aan weerszijde daarvan. De doorvoer bij de stuwtjes bepaalt hoeveel water er door de inlaat de polder instroomt. In de 'verkeerstoren', op het waterschapskantoor in Breda, volgen medewerkers nauwgezet de waterdoorvoer bij de inlaten en stuwen.

Daar komt alle informatie samen van een uitgebreid meetnet in de wateren van het waterschap. Op grote schermen volgen medewerkers niet alleen doorstroomhoeveelheden en zoutgehalten in de waterwegen, maar ook de verdamping en de weersvoorspellingen.

Stem het met je buren af wanneer je wilt beregenen

Kees de Jong, bestuurder waterschap Brabantse Delta

Mensen in het veld

De verkeerstoren is er voor het verzamelen en analyseren van alle informatie. De mensen in het veld nemen de besluiten, legt bestuurder Kees de Jong van waterschap Brabantse Delta uit. Deze vier 'seniors' in het veld kunnen zelf de inlaten en gemalen in hun rayon regelen.

Zelden stroomde zo veel water vanuit de Mark door de inlaten de kleipolders in als vorig jaar. Dat was nodig, want er verdampte veel en de pompen van de beregeningsinstallaties trokken maximaal water uit de watergangen.

Buren

De Jong benadrukt hoe belangrijk het is als boeren in dezelfde polder met elkaar afspraken maken over het beregenen. Als iemand met land dicht bij de inlaat veel beregent, is er soms minder water over voor percelen op grotere afstand van een inlaat. 'Stem dat met buren af', benadrukt De Jong.

Boeren in het gebied van waterschap Brabantse Delta moeten het overigens altijd melden als ze willen beregenen. Na een melding verlaagt het waterschap de stuw bij het innamepunt van de beregeningspomp om meer water aan te voeren.

Grote impact

Het gortdroge jaar 2018 had op veel manieren grote impact op veel partijen in het waterschapsgebied, bijvoorbeeld door de onttrekkingsverboden. Voor parken, sportvelden, akkers en weilanden was daardoor geen water meer beschikbaar. Boeren hielden zich redelijk goed aan de onttrekkingsverboden, vertelt De Jong. Het waterschap had de meeste problemen met andere overheden, zoals gemeenten.

Vorig jaar was voor het waterschap een soort wake-upcall. Het schap startte nog in hetzelfde jaar een traject dat het watersysteem nog beter bestand moet maken tegen grote droogte. Een van de maatregelen is een hoger winterpeil om de grondwatervoorraad aan te vullen. In de meeste peilgebieden was het peil 10 centimeter hoger dan anders, in sommige zelfs 20 centimeter. Bovendien waren de stuwen allemaal hoger ingesteld.

Actie

Een andere maatregel is de actie 'Drempel tegen Droogte'. Grondgebruikers op de hogere zandgronden konden gratis stuwtjes aanvragen bij het waterschap. Ze konden die in de B- en C-watergangen plaatsen langs hun percelen, met als doel meer water vast te houden.

De actie slaat aan: ruwweg honderd kwekers bestelden 240 van zulke stuwtjes. Volgens René Rijken van het waterschap is beter water vasthouden niet het enige effect: 'Ondernemers zijn zich mede hierdoor veel meer bewust van het belang om water vast te houden.'

Actieprogramma Droogte

Het Actieprogramma Droogte gaat niet alleen over beschikbaarheid van water, maar ook over de verdeling en de kwaliteit ervan. Het waterschap onderzoekt daarom onder andere de werkwijze voor de waterinlaten en bekijkt samen met andere waterschappen de verdringingsreeks. Waterschappen hanteren deze reeks bij extreme droogte voor de verdeling van het beschikbare water.

Het Actieprogramma Droogte gaat ook over de waterkwaliteit. Bij hoge temperaturen en stilstaand water kan die snel achteruitgaan.

Het waterschap werkt bij het Actieprogramma Droogte samen met diverse partijen in het gebied, waaronder ZLTO. Het heeft samenwerking met deze partijen hoog in het vaandel staan, verzekert De Jong.

Overleg

Aardbeienkweker Mark van Aert uit Zundert heeft bij de ontwikkeling van zijn bedrijf regelmatig overleg met het waterschap. Bovendien overlegt hij als bestuurder van Fruitport West-Brabant regelmatig met het waterschap.

Van Aert is positief over die samenwerking. 'De contacten zijn goed. Bij de droogte vorig jaar kwam De Jong direct op bezoek bij de bedrijven.'

'Zonder stuwen kun je niet sturen'

Volgens Kees de Jong van waterschap Brabantse Delta zijn technische hulpmiddelen zoals stuwen onmisbaar om een watersysteem te kunnen sturen. Met alleen natuurlijke maatregelen, zoals begroeiing en meandering, is een watersysteem niet te sturen, stelt de bestuurder. 'Wij houden daar zo lang mogelijk aan vast. We merken dat je anders niets in handen hebt als het verdroogt of bij een teveel aan water.' Waterschappen kiezen voor natuurlijke watersystemen omdat de natuur daar baat bij zou hebben. De Jong constateert dat andere waterschappen langzamerhand ook vraagtekens stellen bij watersystemen zonder technische hulpmiddelen.