Buxusmot wakkert verkoop van Ilex aan

Reportage Boomteelt Hanneke de Jonge 10 jun 2019 om 06:36uur

De Ilex crenata Dark Green van Ilex Concepts in Boskoop loopt dankzij de buxusmot als een trein. Dankzij crowdfunding heeft handelskwekerij GC Stolwijk de productie na een eerste bestelling van Paleis Het Loo op kunnen voeren.

Ronald Stolwijk van Ilex Concepts in Boskoop had net met een reclamebureau om tafel gezeten, toen het AD op 15 mei een artikel publiceerde over zijn succes met de Ilex crenata Dark Green. 'Sindsdien is het een gekkenhuis en hoeven we niets meer aan promotie te doen. De telefoon staat roodgloeiend met klanten die meer en meer Ilexen bestellen. We kunnen niet alles leveren, maar doen ons best om alle ballen in de lucht te houden. Ik vind het leuk om zoiets een keer mee te maken.'

Het verhaal achter de heester Ilex crenata, ook wel Japanse hulst genoemd, begint een jaar of tien geleden. Samen met twee neven runde Stolwijk als derde generatie het familiebedrijf handelskwekerij GC Stolwijk. Eigenaar Jan Oprins van Oprins Plant in het Belgische Rijkevorsel vroeg of de Nederlanders een licentie op de Ilex crenata Dark Green wilden nemen.

'De Ilex heeft veel weg van de buxus, waarin de schimmelziekte Cylindrocladium buxicola aan een opmars bezig was', zegt Stolwijk. 'In Frankrijk en Zwitserland waren al veel aantastingen en ondanks dat we niet zo veel zagen in het plantje, wilden we daar toch op anticiperen.'

De telefoon staat de hele dag roodgloeiend met klanten die steeds meer Ilexen willen

Ronald Stolwijk, Ilex Concepts in Boskoop

Licentie

Met Alexander van Oploo van Van Oploo Tuinplanten in Bavel, waarmee de familie Stolwijk al samenwerkte, namen ze een licentie. 'Op een beurs zag een eigenaar van een groot tuincentrum met het hart op de tong ons met de Ilex', kijkt Stolwijk terug. 'Hij lachte ons nog net niet uit, maar zag er helemaal niets in. Eerlijk is eerlijk, hij heeft later zijn excuus aangeboden en is nu een van onze grootste klanten.'

Het eerste succes voor de Ilex kwam, toen de buxushagen bij Paleis Het Loo in Apeldoorn aangetast bleken te zijn door de schimmelziekte. Stolwijk mocht op bezoek komen bij Willem Zieleman, het hoofd van de tuindienst van het paleis. In eerste instantie aarzelde Zieleman, omdat de buxushaagjes historische waarde zouden hebben, maar omdat de schimmel hardnekkig bleek, ging hij overstag. Stolwijk mocht 27 kilometer aan Ilexhagen leveren.

Crisis

Daarna groeide de vraag gestaag, maar het viel niet mee om daaraan te voldoen, omdat GC Stolwijk na 2008 ten prooi was gevallen aan de crisis en mensen had moeten ontslaan. 'We hadden altijd een groot sortiment op de kwekerij gehad, maar onze loodsen waren leeg en we hadden een deel verhuurd om de kosten te drukken. We hadden dus alle ruimte om meer Ilexen neer te zetten, maar geen geld', zegt Stolwijk.

'In overleg met vrienden en kennissen hebben we toen een crowdfundingscampagne opgezet. Daarmee hebben we 150.000 euro opgehaald, waarmee we de productie een boost hebben kunnen geven.'

Exploderende vraag

De kwekerij specialiseerde zich in Ilex en de vraag explodeerde zo'n vier jaar geleden, toen de buxusmot Cydalima perspectalis de buxus in West-Europa begon aan te vreten. De vraatzuchtige buxusmot komt oorspronkelijk uit Azië en heeft in Europa nauwelijks natuurlijke vijanden, waardoor veel buxusstruiken in de container belandden.

De Ilex heeft weinig last van ziektes en plagen en is niet gevoelig voor de buxusmot. 'We zijn gaan overleggen over de organisatie', zegt Stolwijk. 'Alexander van Oploo runt zijn bedrijf met zijn vrouw, mijn twee neven kunnen de kwekerij hier wel met zijn tweeën aan en daarom ben ik vrijgemaakt om vorm te geven aan Ilex Concepts.'

Dertien bedrijven

Inmiddels leveren dertien bedrijven die Ilexen in een bepaalde maat en vorm kweken, aan Ilex Concepts, waarvan één in Italië. De andere kwekers, waaronder GC Stolwijk, zijn gevestigd in Nederland.

'Met z'n allen kunnen we een compleet assortiment van topkwaliteit aanbieden en elkaar helpen. Ieder heeft zo zijn eigen specialiteiten: de een maakt zelf nieuwe stekken, de ander laat ze vermeerderen bij een stekbedrijf. Ieder heeft zijn eigen bollenknipmachine voor bepaalde maten en hier knippen we de Ilexen handmatig in alle mogelijke vormen. Alle verkoop verloopt onder licentie en vanuit Boskoop.'

In Boskoop knippen medewerkers de Ilex in vorm. © Pim Mul

Website

De kwekerij in Boskoop meet 4 hectare, waarvan 12.000 vierkante meter kas. Afnemers zijn exporteurs, groothandels, hoveniers en tuincentra in heel Europa. Voor particulieren heeft Ilex Concepts een website, i-Lexit, waarop onder andere te vinden is dat de Ilex het beste aardt in zure grond.

De deelnemers aan de crowdfundingsactie zijn terugbetaald en Ilex Concepts levert 2,5 miljoen planten per jaar. Stolwijk: 'Dat hadden er nog meer kunnen zijn, als we alles van tevoren hadden geweten. Dan waren we vier jaar geleden al begonnen met op te schalen. Maar we genieten enorm van het huidige succes.'

'Niemand voorzag problemen met mot'

'Als jonge knaap was ik al gefascineerd door planten', zegt Jan Oprins van Oprins Plant in het Belgische Rijkevorsel. 'Ik verzamelde ze en had contact met arboreta over de hele wereld. Begin jaren negentig ontving ik zaden uit Japan, waaronder die van de Ilex crenata. Het plantje groeide groen op, bleef groen, was goed snoeibaar en geschikt voor bonsaivormen. Uit drieduizend zaailingen heb ik een selectie gemaakt die ik Donkergroen noemde, later omgedoopt tot Ilex crenata Dark Green voor de internationale markt. 'Vanuit de kwekerij hadden we al contact met GC Stolwijk en Van Oploo Tuinplanten. Ik heb hun gevraagd of ze de Ilex crenata Dark Green tegen een royaltyvergoeding wilden kweken. Niemand had tien jaar geleden verwacht dat de buxusmot zo veel problemen zou veroorzaken, maar daardoor is de verkoop van de Ilex wel in een stroomversnelling geraakt.' In 2013 heeft Oprins het management van zijn kwekerij in Rijkevorsel overgedragen aan Wouter Marques, die nog steeds samenwerkt met de Nederlandse kwekers.