Boer en Statenlid mist lef boeren bij innovatie

Een interview met het nieuwbakken VVD-Statenlid Marten Dijkstra betekent een rondje maken door het kruidenrijk grasland met plasdras op zijn bedrijf in Aldeboarn. Grutto's, kieviten en scholeksters vliegen enkele meters voor ons op.

Ik wil voorkomen dat mensen mij als knuffelboer van provincie zien

Melkveehouder en Statenlid Marten Dijkstra

'We hebben een goed weidevogeljaar. De vogelwacht telde 43 nesten op 15 hectare agrarisch natuurbeheerland. Vorig jaar was ook al een topjaar. Ik hoop dat de puberende weidevogels die nu in warmere oorden zijn, volgend jaar hier gaan broeden.'

Ondertussen zet Dijkstra de stuwen omhoog om meer water in te laten en helpt hij zijn vader via de telefoon de net aangeschafte Claas Arion 440-trekker met voorlader te bedienen. 'Afwisseling dat heb ik nodig. Ik moet voldoende uitdagingen hebben.'

Heeft u nog tijd voor het Statenlidmaatschap?

'Het is passen en meten. Zeker nu mijn vader sinds januari ziek is. Daarmee hadden we geen rekening gehouden. Gelukkig kan hij weer wat in het bedrijf doen. Mijn vrouw is gestopt met de kinderopvang aan huis. Via AB Vakwerk hebben we een medewerker in dienst. En we hebben vorig jaar in een melkrobot geïnvesteerd, dat scheelt ook een stuk.

'Het Statenlidmaatschap komt vrij onverwacht. Daar was ik lange tijd niet mee bezig. Sinds 2010 ben ik lid van de VVD. Enkele jaren terug heb ik een VVD- masterclass gevolgd. Een tijd terug werd ik gevraagd of ik op de kandidatenlijst wilde voor Wetterskip Fryslân. Ik had meer ambitie om in de Provinciale Staten te gaan. Daarover heb ik een gesprek gehad. Daarna stond ik nummer drie op de lijst voor de VVD. Noem mij maar naïef, maar dat had ik niet verwacht.'

Hoe zijn de eerste ervaring in het provinciehuis in Leeuwarden?

'Het is helemaal nieuw voor me. De structuur van de provincie moet ik nog doorgronden. Ik moet uitvinden hoe het gaat met het indienen van moties, wat amendementen zijn. Gelukkig helpt de griffie mij daar goed bij.'

Uw liberale voorganger in de Staten was gangbaar melkveehouder Nynke Koopmans. U bent biologisch boer. Wat zegt dat over de koers van de VVD?

'Ik denk dat de VVD dezelfde koers blijft varen, maar dat tijden veranderen. Koopmans heeft een goede basis gelegd. Tijdens de coalitieonderhandelingen moesten we opschrijven wat onze dromen zijn. VVD'ers zijn geen dromers, maar realisten.'

Wat is uw drive om de provinciale politiek in te gaan?

'Ik wil zorgen voor praktijkervaring in de Staten. Er komen grote uitdagingen op ons af. Wij boeren in het grootste veenweidegebied van Nederland. We moeten de bodemdaling remmen. Daarnaast zijn het zaken als ganzenschade, biodiversiteit en nieuwe verdienmodellen waarmee we aan de slag moeten.'

De provincie is te traag met het veenweidebeleid, vinden veel boeren. Bent u het hiermee eens?

'Deels. De provincie staat bijvoorbeeld weifelend tegenover grondtransacties. Dat is gebaseerd op historie. De provincie is er al eens het schip mee ingegaan.

'Aan de andere kant moet eerst onderzoek gedaan worden voor we meer kunnen doen aan veenoxidatie. We moeten voorkomen dat we nu aan de slag gaan en over tien jaar zeggen dat het heel anders had gemoeten.

'Wat we ook niet moeten vergeten is dat niet alleen boeren problemen hebben, maar ook burgers. De veenweide wordt nog te veel als boerenprobleem gezien. Ook burgers hebben schade, aan de fundering van hun huis bijvoorbeeld.'

Sommige mensen zien u als knuffelboer van de provincie. Is het niet zaak dat u dingen scheidt om belangenverstrengeling te voorkomen?

'Ik kan mij voorstellen dat dat sentiment leeft. Ik haal meer dan gemiddeld de media vanwege innovatieve projecten waar ik aan deelneem, bijvoorbeeld de proef met onderwaterdrainage. Dat het eigenbelang en maatschappelijk belang door elkaar heen lopen, herken ik. Maar ik wil de schijn van belangenverstrengeling voorkomen.'

Hoe kijkt u naar de innovatiekracht van collega's?

'Boeren zijn terughoudend als het gaat om innoveren. Ze zijn heel bang om op hun bek te gaan. Het is niet erg als van de tien subsidieaanvragen er acht snel falen, de laatste twee zullen voor structurele innovatie zorgen.

'Het indienen van subsidieaanvragen voor innovaties moet laagdrempeliger. Ik wil zorgen voor ontzuiling van regelgeving. De aanvraagprocedures moeten niet het belangrijkste zijn, maar de innovatie. Het duurt veel te lang. Dan hebben ondernemers er al lang geen zin meer in.'

Aan wat voor subsidies denkt u dan?

'Aan subsidies voor andere bedrijfsmodellen bijvoorbeeld. We hebben zestig jaar met een verdienmodel gewerkt om zo efficiënt mogelijk te produceren. We moeten zoveel mogelijk van een hectare halen en zoveel mogelijk melk produceren. We lopen tegen grenzen aan. We moeten nu meer kijken of waardecreatie op eigen erf mogelijk is.

'Ik heb veel respect voor collega's die vierhonderd koeien kunnen melken, maar het moet geen doel op zich worden.'

Enkele partijen willen vooral kleinschalige, liefst biologische, boerenbedrijven met veel nevenactiviteiten. Moet het zover komen?

'Nee. Er zijn partijen in de Staten die willen dat het morgen allemaal anders is. Dat wekt wrevel en is kapitaalvernietiging. Er moet wel geld verdiend worden.'