Gebrek aan vertrouwen funest voor ambitie gewasbescherming

'Het is met gewasbeschermingsmiddelen net als met militairen en medicijnen. Je gebruikt ze liever niet, maar het is wel gemakkelijk om ze achter de hand te hebben.' Vorige week vrijdag verwoordde een bezoeker van een Bayer-bijeenkomst op de Forward Farm in Abbenes kernachtig wat het belang is van een goed gevulde gereedschapskist.

Bayer wilde met belanghebbenden en ketenpartijen discussiëren over de rol van de Europese Unie (EU) in het gewasbeschermingsbeleid. Daarom, en ook in het kader van de Europese verkiezingen, was Annie Schreijer-Pierik van het CDA uitgenodigd om inzicht te geven in de politieke processen in Brussel. Aan een paneldiscussie werd verder deelgenomen door Niels Louwaars van branchevereniging Plantum, Joris Baecke van LTO, Hinse Boonstra van Bayer en Maritza van Assen van belangenvereniging Nefyto.

Belangrijke conclusie

Een belangrijke conclusie was dat het huidige Europese beleid nauwelijks een bijdrage levert aan de ontwikkeling van teeltsystemen die minder afhankelijk zijn van de chemie. Schreijer-Pierik legt uit dat de positie van de landbouwsector binnen de EU en het Europees Parlement uiterst zwak is. 'Maar weinig politieke partijen komen werkelijk op voor de boerenbelangen', laat de Europarlementariër weten.

Een sprekend voorbeeld is volgens de CDA-politica het EU-besluit om Crispr-Cas te laten vallen onder gmo (genetische modificatie)-regulering. 'Hierdoor verliest de sector een veelbelovende innovatie vanwege een emotionele discussie. Hetzelfde gebeurt ook met de toelating van groene middelen of middelen met een beperkte milieubelasting. Er is juist in Brussel behoefte aan meer emotionele nuchterheid.'

Remmende werking

Nefyto-directeur Van Assen spreekt ook van een remmende werking vanuit Brussel. Zij waarschuwt voor de beschikbaarheid van middelen op de korte termijn. 'Het aanbod van chemische stoffen verschraalt en de kosten voor de ontwikkeling van nieuwe middelen stijgen snel. Daarbij zorgen de Europese beoordelingsregels en de politiek druk ervoor dat veel bestaande middelen dreigen te verdwijnen.'

Van Assen pleit net als Schreijer-Pierik voor meer ratio in het landbouwdebat. In dat kader zegt ze over glyfosaat dat het politieke draagvlak ontbreekt om het middel te behouden. 'Terwijl de deskundige instanties keer op keer de stof beoordelen als veilig. Glyfosaat is vooral slachtoffer van een negatieve beeldvorming.'

Plantum-directeur Louwaars noemt het gebrek aan vertrouwen in wetenschap en overheid een principieel probleem. Hij vindt dat het streven altijd moet zijn om beleid te baseren op wetenschap. 'Politieke partijen kunnen in Europa een bijdrage leveren om het vertrouwen te herstellen. Maar juist op landbouwonderwerpen willen veel politici zich maar al te graag profileren.'

Politiek lef

ZLTO-vicevoorzitter Baecke mist ook politiek lef in Brussel. Hij wijst erop dat in de transitie naar duurzame teeltsystemen een pakket met voldoende bouwstenen voor een effectieve gewasbescherming noodzakelijk blijft. 'Wij kunnen eigenlijk niks missen. Maar politiek is er te weinig draagvlak om dit te verantwoorden naar de samenleving.'

In de besluitvorming over gewasbescherming stelt Schreijer-Pierik dat de rol van de raad van EU-landbouwministers niet onderschat moet worden. Zij is van mening dat LTO scherper kan acteren als standpunten die landbouwminister Carola Schouten namens Nederland in Europa verdedigt nadelig zijn voor de sector. 'Ook in Duitsland gaan de boeren gewoon de weg op. Daar worden discussies vaak wat harder gevoerd.'

In een reactie hierop zegt Baecke dat LTO regelmatig met de minister rond de tafel zit om de belangen van de Nederlandse boeren aan te kaarten.

Goed overleg

'Goed overleg is vaak voldoende. In onze gesprekken met de minister over gewasbescherming wijzen we wel steeds op de korte termijn. Je kunt nog zo'n mooie visie hebben, maar zonder een goede gereedschapskist is er geen morgen of overmorgen. Als we het gewenste resultaat niet via het ministerie bereiken, dan zoeken we naar politieke steun in Tweede Kamer.'

In Europa wil Baecke een brede discussie op gang brengen over geïntegreerde teeltsystemen met bijpassende regelgeving. 'Nu praten we nog te veel over individuele middelen. We moeten echt naar een systeembenadering. Er is behoefte aan meer flexibiliteit om de gewenste doelen te bereiken.'