'Verkoop van eigen product geeft voldoening'

Kees (59) en Ria (56) Goense begonnen in 1983 met een akkerbouwbedrijf op de zware klei in Noordbroek. Toen de graanprijs maar bleef dalen en ze op zoek gingen naar een rendabele teelt, kwamen ze uit bij oesterzwammen. Dat uitstapje beviel goed en werd uitgebreid met de teelt van 7 hectare zwarte bessen. Voor de afzet ervan richtten ze samen met andere telers een coöperatie op.

De jaren erop volgden 3 hectare appelbomen, een winkel aan de boerderij, een excursieruimte en een loods met koelcellen. 'Ieder jaar gebeurde er wel wat', vertelt Kees Goense. En dat alles in combinatie met het akkerbouwbedrijf van 53 hectare dat te maken had met marginale prijzen, die door de nevenactiviteiten werden gecompenseerd. Daarom besloten ze het bedrijf te verkopen en zich volledig toe te leggen op datgene waar ze zo'n schik in hadden gekregen: het verkopen van streekproducten.

In 1999 verruilden ze het inmiddels sterk verbrede akkerbouwbedrijf in Noordbroek voor een nog op te richten fruitbedrijf in Marwijksoord. 'We waren een pionier op de nichemarkt.'

Veertig streekproducten

Fruitbedrijf Landwinkel Goense is 4 hectare groot waarop verschillende soorten bessen worden verbouwd. Deze worden door ambachtelijke bedrijven verwerkt tot sappen, jam, siropen, dessertsauzen, wijn, stroop en vruchtenbonbons. 'We laten in totaal veertig streekproducten maken', vertelt Goense. Deze worden als DrentsGoed Streekproduct verkocht in zowel de eigen winkel als in circa honderd andere winkels in Drenthe.

De producten worden ook landelijk verkocht in de Landwinkels, een coöperatie van een kleine honderd boeren. Landwinkel wil de leefbaarheid van het platteland vergroten door het aanbieden van een breed assortiment ambachtelijke boerderij- en streekproducten. Daarnaast is het creëren van betrokkenheid van de burger bij het landschap, de boerderij en haar producten een missie van de coöperatie.

Goense staat aan de wieg van beide initiatieven. DrentsGoed Streekproducten werd achttien jaar geleden opgericht en bestaat momenteel uit twaalf leden die in totaal 120 streekproducten in het assortiment hebben. Deze worden verkocht in zo'n honderd winkels in Drenthe, waaronder de Landwinkel van het fruitbedrijf zelf. Goense is met veertig producten dan ook de grootste leverancier van het keurmerk.

Verkeerde beeldvorming bij collega's

Volgens de ondernemer heeft de verkoop van streekproducten en andere vormen van multifunctionele landbouw nog weleens te lijden onder een verkeerde beeldvorming bij de collega-boeren die voor 'de bulk' produceren.

'Toen wij ons puur op streekproducten gingen richten, werden we voor gek verklaard. Maar kijk eens wat het ons heeft opgeleverd. Niet alleen qua bedrijf, maar zeker ook qua arbeidsvreugde. Het is zo leuk om dat wat je produceert ook zelf te verkopen. Niet alleen voor het geld, maar ook om je verhaal te kunnen vertellen over je bedrijf en de land- en tuinbouw in het algemeen.'

Dat is hard nodig, stelt de fruitteler met het oog op de negatieve publiciteit die de agrarische sector over zich heen krijgt. 'Boeren worden steeds meer opgezadeld met allerlei regels en liggen er 's nachts wakker van. Jonge boeren stoppen ermee of beginnen er niet meer aan. Dat is schrijnend om te zien. Het gaat mij aan het hart dat de sector zo in een hoek wordt gedrukt. Dat heeft hij niet verdiend.'

Trots tonen

De land- en tuinbouw moeten veel meer trots tonen en het echte verhaal vertellen, vervolgt Goense. 'Yvon Jaspers is daar al goed mee bezig, maar ook de boeren zelf zijn aan zet. Bijvoorbeeld door het organiseren van open dagen en boerenfietstochten, zoals in Drenthe wordt gedaan.'

De multifunctionele landbouw heeft hierin volgens Goense een spilfunctie, omdat deze bedrijven veel communiceren met de samenleving. 'Of je nu een kinderopvang, zorgboerderij of streekproductenwinkel hebt, als multifunctionele boer heb je direct contact met de burger en kun je het echte verhaal over de sector vertellen', vertelt hij.

'De multifunctionele landbouw zet de agrarische sector in een positief daglicht. Niet alle bedrijven zijn geschikt voor bezoekers. Daarom is het belangrijk dat bedrijven die dat wel zijn, daar ook de gelegenheid voor krijgen en worden gewaardeerd.'

Onderschat

Verkoop van eigen producten wordt nog wel eens onderschat, merkt Goense. Natuurlijk, hun bedrijf zit op een toplocatie met een groot vakantiepark en enkele campings om de hoek. 'Je moet er ook tegen kunnen dat voortdurend de bel kan gaan en je met een glimlach klaar moet staan voor de klant. Niet iedere boer kan een Landwinkel beginnen, want dan zit je elkaar alleen maar in de weg', zegt Goense.

'Een professionele aanpak van je verkoop kan je veel opleveren. Bijvoorbeeld door samen met collega's de afzet richting supermarkt te organiseren en daarmee meer grip op de prijs te houden. Of denk aan de combinatie met andere activiteiten. Wij hebben er ook een pluktuin, theeschenkerij en excursiemogelijkheden bij.'

Snufje streek

Niet iedereen houdt zich overigens aan de regels; er zijn bedrijven die met een leuke sticker of slogan hun product als streekproduct verkopen, terwijl er maar een snufje streek inzit. Een probleem waar de sector nog geen afdoende antwoord op heeft weten te vinden, erkent Goense.

In keurmerken is vastgelegd waar streekproducten aan moeten voldoen. Zo moet minimaal 51 procent van de grondstoffen uit de regio komen. Iemand die die regels aan zijn laars lapt, kan daar niet voor worden aangepakt.

Interactie met klant

'Het is zaak om als streekproducent je onderneming goed voor elkaar te hebben en helder uit te dragen waar je voor staat en hoe het product is geproduceerd. Dat vinden mensen leuk om te weten en wij vinden het leuk om te vertellen. Die interactie met je klant geeft enorm veel voldoening. En verkoop van je eigen producten is zeker geen gerommel in de marge.'

Kees en Ria Goense willen het bedrijf dat zij twintig jaar geleden begonnen graag overdragen aan een opvolger. Hun kinderen werken beiden in de Randstad en zullen de onderneming niet overnemen. Het plezier dat ze zelf aan het bedrijf beleven, willen ze wel graag doorgeven aan iemand anders. Een jonge boer of fruitteler, maar het kan ook iemand van buiten de sector zijn, zegt Kees Goense. 'Iemand die ondernemer is en de zaak wil overnemen. Wij zorgen voor een goede begeleiding.'