Groningse boeren volgen kat in predatieonderzoek

De boerenleden van Collectief Groningen West doen mee aan een onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Die universiteit wil volgend jaar ook steenmarters en vossen van een zender voorzien.

'We focussen ons op alle predatoren, ook vliegende als de kraai en roofvogels. We gaan er vanuit dat de marter en vos belangrijkere predatoren zijn dan de kat. Maar we moeten ook kijken welke invloed de kat heeft op de predatie. We zien dat boeren veel moeite doen om weidevogels te beschermen. Dan is elk kuiken dat je verliest er eentje te veel ', stelt RUG-onderzoeker Raymond Klaassen.

Lange afstanden

Wat opvalt uit de eerste beelden is dat sommige katten 'behoorlijk ver' van het boerenerf komen, stelt de onderzoeker. 'Ze lopen vaak wel een kilometer het land in. Deze afstand heeft ons verbaasd, we hadden verwacht dat ze dichterbij de boerderij bleven.'

Een van de katers met een zender legt afstanden van drie kilometer af, geeft Klaassen aan. 'Hij sluipt vooral boerderijen binnen op zoek naar poezen, die is niet zo bezig met predatie.' Een tweede punt dat opvalt, is dat de katten in de weilanden en langs slootkanten lopen, maar niet over brede sloten springen. 'Dan keren ze weer om.'

Weidevogelbeheer

De reden voor Collectief Groningen West om de katten te voorzien van een zender zijn de minder goede resultaten in het weidevogelbeheer, geeft voorzitter Freek Nieuwenhuis aan.

'Vorig jaar hebben we camera's bij nesten in Middag-Humsterland geplaatst. Hieruit bleek dat de verwilderde kat en de boerderijkat in ruim 30 tot 40 procent van de gevallen verantwoordelijk is voor predatie van weidevogelkuikens en uitkomende eieren. Daar waar de kat relatief veel in beeld kwam, kwam de vos er maar heel bescheiden voor. Die wordt goed beheerd.'

Eenden

Een van de boeren die zijn drie katten een zender om heeft gedaan, is Leon Jeuken uit Winsum. 'Ik wil graag zien wat door wie gegeten wordt. Dan moet je daarin ook je eigen katten meenemen. Anders levert dat een gekleurd beeld op. Onze katten zijn heel tam. Ze hebben nu jongen, deze verkopen we weer. We krijgen zicht op wat thuisgebracht wordt, vooral muizen, maar ook jonge eenden. Ik heb nooit gezien dat ze met een kuiken thuiskwamen, de muis is toch hun favoriete hapje', geeft de melkveehouder aan.

Als zijn katten er op uit gaan, is dat vooral 's nachts. 'Soms lopen ze wel anderhalve kilometer in het land. We hadden helemaal niet door dat ze 's nachts ook een hele ronde maken.' Naast het zenderen van katten is 10,5 hectare land met uitgestelde maaidatum afgerasterd. 'Dat houdt grondpredatoren weg uit het broedgebied.'

Binnen houden

Nieuwenhuis raadt boeren aan hun katten zoveel mogelijk binnen te houden en goed te voeren. 'Dan hebben ze minder de behoefte om hun kostje in het land op te scharrelen.' Ook Klaassen is van mening dat boeren er verstandig aan doen hun katten tijdens het broedseizoen binnen te houden. 'Het scheelt kuikens.'

Boerderijkatten een belletje omdoen helpt niet om de weidevogels te beschermen, stelt hij. 'Kuikens rennen niet weg als ze een belletje horen. Uit onderzoek blijkt verder dat katten veelal vanuit een hinderlaag aanvallen. Dus als vogels of muizen een belletje horen, is het al te laat.'

Gevoelig

Klaassen is blij met de medewerking van de boeren. 'We hebben goede discussies hierover, het zijn gevoelige dossiers. We hopen met de resultaten van het onderzoek meer te doen aan predatie, door bijvoorbeeld te kijken waar een weidevogelgebied precies ligt. Als dat omgeven is door brede sloten, dan is de kans dat er een kat komt een stuk kleiner. Het kan zijn dat kattenvolières een voorwaarde wordt voor goed weidevogelbeheer.'

Jeuken houdt zijn katten voorlopig nog niet binnen. Hij wil eerst de resultaten van het onderzoek afwachten. 'De nadruk moet niet te veel liggen op katten, maar ook op andere predatoren. Ik hoop dat de beelden van de routes die de steenmarters en vossen afleggen ook goed bekeken worden. Het zou jammer zijn als de focus alleen ligt op de kat.'