Voerindustrie stabiel ondanks thuismarkt

Achtergrond Varkens Erik Colenbrander 22 maa 2019 om 11:09uur

De onder druk staande Nederlandse voermarkt werkt verschillend uit op de jaarcijfers van veevoerondernemingen en hun strategie. Dat blijkt uit de cijfers van vier verschillende bedrijven. Hun percentage eigen vermogen, winst en omzet zijn stabiel.

Voerindustrie+stabiel+ondanks+thuismarkt

De afgelopen weken presenteerden drie coöperatieve veevoerondernemingen hun jaarcijfers en jaarverslagen. Ook het beursgenoteerde ForFarmers gaf openheid van zaken over het reilen en zeilen van de onderneming, die voor het eerst de 10 miljoen ton voeromzet passeerde. Daarmee is ForFarmers de grootste onderneming van Europa.

Sinds 2017 neemt de omvang van de Nederlandse melkproductie af. Bovendien staat de mengvoeromzet in de varkenshouderij, de grootste afnemer van veevoer in tonnen, onder druk. Zeker ook het komende jaar.

Het blijkt dat de krimpende en consoliderende voermarkt in Nederland verschillend uitwerkt op de resultaten van veevoerondernemingen en hun strategie.

In voersegmenten VLOG en bio is veel volumegroei te behalen

Nauwelijks te vergelijken

Overigens zijn de ondernemingen die hun jaarcijfers presenteerden nauwelijks te vergelijken qua omvang. Samen met het vooral in het buitenland snelgroeiende familiebedrijf Royal de Heus, nemen ForFarmers en Agrifirm ongeveer tweederde van de totale voermarkt in Nederland voor hun rekening.

Ongeveer 20 procent komt voor rekening van het vooral in rundvee groeiende familiebedrijf Fuite mengvoeders uit Genemuiden, Boerenbond Deurne en de coöperatieven AgruniekRijnvallei en ABZ Diervoeding, die deze week hun jaarverslagen publiceerden.

Het resterende deel van de Nederlandse voermarkt wordt ingevuld door ruim vijftig lokaal opererende ondernemingen, waarvan het aantal naar verwachting gestaag zal afnemen.

Agrifirm vergroot winst

Als enige van de vier ondernemingen die hun jaarcijfers publiceerden wist Agrifirm in 2018 de winst te vergroten, van 38 naar 44 miljoen euro. Dat is niet te danken aan de gestegen afzet van veevoer, die daalde van 6,025 naar 6,07 miljoen ton.

De toegenomen winst heeft vooral te maken met een verschil tussen bruto- en nettowinst in de jaarrekening.
Naast de gestegen winst werd er ook nog eens een recordbedrag aan ledenkorting uitbetaald. Maar Agrifirm wordt hierin nog overtroffen door AgruniekRijnvallei, dat net als in 2017 per ton veevoer 6 euro korting hanteerde. AgruniekRijnvallei keerde in de tweede helft extra seizoenskorting uit, waardoor de winst lager uitpakte dan vorig jaar.

ABZ Diervoeding betaalt geen winst terug

De coöperatie met verhoudingsgewijs het meeste eigen vermogen, ABZ Diervoeding, betaalde dit jaar helemaal geen winst uit de onderneming terug aan de leden. ABZ Diervoeding investeert namelijk flink in het leveren van maatwerk door de vier fabrieken verspreid over het hele land, in veedichte gebieden.

Maatwerk leveren vanwege de toenemende invloed van markt- en merkconcepten houdt alle veevoerondernemingen bezig. VLOG-voer (gmo-vrij) en biologisch zijn voersegmenten waarin veel volumegroei te behalen valt. ABZ Diervoeding zag de omzet in pluimveevoeders met 8 procent dalen, terwijl AgruniekRijnvallei juist een volumegroei van 10 procent realiseerde in dit marktsegment.

Strategieën

ForFarmers en Agrifirm investeren al jaren in volumegroei in het buitenland. Maar de strategie verschilt. ForFarmers sluit niet uit dat ze investeert in afzetmarkten buiten de vijf kernlanden.

Leidende marktposities in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland België en Polen blijven het hoofddoel. Marktleider zijn betekent schaal- en daarmee verbonden efficiëntievoordelen.

Vooral de investeringen die ForFamers heeft gedaan in Polen zijn opvallend. De joint venture met Tasomix heeft ervoor gezorgd dat ForFarmers in een paar jaar tijd een belangrijk marktaandeel heeft verworven in het land in Europa dat als de grootste groeimarkt wordt gezien, mede vanwege een lagere kostprijs van vlees en zuivel.

Balans

De pluimveesector heeft het accent in Polen. Daarmee realiseert ForFarmers meer balans in de verschillende voersegmenten. Pluimveevoer was van oudsher niet de grootste tak van sport van ForFarmers, maar de consumptie van kippenvlees biedt wel het meeste perspectief in Europa, vanwege het duurzame imago.

Agrifirm benoemt in het jaarverslag winstdrukkende investeringen in Brazilië en China. De investeringen in veevoerbedrijven ver weg van Europa blijken meer meer risico's met zich mee te brengen. Een vleesschandaal in Brazilië en de varkenspest in China belemmerden de winstontwikkeling van ondernemingen in deze landen, evenals de handelsoorlog tussen Amerika en China.

Voor ForFarmers was het extreem lage waterpeil in het concentratiegebied van de onderneming in Oost-Nederland en Duitsland een van de belangrijkste winstdrukkende factoren. De andere veevoerbedrijven hebben hier minder of helemaal geen hinder van ondervonden, zo blijkt uit de jaarverslagen.

Agrifirm levert bijdrage aan maatschappelijk debat

Agrifirm wil een actieve rol spelen in de maatschappelijke discussie over de landbouw. 's Lands grootste coöperatie heeft zich daarom als sponsor verbonden aan de serie publiekdebatten 'It's the food, my friend' die het Amsterdamse debatcentrum De Rode Hoed organiseert. 'Als het gaat om discussies over bijvoorbeeld de biodiversiteit, dan moet je daar als boer bij vertegenwoordigd zijn. Vanuit onze kennis laten we daar zien wat boeren kunnen doen met bijvoorbeeld het inzaaien van akkerranden', aldus CEO Dick Hordijk bij de presentatie van de jaarcijfers. 'Tegelijkertijd willen we voorkomen dat boeren in de verdrukking komen. Boeren krijgen al dertig jaar dezelfde prijs. Ik ken geen andere industrie waar dat ook het geval is. En dat leidt tot frustratie', vervolgt Hordijk. 'Net als bij andere industrieën kan de maatschappij de eisen die worden gesteld aan boeren verhogen. Maar daar moet dan wel een financieel inkomen tegenover staan. Als Agrifirm zeggen we dan ook geen nee tegen die eisen, maar daar hoort wel een verdienmodel bij. Soms lukt dat, zoals bij Beter Leven, maar soms ook niet. En dan zie je het misgaan. Wij proberen dan tegengas te geven.' Het businessmodel moet beginnen bij de boer, volgens Hordijk. Als die met regionale eiwitten gaat werken, dan moet dat wel kunnen worden doorberekend. 'Dat kan dus niet voor dezelfde prijs als twintig jaar geleden, want dan zijn we de boer aan het uithollen. Het gaat vaak maar om een paar dubbeltjes. Maar in onze gesprekken met retailers horen wij dat de Nederlandse klant voor een paar dubbeltjes naar een andere supermarkt gaat.'