Steun provincies bepaalt animo sanering

Landbouwminister Carola Schouten zegde de Tweede Kamer in januari toe dat er voor het einde van het eerste kwartaal meer duidelijkheid komt over de SRV. Deze ligt bij de Europese Commissie, die goedkeuring moet geven aan de staatssteunaspecten in de regeling.

Het succes van de SRV staat of valt echter met de ondersteunende maatregelen van provincies en gemeenten. Schouten noemt dat 'wezenlijk voor het welslagen'.

Vingeroefening

De Regeling Omgevingskwaliteit (ROK) geldt als vingeroefening voor de uitwerking van de saneringsregeling. De basis om daarvoor in aanmerking te komen is, net als bij de ROK, de geurhinder die een bedrijf veroorzaakt. Die wordt bepaald aan de hand van V-Stacks gebied. Een erkende rekenmethode waarmee gemeenten geurbelasting bepalen.

De geur wordt gemeten in een straal van een kilometer vanaf het middelpunt van het bedrijf. Voor woningen binnen de bebouwde kom geldt een belasting van maximaal 2 geureenheden (odeurunits, OU's), terwijl voor woningen buiten de bebouwde kom een maximum geldt van 8 OU's.

De verwachting is dat bij de saneringsregeling een minimum geurscore gaat gelden en dat bedrijven die zich aanmelden worden gerangschikt op de mate waarin zij hun omgeving belasten. Primair doel van de regeling blijft namelijk het 'verminderen van de meest urgente situaties van geuroverlast in veedichte gebieden'.

ROK 'niet riant'

De ROK liep niet storm. Dat kwam mede doordat deze als 'niet riant' werd ervaren. Schuldenvrij stoppen was alleen daarmee in veel gevallen niet mogelijk.

Voor het opkopen van rechten in het kader van de warme sanering heeft de minister 120 miljoen euro gereserveerd. Worden een half miljoen rechten en stallen opgekocht, dan is er 240 euro per recht/stal beschikbaar. Worden dat er 600.000, dan is er nog 200 euro per recht/stal.

Experts noemen dat voor veel bedrijven ook als richtbedrag, om uiteindelijk schuldenvrij te kunnen stoppen. Een zeug heeft per varkensrecht twee keer zoveel staloppervlakte als een vleesvarken. Om dat verschil recht te trekken, is het aannemelijk dat voor een zeug per varkenseenheid een hoger bedrag wordt vergoed.

Grotere kans voor vleesvarkenshouders

Ook plaatsen experts de kanttekening dat de kans om schuldenvrij te stoppen voor vleesvarkenshouders groter is dan voor zeugenhouders. Op een vleesvarkensbedrijf ligt de verhouding tussen vreemd vermogen en het aantal rechten anders dan op een zeugenbedrijf. En wanneer er meer vleesvarkens- dan zeugenhouders stoppen, is het reëel aan te nemen dat het Nederlandse biggenoverschot groeit.

Hoe de saneringsregeling er precies uit komt te zien, inclusief het tijdpad van openstelling en de daarbij behorende voorwaarden, is mede afhankelijk van de Europese Commissie. In tegenstelling tot de ROK, waarbij voor gebouwen een vast bedrag per recht werd betaald, houden ingewijden er nu rekening mee dat de Europese Commissie een differentiatie zal eisen naar de leeftijd van de gebouwen.

Meedoen aan de saneringsregeling is alleen interessant wanneer varkenshouders aan het eind van de rit schuldenvrij zijn. De regeling alleen is daarvoor niet genoeg. Het succes staat of valt met het flankerend beleid.

Mogelijkheden verkennen

Schouten roept daarom varkenshouders die overwegen een subsidieaanvraag te doen op om de mogelijkheden te verkennen, in gesprek met hun gemeente. Bijvoorbeeld over de vraag welke nieuwe bestemming de locatie kan krijgen of welke regelingen de provincie heeft die kunnen worden benut.

In januari schreef de landbouwminister dat gemeenten in samenwerking met de provincies en ketenpartners een trekkersrol hebben bij het benaderen en ondersteunen van potentieel stoppende varkenshouders. Deze week maakte de provincie Limburg als eerste bekend actief bedrijven te willen benaderen met de vraag of ze willen deelnemen aan de regeling.

De provincie Limburg zet daarvoor tien medewerkers in en richt een fonds in om de overstap te vergemakkelijken. Dat fonds krijgt waarschijnlijk tussen de 10 en 20 miljoen euro werkkapitaal. Meer over de saneringsregeling en de rol van provincies en gemeenten in Nieuwe Oogst van volgende week.

Tegen zomer open

Varkenshouders met een bedrijf in de regio 'Overig' zijn uitgesloten van de regeling. Net als collega's die vallen in de stoppersregeling. Varkensexperts adviseren de resterende varkenshouders na te denken over de vraag of zij voor de regeling in aanmerking komen en wat dan de mogelijkheden zijn voor aanvullende budgetten.

De experts verwachten dat de regelingen tegen de zomer worden opengesteld en dat de tijdsplanning strak zal zijn. Het wordt een uitdaging om de puzzelstukjes op hun plaats te laten vallen, zeggen ingewijden.