Eén stip aan horizon voor hele voedselketen nodig

Achtergrond Groenteteelt Haijo Dodde 07 maa 2019 om 09:56uur

De wens om de gewasbescherming te verduurzamen, heeft al geresulteerd in diverse visies en ambitieplannen van stakeholders in de voedselketen. De ketenpartners in de voedingstuinbouw vinden het nu tijd voor een gezamenlijke stip aan de horizon.

E%C3%A9n+stip+aan+horizon+voor+hele+voedselketen+nodig

De Alliantie Verduurzaming Voedsel en het GroentenFruit Huis hielden afgelopen anderhalf jaar drie ketendialogen over duurzame gewasbescherming in de voedingstuinbouw. Doel daarvan is met verschillende ketenpartijen bekijken of het mogelijk is om te komen tot een gezamenlijke aanpak om de teelt groener te maken en minder afhankelijk van chemie.

Vorige week was de laatste ketendialoog bij Tomatoworld in Honselersdijk. Daan van Empel van het GroentenFruit Huis vertelde daar dat de gesprekken vooral inzichtelijk maken waar de kansen en uitdagingen liggen als het gaat om verduurzaming van de voedselketen.

Tegenstrijdigheden

'Er is de laatste jaren hard gewerkt aan ambitieplannen, visies en keurmerken. Maar in het streven naar duurzame teeltsystemen blijken er ook steeds weer tegenstrijdigheden.'

Discussies over verduurzaming gaan te vaak over middelen die moeten verdwijnen

Helma Verberkt, Glastuinbouw Nederland

Van Empel verwijst daarmee onder meer naar de bovenwettelijke eisen die veel retailers stellen ten aanzien van residunormen. Verder merkt hij op dat de verschraling van het middelenpakket vaak een beperking is voor het terugdringen van de milieubelasting in de teelt.

Gewasbeschermingsvisie

Hans Schollaart, gewasbeschermingsspecialist van het ministerie van LNV, vertelt dat het ministerie veelvuldig met stakeholders in de sector heeft gesproken over nieuw beleid voor plantgezondheid. De verwachting is dat minister Carola Schouten (LNV) binnenkort met een nieuwe gewasbeschermingsvisie komt.

Volgens Schollaart is er voor de verduurzaming van de gewasbescherming behoefte aan een gezamenlijke stip aan de horizon voor de hele voedselketen.

Maatschappelijke context

De medewerker van het ministerie schetst de maatschappelijke context die de basis is van het gewasbeschermingsbeleid. 'We moeten rekening houden met de zorg vanuit de samenleving en de politiek over het gebruik van chemische middelen. Daarnaast is er ook begrip voor dat een effectieve bestrijding van ziekten en plagen mogelijk blijft.'

Namens LTO Nederland en Glastuinbouw Nederland stelt Helma Verberkt dat de Nederlandse tuinbouw koploper is op het gebied van geïntegreerde gewasbescherming. 'Als het gaat om verlaging van de milieu-impact, dan zijn wij het grote voorbeeld voor de voedingstuinbouw in de rest van Europa.'

Flinke uitdaging

Wel erkent Verberkt dat er nog steeds een flinke groene uitdaging ligt. 'Zeker in de sierteelt en ook in buitenteelten moeten we nog stappen zetten op het gebied van de biologische bestrijding. Een andere uitdaging is de ontwikkeling van meer natuurlijke weerbaarheid in onze teeltsystemen', aldus de beleidsmedewerker plantgezondheid.

Verberkt wijst verder op de druk op de tuinbouwsectoren in de transitiefase naar teeltsystemen zonder residuen en zonder milieuemissies.

'Discussies over verduurzaming gaan te vaak over middelen die moeten verdwijnen. Wij pleiten voor een systeembenadering. De overheid kan helpen door de wet- en regelgeving daarop aan te passen. Verder vragen we onze afnemers om geen zwarte lijsten samen te stellen, maar om mee te helpen aan groene oplossingen.'

Onderscheiden op de markt

Doel van het keurmerk 'On the way to PlanetProof' is het versnellen van de verduurzaming van de voedingstuinbouw. De certificering moet telers de mogelijkheid geven zich te onderscheiden op de markt. Stefanie de Kool van SMK (voorheen Stichting Milieukeur) vertelt dat de belangstelling voor het keurmerk snel toeneemt. Het areaal PlanetProof steeg in 2018 van 12.500 hectare tot inmiddels 25.000 hectare.

PlanetProof is aanvullend op certificaten als Global GAP, VVAK en Grasp, vertelt De Kool. 'We streven naar een stapsgewijze verduurzaming waarbij de eisen ambitieus en haalbaar zijn en ook jaarlijks worden aangepast. Op het gebied van gewasbescherming zien we de geïntegreerde teelt als basis en sturen we op een gewasbescherming zonder negatieve effecten op de omgeving.'

Internationalisering

De Kool benadrukt dat PlanetProof een garantie in de markt moet zijn en dat daarom het certificeringssysteem goed op orde moet zijn. Verder ziet zij internationalisering van het keurmerk als voorwaarde voor verdere groei.

'We certificeren nu al tuinders in bijvoorbeeld Duitsland, België en Spanje. De internationale eisen voor PlanetProof laten we afhangen van de wet- en regelgeving en de teeltomstandigheden in het betreffende land.'

Kostprijs stijgt 10 tot 15 procent door biobestrijding trips

HeGe Groenten en Fruit in Sint-Oedenrode probeert in doordragende aardbeien trips te bestrijden door de inzet van roofmijten en roofwantsen. Tijdens de ketendialoog in Honselersdijk vertelde eigenaar Marco van den Heuvel dat dit experiment onderdeel is van het project Topcrop van Albert Heijn en Natuur & Milieu. Doel is het geleidelijk uitfaseren van 27 kritische gewasbeschermingsmiddelen. 'De roofinsecten zijn mogelijk een alternatief voor drie kritische insecticiden', legt Van den Heuvel uit. 'Het eerste jaar van ons experiment hebben we toch chemisch moeten ingrijpen. Afgelopen jaar lukte het volledig biologisch door op beslissende momenten extra roofwantsen in te zetten.' De Brabantse tuinder schat dat zijn kostprijs in de aardbeien vanwege de biologische bestrijding met 10 tot 15 procent toeneemt. Vooralsnog worden de meerkosten vergoed door vaste afnemer Albert Heijn.