Schapenhouder wil meer dan landschapsbeheer

Ondanks de lammertijd heerst er een serene rust in de schapenstal. 'Dat is een groot compliment', zegt Bart van Ekkendonk van De Lachende Ooi in Loon op Zand. 'Dan doe ik mijn werk goed.' Maar op het moment dat de schapenhouder een groepsruimte inloopt, ontstaat er onrust. 'Typisch kuddegedrag', legt hij uit. 'De moeders zoeken hun kroost.'

De schapen staan in groepen bij elkaar in de stal. Ze zijn verdeeld in ooien die één of twee jongen moeten lammeren. In totaal krijgen zo'n 825 schapen jongen. 'De rest van de 1.200 ooien staat deze wintermaanden bij boeren in de wei, meest melkveehouders die hun gras kort willen houden.'

Vier kuddes

Van Ekkendonk heeft vier grote kuddes van ongeveer 250 schapen per kudde en twee kleinere kuddes. Deze worden ingezet voor begrazing en landschapsbeheer, met name in de heidegebieden van de Loonse en Drunense Duinen en andere heideterreinen in de omgeving, maar ook op gemeentegronden en boerenpercelen, op een golfterrein en bij particulieren.

Het Kempisch heideschaap is volgens de schapenhouder uitermate geschikt voor het begrazen van heidegronden. 'Deze dieren kunnen de schrale kost goed verwerken. Ze zorgen voor vitale heide met een hoge natuurwaarde. Verder is het een fijn ras om mee te werken. De schapen zijn niet snel gestrest en kunnen grote afstanden afleggen. We lopen soms per dag wel 20 kilometer naar een andere beweidingsgrond.'

Uitdaging

Van Ekkendonk is geen geboren boer. 'Ik wist nooit wat ik wilde doen. Na mijn schooltijd heb ik in de horeca gewerkt, ben ik filiaalleider geweest van een supermarkt en ambtenaar. Ik voelde me nooit op mijn plek. Toen ik een bordercollie kocht en een training schapen drijven volgde, wist ik wat mijn volgende uitdaging zou zijn.'

Die uitdaging duurt al sinds 2010 en Van Ekkendonk is nog lang niet uitgekeken op zijn werk als schaapherder. 'Ik ben begonnen met een kudde van 350 schapen, die door de jaren heen groeide met het toenemende aantal klanten. Mijn opdrachtgevers zijn divers. Van Natuurmonumenten, het waterschap, Brabants Landschap, de Efteling, gemeenten en collega-boeren tot particulieren.'

Nieuw avontuur

Inmiddels werkt de schapenhouder met een aantal vaste krachten die zijn opgeleid tot schaapherder. Zelf hoedt hij niet meer zeven dagen per week zijn kuddes. In november is hij aan een nieuw avontuur begonnen. 'Dat begon met mijn zoektocht naar een andere locatie. Tot voor kort woonde ik in Dongen en huurde ik elders een stal voor mijn dieren. We groeiden er uit ons jasje. Bovendien wilde ik aan educatie gaan doen rondom natuur, milieu, landbouw, landschapsbeheer en schapenhouderij.'

Het bleek een lastige zoektocht. 'Ik zocht een boerderij met stallen dicht bij de Loonse en Drunense Duinen. Objecten die te koop kwamen, werden steevast aangeboden met landbouwgrond. Die gronden hebben ik niet nodig, noch kan ik ze financieren.'

Stoppende melkveehouder

De oplossing kwam uit onverwachte hoek. Het gebied tussen Tilburg-Noord en Loon op Zand en tussen Huis ter Heide tot aan De Leemkuilen wordt ontwikkeld tot Landschapspark Pauwels, waarin ruimte is voor natuur, water en landbouw. Midden in dat gebied maakte een melkveehouder aanstalten met zijn bedrijf te stoppen. Hij zocht een koper.

Van Ekkendonk bleek de ideale kandidaat. Het object kon zijn agrarische bestemming behouden en de omliggende percelen zijn gekocht door gemeente Tilburg, die daarvoor toestemming heeft gekregen van gemeente Loon op Zand. Deze gronden zullen bij de ontwikkeling van het landschapspark deels opgaan in de ecologische verbindingszone, het andere deel gaat De Lachende Ooi pachten.

Educatieve boerderij

Het idee voor de educatieve boerderij was voor de gemeenten Tilburg en Loon op Zand reden om de ondernemer te helpen bij de aankoop van deze locatie. 'Ik pas met mijn plannen uitstekend binnen de ontwikkeling van dit gebied.' Inmiddels staan aan het Moleneind in Loon op Zand de lammerende ooien in de voormalige koeienstal.

'De andere stal bouwen we om tot educatieruimte. We zullen er zelf groepen ontvangen en stellen de ruimte beschikbaar voor anderen die activiteiten willen ontplooien op het gebied van natuur, milieu en landbouw. Ik voel me verantwoordelijk om te vertellen wat we doen om het begrip voor ons werk en de landbouw in het algemeen te vergroten. Dit moet een plek worden waar mensen elkaar ontmoeten en prettig kunnen verblijven.'