Lokale bierproductie zorgt voor leven in de brouwerij

Jan en Lidy Legters, dochter Marijke en schoonzoon Rick van Embden zijn de initiatiefnemers van Vloermouterij Masterveld, dat zo'n driekwart jaar in bedrijf is. De naam verwijst naar een heideveld dat zo'n honderd jaar geleden is ontgonnen.

'Het huidige streekbier is een halffabricaat. De productie van mout en de brouwerij zitten niet op één locatie. Wij spelen in op de vraag naar kleinere hoeveelheden mout per keer. Onze mout gaat naar lokale brouwers voor ambachtelijk bier', zegt Van Embden. 'Onze vloermouterij was de ontbrekende schakel. We willen een verbindende factor zijn tussen telers en brouwers.'

De vraag naar kleinere partijen mout is de afgelopen jaren sterk gegroeid. In 2007 waren er in Nederland zo'n 90 bierbrouwerijen, eind 2017 ruim 500 en begin dit jaar 650. 'Dat is op zich een goed teken, maar niet iedereen krijgt de mout die hij of zij zoekt. Grote mouterijen zijn niet in staat om kleine hoeveelheden aan te bieden.'

Doorontwikkeling

Vloermouterij Masterveld presenteerde zich dinsdag op de ketendag van de Stichting Nederland Instituut voor Brouwgerst, Mout en Bier (Nibem), bij Heineken in Zoeterwoude. Het idee voor de vloermouterij is ontstaan, omdat Jan Legters in het kleinschalige coulisselandschap weinig mogelijkheden ziet om het landbouwbedrijf verder te ontwikkelen.

Legters brouwde bier als hobby, maar wilde er eigenlijk geen werk van maken. Hij ging naar Amerika om het vak beter te leren. Maar wat ga je er dan mee doen? In 2014 stopte hij met de veehouderij en ging hij over op akkerbouw. Tegelijk vroeg hij zijn schoonzoon om hem bij de plannen voor een vloermouterij te ondersteunen.

Betere bodemvruchtbaarheid

Gemeente Winterswijk en provincie Gelderland reageerden enthousiast. 'Brouwgerst in plaats van mais biedt kansen voor een betere bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit. Een nieuw streekproduct is goed voor de werkgelegenheid en door de korte lijnen is de CO2-foodprint relatief gunstig.'

Met een Leader-project konden er snel stappen worden gezet om het plan te realiseren. De vloermouterij maakt gebruik van eigen water en met tweehonderd zonnepanelen is ze nagenoeg zelfvoorzienend op het gebied van stroom. Daarnaast wordt biomassa ingezet voor warmte.

Droomstart

Legters: 'In de Achterhoek is teelt van brouwgerst best nieuw. We hebben daarom een teeltbegeleider in de hand genomen om de telers te helpen. Qua kwaliteit van de brouwgerst hebben we vorig jaar een droomstart gemaakt. De omstandigheden tijdens de oogst waren ideaal.'

Vloermouterij Masterveld laat de brouwgerst schonen bij een bedrijf in Winterswijk. Het weken, ontkiemen, drogen, verhitten en ontbaarden van de brouwgerst in de vloermouterij is vergelijkbaar met grote mouterijen. Het grote verschil is de schaal: veelal partijen van 2 tot 4 ton per keer. Het eindproduct gaat in zakken van 25 kilo.

Vooral het drogen en verhitten van de mout vroeg een grotere investering dan eerst werd ingeschat, geeft Van Embden toe. 'Het is best ingewikkeld om een oven goed aan het draaien te krijgen. Alle stadia in het droogproces vragen om fingerspitzengefühl.'

Kwaliteitsbewaking

Kwaliteitsbewaking van het eindproduct is bij de vloermouterij een belangrijk aspect. Van Embden: 'We krijgen feedback van een brouwer die monsters gebruikt en van onderzoeks- en leerinstituut VLB Berlin als onafhankelijke partij. Ook bij de inname kijken we naar de kwaliteit; duizendkorrelgewicht, percentage doorval, eiwitgehalte en aanwezigheid van schimmels.'

Met vloermouterij Masterveld willen de initiatiefnemers een schakel zijn tussen de brouwgerstteler en de bierbrouwer. 'Het moet een ontmoetingspunt zijn voor boer en brouwer. We willen zo de mout uit de anonimiteit halen. Elke partij heeft zijn eigen teler, akker en groeiseizoen. Mout is waar gerst en bier elkaar ontmoeten.'