Van Berkel ziet toekomst rooskleurig in met kiwibes

In de voormalige ketelruimte van het bedrijf staat een groot biljart. 'Hartstikke leuk met vrienden', zegt Van Berkel. 'Zo zijn de winteravonden snel om.' Tot 2010 stond daar de verwarmingsketel voor de rozenkassen.

De ondernemer had naast het rozenbedrijf in zijn woonplaats Kerkdriel een rozenkas van 3 hectare in Dongen. Maar na de eeuwwisseling raakte de rozenprijs in een dal, waar die niet meer uitkwam. Oorzaak: de import van goedkope rozen uit onder andere Afrika. Van Berkel zag het al jaren aankomen. De ene na de andere collega stopte of verkocht het bedrijf. Het aantal rozentelers in Nederland kelderde van 2000 tot 2018 van 765 naar 76. Van Berkel zocht naarstig naar een alternatieve teelt, maar bijna overal doemde hetzelfde beeld op: hoge gasprijzen, hoge rente en lage productprijzen.

Bakens verzetten

Daarop besloot de ondernemer om de bakens te verzetten. Hij stopte in Dongen met rozen en bouwde de kas om tot een caravanstalling. Het kostte een jaar om de vergunning te krijgen.

Die switch bleek achteraf een goede keus. 'We zitten helemaal vol. De vraag is veel groter dan ik kan stallen.' Van Berkel maakt de switch als ondernemer, maar het ging hem eigenlijk wel aan het hart. 'Ik ben in hart en nieren kweker', benadrukt hij. 'De stalling is uit nood geboren.'

Tijdens vliegreis

Op het bedrijf in Kerkdriel stopte hij niet met kweken. Daar verving hij de rozen voor kiwibessen: 1,2 hectare buiten en 7.000 vierkante meter in de kas. Hij kwam op het spoor van de kiwibessen via een vriend die tijdens een vliegreis een praatje maakte met zijn buurman. Dat bleek de autoriteit op het gebied van kiwibessen, Philippe Debersaques van de Universiteit van Gent. Die deed al jaren onderzoek naar de teelt van kiwibessen.

Van Berkel ging bij hem op bezoek en raakte gelijk enthousiast. Ter plekke vroeg hij of hij de hele voorraad planten van de wetenschapper kon kopen. 'Dat kan niet', antwoordde deze. 'Teelt in een kas is veel te duur.' Maar toen Van Berkel vertelde dat hij zou gaan telen in een kas die al afgeschreven was, ging de Belg overstag.

Kinderschoenen

Ondanks het onderzoek in Gent stond de teelttechniek nog in de kinderschoenen. De planten groeien met ranken, zoals druiven, soms wel 25 centimeter per dag. Ze vragen veel snoeiwerk. Er zijn mannelijke en vrouwelijke planten. In de kas verliep de bestuiving van de vrouwelijke planten niet ideaal. De mannelijke planten bloeiden te vroeg of te laat. Daarop besloot Van Berkel om stuifmeel te importeren uit Australië en Nieuw-Zeeland en de struiken in de kas zelf te bestuiven.

Van meet af aan deden Gentse wetenschappers allerlei onderzoeken bij de Gelderse kweker. Hij kon zelf ook volop zaken uitproberen om de teelt te optimaliseren.

Juiste brix

De oogst loopt meestal van de tweede week van september tot eind oktober. Maar het duurt wel drie jaar voordat de planten de eerste vruchten leveren. Van Berkel meet tegen die tijd regelmatig het suikergehalte (brix) van de bessen, voor het ideale oogstmoment. 'Dat is als de bessen al de juiste hoeveelheid suikers bevatten, maar nog wel mooi hard zijn, geschikt om te bewaren in de koeling.'

De ondernemer zag sinds 2010 het aantal telers in Nederland en België groeien tot zo'n vijftig. Die zijn allemaal lid van de telersvereniging. Ze meten ook allemaal de brix en leveren hun bessen aan veiling Hoogstraten in België. De vereniging investeert veel in kwaliteit. Niet alleen met de metingen, maar ook met een geavanceerde sorteerinstallatie en met diverse koelcellen op de veiling. 'Dan hebben we de afrijping heel goed in de hand', verzekert Van Berkel. Bovendien heeft de veiling een keurmeester en een verkoper speciaal voor kiwibessen.

Studieclub

De kiwibessentelersvereniging staat open voor nieuwe telers. De vereniging fungeert ook als studieclub. 'Je kunt van elkaar leren. Dan kom je het snelste vooruit.'

De ondernemer ziet kansen voor verdere groei van de teelt. Maar iemand die start met de teelt moet de eerste drie jaar zonder oogst kunnen overbruggen. 'In die jaren heb je er wel werk aan en moet je investeringen doen, zonder dat je inkomsten hebt. Dat is best lang.'