Bedrijfsovername vergt meer coaching

Dat zei NAJK'er Sietse Draaijer zaterdag tijdens de workshop Agrarische bedrijfopvolging op de Landbouwbeurs in Leeuwarden. 'Een eigen visie voor een bedrijfsovername is erg belangrijk. Antwoorden op wat wil ik en wat kan ik? Passen bijvoorbeeld nieuwe verdienmodellen als multifunctionele landbouw of biologische landbouw bij mij?'

De workshop van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, LTO Noord, Rabobank en AB Vakwerk werd voor de eerste keer op de driedaagse beurs gehouden om meer jongeren naar het evenement te trekken.

In het begeleiden van de jongeren ligt ook een rol voor LTO Noord vindt regiovoorzitter van LTO Noord Trienke Elshof. Nog te veel jonge boeren haken af als ze midden in het overnameproces zitten. Daar schrik ik van Nadat ze tien jaar in maatschap hebben gezeten met hun ouders stappen ze er nog uit. Dat is zo zonde. Misschien een opdracht aan LTO Noord om hier meer mee te doen.'

Worstelen

Draaijer ziet de vele regelgeving als een van de redenen dat jongeren een bedrijfsovername niet meer zien zitten. 'Als je je ouders daarmee ziet worstelen, dan bedenk je je wel twee keer voordat j het avontuur aangaat', stelde hij. '

Wanneer het ondernemerschap hierdoor wordt ingeperkt dan is het einde zoek, verwacht Draaijer. 'De goede mensen gaan dan weg. Het is hard werken en daar moet wel muziek inzitten, bijvoorbeeld groei. Dat hoeft niet zo zeer uitbreiding in aantal dieren te zijn, maar kan ook groei in bedrijfstakken als verbreding betekenen.'

Cijfers

Het overnameproces is bovendien veel ingewikkelder geworden dan twintig jaar geleden, schetste Elshof. '25 jaar geleden werd je geboren als potentiële opvolger. Nu is het goed om je eerst af te vragen of je wel boer wilt worden en of die mogelijkheden er ook zijn.'

En als je dan bij de bank aanklopt om de overname door te spreken, vereist deze cijfermatig inzicht. 'Eerder vroegen boeren tijdens een overname wat de bank ervan vond. Nu vragen we dat aan jou, of het past', liet Tjalling de Jong van Rabobank Friesland weten.

Financiën

Daarbij is het goed om zaken concreet te hebben tussen overdragers en overnemers. Neem daarvoor de tijd en wees open naar elkaar, gaven alle sprekers aan. 'Mensen vinden het makkelijker te praten over welke koe ze nog moeten insemineren, dan hoeveel geld ze mee willen na een overname', stelde Jacob van der Bijl van AB Vakwerk.

Dat merkt accountmanager De Jong ook. 'Als we er maar van kunnen leven', horen we dikwijls. Dat is een dooddoener. Wanneer een ouder rekent op 1 miljoen euro, omdat het bedrijf 5 miljoen waard is, maar het bedrijf kan maar 5 ton dragen, dan krijg je te maken met teleurstellingen.'

Arjan Sinnige van het Agrarisch Jongeren Kontakt Fryslân tipte ouders ook om het inzicht in de financiën te verschaffen aan hun kinderen. 'Er zijn bedrijven waar de boeken dicht blijven voor de kinderen. De potentiële opvolgers hebben geen enkel benul hoe het bedrijf er financieel voorstaat. Zo'n overname is gedoemd om te mislukken.'