Sensoren ondersteunen management varkensbedrijf

Een optimaal stalklimaat draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van mens en dier. Daarom is een jaar geleden de pilot opgezet met technologieën van de Slimme Stal en 23 varkenshouders in de leveranciersvereniging StarFarmers.

Met de installatie van sensoren en het gereedmaken van het dashboard op hun digitale apparaten, is de datastroom uit de stallen in gang gezet. Elke 10 minuten wordt de temperatuur, relatieve luchtvochtigheid en het CO2-gehalte gemeten.

'De gegevens worden via een bedrijfszekere verbinding op een veilige manier direct doorgestuurd naar de cloud', zegt Slimme Stal-projectleider Gé Backus van Connecting Agri&Food. 'We zijn gewoon begonnen en wisten dat we minimaal vier seizoenen nodig hebben om te zien wat er in de verschillende stalsystemen gebeurt.'

Robuuster maken

De extreem warme en droge zomer zorgde ervoor dat er geen normaal jaar achter de rug is. Bovendien blijkt de technologie niet altijd geschikt te zijn voor gebruik onder stalomstandigheden. 'Sensoren zijn gevoelig voor stalstof. Ze meten daardoor niet secuur en gaan te snel kapot', vertelt Backus. 'Het ontwikkelen van robuuste meetunits is dan ook een onderdeel van de praktijkpilot. Bij stalgebruik moeten sensoren minimaal drie jaar meegaan.'

StarFarmer Jaap Kreuger vult aan: 'Veel technieken beloven van alles, maar in de varkensstal doen ze niet wat ze moeten doen. Ze zijn te fragiel. Prima voor onderzoek onder gecontroleerde omstandigheden, maar wij moeten er in de praktijk mee kunnen werken. Daarom hebben we bijvoorbeeld nog geen langdurige ammoniakmetingen kunnen uitvoeren.'

Met de mobiele sensor die het CO2-gehalte in de varkensstallen meet, heeft Kreuger goede ervaringen. Hij plaatst de sensor in een afdeling als hij twijfelt aan het klimaat, of gewoon om te checken. 'Ik zie grafieken en waarden op het computerscherm. Het is de kunst om die info te begrijpen', zegt hij.

Beter voorbereid

'Welke managementmogelijkheden kan ik inzetten om geconstateerde afwijkingen gunstig te beïnvloeden? Indien nodig spar ik met een klimaatspecialist. Het is leuk om met het stalklimaat bezig te zijn en er zelf meer grip op te krijgen. Ik ben veel beter voorbereid op extreme weersomstandigheden.'

Gevoel krijgen voor het stalklimaat bestempelt Backus als belangrijkste leerpunt. Maar ook de complexiteit wat betreft handhaving. 'Op het dashboard zie je dat het CO2-gehalte over de dag heen flink fluctueert. Als dieren actief worden, of er wordt iets op de afdeling gedaan, dan zie je het CO2-gehalte flink oplopen. Soms tot boven de 3.000 delen per miljoen. Dat zijn kortdurende pieken', legt hij uit.

'Een hoop rompslomp'

'Als net op zo'n moment bijvoorbeeld een inspecteur van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit een luchtmonster neemt, zal die concluderen dat het stalklimaat slecht is. Dat geeft een hoop rompslomp, terwijl het slechts een momentopname is. Door zelf continu te meten, kun je aantonen hoe het werkelijk zit.'

De pilot heeft nog geen harde bewijzen opgeleverd dat monitoren en bijsturen van het stalklimaat een gunstig effect hebben op de diergezondheid en het antibioticagebruik. Daarvoor is de testperiode te kort.

Kreuger: 'Je kunt wel op je boerenklompen aanvoelen dat dieren in een omgeving met een stabiel en comfortabel klimaat gewoon lekkerder in hun vel zitten en beter presteren. Die indicatie hebben wij ook, maar die enkele procentjes vooruitgang door een goed stalklimaat is lastig te bewijzen. Wat ik ervaar, is dat ik er zelf ook van profiteer.'